Edukacja osób niewidomych 05.03.2008

Ćwiczenia-opracowanie przykładowego zestawu ćw stymulacji rozwoju psychoruchowego w oparciu o poznane metody

Wykłady- test 60%zalicza, pytania mieszane

Nazwa Niepełnosprawność psychoruchowa-

Zespół Turnera- charakterystyczna dla kobiet, Henry Turner 1938 na pdst wyników badań 7 kobiet opisał jednostkę kliniczna znamienna niskim wzrostem, infantylizmem płciowym, wrodzona płetwistością szyi, koślawością łokci i niska linia włosów na karku, nie mogą mieć dzieci

-niemożność, ograniczone ruchy

-niepełnosprawność ruchowa ogranicza rozwój

-samoobsługa jest niezbędna do poznania swojego ciała

-doświadczenia dot schematu poznania swojego ciała możemy to przenosić na otoczenie(możemy umiejscowić przedmioty w otoczeniu)

ROZWÓJ PRAWO CEFALOKAUDALNY- rozwój idzie od głowy do stóp

ROZWÓJ PROKSYMALNO- DYSTALNY -od gł. Osi ciała na zewnątrz

Z.T- Zaburzenia chromosomalne

-w każdej komórce ciała jest 46 chromosomów, spośród których 44 to chr. Autosomalne-niezroznicowane wg plci oraz 2 chr plci XX u kobiety XY u mężczyzny kariotypy 46 XX 46XY

Aberracje(nieprawidłowości)-dot liczby i struktury chromosomu X, utrata części lub całości zlokalizowanego tam materiału genetycznego- przyczyna ZT

• bada się kariotyp (zesp cech różniących chromosomy kom)

ZEWN I WEW CEHCY ZESPOLU TURNERA

1)zaburzenia wzrastania

-wyst u wszystkich os z zespolem Turnera (niezależnie od zróżnicowań kariotypu) zaczynaja się już w okr płodowym,

- największy niedobor wzrostu nie pzrekraczajacy 145cm w stos do populacji ogolnej , wynoszący ponad 25cm pzredzial 11-15lat, co spowodowane jest brakiem skoku pokwitaniowego u dziewcząt

2) Pierwotna niewydolność jajników (dysgenezja gonad)

-u 70-80% os z ZT, opóźnione dojrzewanie, brak 1 miesiaczki i owulacyjnych cykli miesięcznych,pierwotna niepłodnością, brak rozw gruczołów sutkowych, obniżone stezenie estrogenow i podwyższenie gonadotropin

3) Specyficzne cechy morfologiczne (stygmaty):

-znieksztalcenia spopod niedorozwojem tkanek

-dysmorfia twarzy

-płetwistość szyi

- niska linia włosów na karku

- koślawość lokci

- skrócenie kosci śródręcza

-zrost kości nadgarstka

-hipoplazja paznokci(problemy)

-niskie osadzenie lub odstawanie małżowin usznych

-szeroka puklerzowata klatka piersiowa

5) Specyficzny fenotyp rozwoju i Zach

-norma intelektualna

Prawidłowy

6) leczenie trudne, przynoszące znikome efekty

-podawanie hormonow płciowych

ZESPÓŁ KLINEFERTERA (hermafrodytyzm, interseksualizm, obojnactwo)

Przyczyny:

-kalectwo które jest skutkiem wady wrodzonej lub choroby gen, od razu po urodzeniu lub w pozniejszym zyciu

-tylko u osob plci meskiej, jest skutkiem nieprawidłowości dot jednego z chromosomów płciowych

-obecnosc dodatkowego chromosomu X

-nieprawidlowosc wyst jako 46 XXY

-wyst raz na 1000urodzen

CHARAKTERYSTYKA:

-niedorozwoj jader i postępujące zmiany wsteczne prowadza do niedoboru hormonow meskich

Cechy fizyczne:

-wysoki wzrost

-smukla sylwetka ciala

-zabuzrenie proporcji poszczególnych czesci ciala

-zluszczenie glowy kosci udowej

-niedorozwoj i zwichniecie zrepki

-zrost kostny medzy koscia promieniowa a koscia przedramienia

-niepelna meska budowa ciala(typ enuchoidalny)

-niepłodnosc

FENOTYP ROZW ZACH:

-obnizenie sprawności(myslenie na poz konkretnym)

-niedojrzalosc emocjonalna i spol

-zabuzrenia Zach

-gorszy rzow motoryczny(zaburzenia koordynacji ruchowej)

-nerwice)

LECZENIE:

-podawanie hormonow płciowych androgenow od 15-16rż

12.03.2008

Artrogrypoza-wrodzona sztywność stawow, plodowe zbliznowacenie mięśni

-zabuzrenia rozwoju plodu miedzy 8-11 tygodniem objawem jest niewłaściwy rozwoj neurologiczny. Dochodzi do zaburzen w rozwoju miesni które hamuje normalne wykształcanie się stawow.

-zewn objawy choroby to to zesztywnienie stawow w roznym nasileniu:

*w lżejszym przypadku dotknięte SA jedynie poszczególne warstwy peryferyjne

*w ciezszym stawy tulowia, szyi, twarzy, kręgosłupa

-widoczne SA na pierwszy rzut oka nienaturalna szczupłość konczyn , ich zniekształcenie i nieprawidłowe ustawienie, wykrzywione stawy ich ograniczona zdolność poruszania

POSTACI CHOROBY:-lekkie umiarkowane, ciezkie

-najczestsza postac to zwyrodnienia stawow bez dodatkowych zabuzren narządów ruchu

-zajecie miesni podudzi powoduje zniekształcenie stop

-zmiany zwyrodnieniowe miesnia czworoglowego uda powoduje zniksztalcenie kolan(przygięte, koslawe)

-zaatakowanie meisni twarzy powoduje zaburzenia i ograniczenia mimiki (twarz skamieniala)

Wady towarzyszace:

-zez

-zwichniecia stawow biodrowych

-skoliozy

-opoznienia rozwoju intelektualnego (co 5 dziecko)

Leczenie i rehabilitacja

-leczenie usprawniając ei operacyjne

-leczenie ruchem wspomagane masazami, zabiegami cieplymi pozwalającymi zwiększyć zakres ruchow i pobudzac przykurczone miesnie

-leczenie operacyjne-podciecia ścięgien przykurczonych miesni, ich wydłużenie, podciecien torebek przykurczonych stawow, poprawianie ustawienia kosci

Wrodzona Łamliwość kosci- dziedziczna. Przyczyna jest defekt enzymatyczny. Zaburzenia w prawidłowej budowie kolagenu. Nadmierna kruchość kosci. Zaburzone tworzenie struktury kosci i tkanki lacznej w tym chrzestnej. Rzadka na 15-20tys urodzen. Czesciej choruja dziewczynki

OBJAWY:

-sklonnosci do zlaman kosci. Zlamania w wyniku upadku i z blahych powodow, często samoistne. Zlamania mogą powstac w okresie zycia plodowego, najczestsze lamanie kosci ramion, nog, zeber

-choroba nieuleczalna

-podawanie hormonow by zahamowac

-zlamania leczone zachowawczo lub operacyjnie

-wszczepianie pretow srodszpikowych, zwiakszajacych wytrzymałość kosci

-rehabilitacja

CZYNNOŚCI UKL NERWOWEGO:

Kategorie

1)Pdst swoiste reakcje fizjologiczne struktur ukl nerwowego :

-rozne rodzaje percepcji(funkcjonowanie zmysłów)czucie glebokie

2) Wyższe czynności pdst- reakcje złożone powstale w wyniku zintegrowanej, sterowanej aktywności struktur wew ukl nerwowego:

-wyzsze cyznnosci nerwowe

-reakcje psychiczne i powiazane z nimi formy Zach

ELEMENTY AKTYWNOSCI RUCHOWEJ:

1) Wrodzone, na poziomie rdzenia, reakcje odruchowobezwarunkowe

-odruchy ścięgnowe, skorne

-proste odruchy obronne

2) Wykształcone w czasie zycia osobniczego, złożone kompleksy reakcji odruchowych, tworzących zautomatyzowane czynności org

-odruchy pdst

-wspolruchy

-zlozone ruchy obronne

-chod

-bieg

-plywanie

3) Dowolne-precyzyjne ruchy manipulacyjne rak i palcow oraz wysoko zróżnicowane ruchy artykulacyjne jezyka warg i krtani

4)Nabyte w czasie zycia osobniczego, złożone układy czynnościowe wysoko zróżnicowanych ruchow precyzyjnych stanowiace strukture ruchow celowych

27.03.2008

Porazenie mozgowe

Ataksja-niezbornosc ruchow, zakłócenia we współdziałaniu grup mięśniowych iż abuzrenia równowagi, bezład

Atetoza-rodzaj nieskoordynowanych mimowolnych ruchow, automatyczny ruch wykonywany bez udzialu woli, brak ustalonej, trwalej pozycji

Plegia- porazenie

Pareza-niedowlad

Diplegia-postac mpdz z porażeniami silniejszymi w konczynach dolnych niż gornych

Dyskineza-zabuzrenia ruchow dowolnych, ruchy automatyczn omega być wykonywane

Hemiplegia-porazenie połowicze

Hipertonia-wzmozone napiecie mięśniowe

Hipotonia-obnizone napiecie mięśniowe

Synergizm-wspoldzialanie poszczególnych elementow org (GL miesni)w wykonywaniu okr czynności

Asynergia-nieprawidlowe współdziałanie roznych odcinkow ciala, powoduje zaburzenie ruchow w czasie

Dysmetria-brak naleznej miary ruchow (za duzo lub za maly zasieg, niewłaściwy kierunek)

Adiadochokineza (Dysdiadochokineza) niemożność, ograniczenie zdolności wykonywania szybkich, nieprzyjemnych ruchow

Urodzeniowa masa ciala

1. prawidlowa powyżej 2499g

2. mala 2499-1500

3. niska poniżej 1500

Skala APGAR od 1954 r metoda oceny stanu zdrowia noworodka (1,3,5,10 min zycia) :

*czynność serca

*oddechu

*napiecie mięśniowe

*zabarwienie skory

*reakcja obronna na drażnienie blony sluzowej nosa

8-10 dobry 4-7 sredni 0-3 zły

MPDZ- dawniej zaburzenia ruchu, postawy choroba Littlea

Definicja- pojecie zbiorcze obejmujące różnorodne, zmnieniajace się wraz z wiekiem zaburzenia ruchu i postawy:

*porazenia

*niedowłady

*ruchy mimowolne

*zaburzenia napiecia mięśniowego

Współistniejące z innymi objawami trwałego uszkodzenia mozgu znajdujacegos ie w stadium niezakonczonego rozwoju

Przyczyny Mpdz:

-zly stan matki

-zakazenie wewlonowe (torach)toksoplazmoza, ospa wietrzna, rozyczka, opryszczka, Hiv

-szkodliwy wpływ Sr

-genetyczn uwarunkowania

Postacie Mpdz.:

1. postacie spastyczne- uszkodzenia ukl piramidowego- uszkodzenie ukl piramidowego powoduje utrate zdonosci wykonywania ruchow dowolnych lubz abuzren sprawności ruchow objawiające się niedowładem lub porazeniem*niedowład połowiczy prawo lub lewostronny, niedowład czterokonczynowy

2. Postacie pozapiramidowe-uszkodzenie drog pozapiramidowych (jadra podkorowe iż woje podstawy) wywołują nieprawidłowe wyladowania ruchowe: obawy to zaburzenia napiecia miesni

Zaburzenia ruchowe w postaci nadmiaru roznego rodzaju ruchow, zmniejszenie/ zniesienie ruchow

-atetyczno-plasawicze

-ze sztywnością

3. postac mozdzkowa

4. postaci mieszane

02.04.2008

PORAZENIE POLOWICZE-Hemiplegia-uszkodzenie zlokalizowane w obrebi ekory mozgoweji struktur podkorowych jednej polkuli

*zaburzenie postawy;ruchow i napiecia mięśniowego dot 1 strony ciala: prawej lub lewej. Jedna strona jest słabsza

*niedowłady silniej zaznaczone SA w konczynie gornej

*charakteryzuje się specyficznym spastycznym(zgieciowym)ustawieniem reki i nogi. Po stronie zaburzonej występują trudności z czuciem, dotykiem ciezarem

*Czynności manipulacyjne porażonej konczyny ograniczone na skutek silnych przykurczow

* w miare wzrostu może ujawniac się skrocenie porazonej konczyny

*ok. 5-7 rż pojawiaja się ruchy pląsawice i atetotyczne(dot najczęściej rak)

Wzrok: norma

Mowa:wady artykulacyjne

Rozwoj Intelekt: prawidłowy często towarzyszy padaczka

PORAZENIE OBUSTRONNE( DIPLEGIA)-uszkodzenie typu piramidowego spopod uszkodzeniem okolic trzykomorowych

*obejmuje konczyny dolne. Konczynys ztywno wyprostowane w stawach biodrowych i kolanach

*utrudnione chodzenie; dzieci poruszaja się na palcach z przywiedzionymi kolanami, czasami musza sobie pomagac balkonikiem albo kulami

*zle wykształcone relacje równoważne

*rece dosc sprawne, choc precyzyjne ruchy: pisanie, szycie mogą sprawiac trudności

Wzrok: zaburzenia (oczopląs, zez)

Mowa: najczęściej rozwija się o czasie

Rozwoj intelektualny:prawidłowy

PORAZENIE CZTEROKONCZYNOWE (quardiplegia) uszkodzenie kory mozgowej i struktur podkorowych w 2 polkulach

• wieksze nasilenie zmian koncyzn gornych niż dolnych

• zaburzenie postawy i ruchow dot całego ciala: glowy, tulowia i konczyn

• duze trudności z utrzymaniem glowy orazz kontrola miesni okoruchowych (nie mogą dowolnie fiksowac wzroku)

• trudności w gryzieniu, polykaniu i wykonywaniu ruchow artykulacyjnych z powodu porazenia miesni jezyka, gardla i warg

• dzieci nie utrzymuja postawy pionowej w zależności od zaburzeni amoga tylko lezec, pełzać, siedzieć

Wzrok: czesty oczopląs

Mowa: zaburzenia w postaci Dysartrii(zaburzenia artykulatorow) lub Anartrii(niemożność posługiwania się artykulatorami)

Rozwoj Intelektualny: znacznie zaburzony. B. często wystepuje padaczka

Wiąckiewicz 16.04. 2008

MODEL ZINTEGROWANEJ OPIEKI NAD DZIECKIEM Z MPDZ

Oddział noworodkowy, lekarz rodzinny kierują do -> Poradnie wczesnej interwencji (kompleksowa diagnoza: neurologiczna, pediatryczna, ortopedyczna, psychologiczna, logopedyczna i terapia indywidualna)

Dziecko poddane jest ocenie rocznej i od 2-3 r.ż kierowane jest do -> Ośrodki Terapii Dziennej, Ośrodki Rehabilitacyjno - Edukacyjne

Dziecko poddane jest ocenie rocznej i od 3-4 r.ż kierowane jest do-> Ośrodki terapii dziennej, ośrodki rehabilitacyjno-edukacyjne, przedszkole integracyjne, specjalne

Dziecko poddawane jest ocenie rocznej o od 7-8 r.ż kierowane jest do-> ośrodki rehabilitacyjno-edukacyjne (szkoły lecznicze), szkoły integracyjne, specjalne (edukacja szkolna w grupie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych i rehabilitacyjnych)

• nauczanie kierowane

• Twórca: Andres Peto, lekarz pedagog

1945Budapeszt - utworzenie Eksperymentalnego Instytutu Terapii Ruchowej przy Kolegium Pedagogiki, następnie przekształcony w Instytut Osób Niepełnosprawnych Ruchowo

• 1968 - powstanie centralnego rejestru dzieci niepełnosprawnych ruchowo

Cele systemu:

• dziecko stanowi nierozłączną całość (fizyczną, intelektualną, emocjonalną) wymaga zatem zintegrowanego podejścia z naciskiem na rozwój własnej wartości

• aby rehabilitacja (nauka funkcji) mogła mieć miejsce, konieczny jest akt twórczy, którego początkiem powinno być danie motywacji i okazji do bycia aktywnym

• przygotowanie osoby niepełnosprawnej do niezależnego funkcjonowania w społeczeństwie poprzez przejście od dysfunkcji do ortofunkcji

ORTOFUNKCJA - oznacza to, co dobre i możliwe dla danej osoby, a nie porównywanie jej osiągnięć z osiągnięciami innych

Celem systemu jest nauczenie biernego dziecka bycia aktywnym

Proces uczenia się na poziomach:

1. molekularnym i synaptycznym

• zmiany strukturalne w istniejących obwodach neruonowych

• pojawienie się nowych synaps

• przebudowa istniejących połączeń sieci neuronalnej

• struktur anatomicznych

• korowych (składowanie wspomnień)

• podkorowych ( emocjonalne zabarwienie wspomnień)

• integracyjnym (długotrwała pamięć)

• psychologicznym (motywacja)

Dzieci z wczesnym uszkodzeniem mózgu wymagają jednoczesnego uczenia się:

• funkcji neuromotorycznej (uczenie się przemieszczania się, ruchu)

• funkci samoobsługi (uczenie się czynności życia codziennego)

• funkcji komunikacji - uczenie się mowy, systemów komunikacji pozawerbalnej

• funkcji intelektualnej - uczenie się programu przedszkolnego i szkolnego

30.04.2008

Reakcja na niepelnosprawnosc

Osoba niepelnosprawna-oznacza ze jego stan zdrowia fizycznego lub psychicznego powoduje trwale lub dlugotrwale utrudnienie lub uniemożliwienie udzialu w stosunkach społecznych i wypelniania rol wedlug przyjętych kryteriow i obowiązujących norm- Strelau

-1 reakcja uznawana jest za najbardziej charakterystyczna iż jej perspektywy badacze probuja zrozumiec wszystkie konsekwencje psychologicznej dysfunkcjonalności.

WgKruegera w rozwoju czl wyróżniamy 3 fazy

1. Dzieicnstwo i młodość- opanowuje wlasn ecialo emocje oraz otoczenie.

Uczy się kontroli nad czynnościami fizjologicznymi przyswaja wiele umiejętności ruchowych, zdobywa umiejtnosci kierowania swoimi emocjami poznaje srodowiskow 2. jakim zyje a potem uczy się je wykorzystywać do zaspokojenia wlasnych potrzeb.

2. W okresie dorosłości automatycznie czyni uzytek z nabytych umiejtnosci

3. Stopniowo czl uswiadamia sobie ze zaczyna tracic kontrole nad tym co wczesniej opanowal. Spostrzega ze sprawność fizyczne i psychiczna maleje, ogranicza się aktywność spoleczn ai nienadaza za biegiem zycia

Nabycie defektu fizycznego lub doświadczenie choroby jest naruszeniem przebiegu faz rozwojowych

Człowiek niepełnosprawny nagle dowiaduje się że jego ciało zostało zmienione, życiu grozi niebezpieczeństwo, została utracona kontrola nad własnym życiem.

Informacje o nowym położeniu pojawiają się nagle, doprowadzając do wystąpienia przeżyć wstrząsających całym życiem psychicznym człowieka

PODZIAL PRZEZYC PSYCHICZNYCH Kohl

• Walka o pzrezycie- strach przed śmiercią, zdawanie sobie sprawy z zagrozenia zycia, odczuwanie bezradności wobec zaistniałej syt zdrowotnej

• Wyobrażenie śmierci- w zwiazkuz bolem, pesymistycznym wyobrażeniem przyszłej sytuacji zdrowotnej pojawia się chec przerwania zycia przez samobójstwo

• Zaburzenia myslenia-przymus myslenia na tematy przykre, związane z kalectwem; myslenie to jest chaotyczne i nieuporządkowane, co powoduje brak stabilności życiowej

• Odczucia fantomowe- poczucie dezorientacji we wlasnymc iele, doświadczenie nierealności występującego uszkodzenia ciala

• Lamentowanie-nie zawsze ujawniane, ciche skarzenie Si ena swój los,, opłakiwanie” przed samym soba utraty normalnego ciala

• Proby zrozumienia kalectwa=irracjonalne obwinianie siebie, innych lub losu za to co się salo, konstatowanie ze przy istniejącym uszkodzeniu ciala dalsze Zycie nie ma sensu

• Przymus wyobrażenia sobie własnego ciała-traktowanie uszkodzonego fragmentu ciała jako czegoś obcego, próby go usunięcia ze świadomości, obawy o to czy natsapi rozwoj procesu chorobowego, jeszcz bardziej deformującego ciało

• Samotność- odczuwanie niezrozumienia i obojętności ze strony innych osób, lęk przed opuszczeniem przez wszystkich, a szczególnie przez partnera seksualnego

• Utrata ról społecznych-martwienie się o dalszą egzystencję społęczną, własną i rodziny, odczuwanie własnej zbędności społecznej

• Ograniczenie aktywności zawodowej-utrata niezależności materialnej, lęk przed niezdolnością do pracy

Największe pzrezycia traumatyczne u os. dorosłych

Dzieci z wrdzonym uszkodzeniem ciala rozwijaja wlasne ja z uwzględnieniem istniejącego defektu. To naturalny składnik ich koncepcji siebie

CZYNNIKI DETERMINUJĄCE WIELKOSC TRAUMY

-nagłosć pojawienia się defektu

-czas jego nabycia

-wielkość i lokalizacja

-pływ na ogólny stan zdrowia

-widocznosć defektu

-spostzreganą możliwość fizycznej restytucji uszkodzenia

- doświadczenie wcześniejszych urazów ciała

-właściwości osobowości jednostki niepełnosprawnej

Stres- nieswoista reakcja organizmu na wszelkie stawiane mu zadania (Larkowa)

Stres Psychologiczny-zmiany występujące w psychologicznych mechanizmach regulacyjnych i czynnościowych pod wplywem roznego rodzaju trudnych sytuacji

Współcześnie Stres- używa się w odniesieniu Dos yt trudnych jako syt stresowych tj. wywołujących stan stresu, a Stan stresu oznacza emocje i reakcje fizjologiczne wywolane przez syt stresowe.

Stres odgrywa rolę w rozwoju każdej choroby; jego skutki SA czynnikiem oddziaływującym w sposób pomocny lub szkodliwy, uzupełniając swoiste zmian charakterystyczne dla danej choroby

Niepełnosprawność powstająca w wyniku wad wrodzonych oraz upośledzenia roznych funkcji organizmu na skutek urazów bądź chorób może wywołać stres chwilowy, pzrewlekly, trwaly, postępujący lub periodyczny

Długotrwaly stres wywoluje lek fobie.

Długotrwały stres może wywołać lęki, fobie, zaburzenia psychiczne, nerwice, bezsenność, apatię, depresję i zmiany w hierarchii wartości

đ Frustracja: jest mechanizmem psychologicznego funkcjonowania, który jest z zagrożeniem lub uniemożliwieniem zaspokajania potrzeb

đ Lęk jest następstwem doznań bólowych

- ból i lęk odgrywają rolę w ciężkich chorobach przewlekłych, a także w nerwicach i psychozach

- lęk może występować nie tylko w doznaniach bólowych ale także jako konsekwencje przykrych doświadczeń w kontaktach społecznych

- lęk może prowadzić do zaniechania podejmowania różnych działań i udaremnienia wysiłków rehabilitacyjnych

- „nie samo upośledzenie funkcji, lecz doświadczenie negatywnych postaw otoczenia przyczynia się do powstawania lęku, a ten z kolei wpływa na zachowanie się jednostek niepełnosprawnych” (A. Hulek)

đ napięcia emocjonalne związane są z poziomem aktywności, który odnosi się do intensywności przeżyć intelektualnych i emocjonalnych, przejawem tego jest uczucie niepokoju

- objawy związane z napięciem emocjonalnym:

· aktywność ruchowa, np. chodzenie, drapanie

· bezsenność, skrócony sen, marzenia senne o przykrych treściach

· trudność w koncentracji uwagi

· uczucie pustki lub natłok myśli

· zaburzenia pamięci, zapamiętywania, labilność emocjonalna

· utrudnienia w kontroli emocji

• Fizjologiczne objawy napięcia emocjonalnego,

STADIA REAKCJI NA ZAISTNIENIE ZNACZNEJ I TRWALEJ NIEPOELNOSPRAWNOSCI(Cohn)

Stadium Szoku-czl odrzuca zaistnialy defekt, nie chce przyjąć do wiadomości zaistniałej sytuacji; nadal utrzymuje dotychczasowe wartości i cele

Stadium Oczekiwania na wyleczenie- człowiek dostrzega zaistniałą zmiane z która się nie zgodzi i oczekuje na usuniecie tej przeszkody bez swojego czynnego udzialu

Stadium Opłakiwania straty- czl przyjmuje do wiadomosci zaistniala sytuacje i traci nadzieje na wyleczenie. Reakcja rozpaczy po stracie; czł może stać się agresywny wobec siebie i innych; mogą występować myśli samobójcze, żal nad sobą i opłakiwanie straty

Stadium Zachowania Obronnego:

Zdrowe- czł pozytywnie nastawia się na zwalczanie powstałej niepełnosprawności, uswiadamia sobie przeszkody w osiaganiu dotychczasowych celow; probuje przewartościować swoje cele aby cieszyc się zyciem

Neurotyczne-stosowanie mechanizmow obronnych np. odrzucanie, zaprzeczanie; jednosta rezygnuje z celow życiowych i nie podejmuje zadnych prob przystosowania i akceptacji siebie

Stadium Końcowego Przystosowania- gdy os. niepelnosprawna zaakceptuje swoja niepełnosprawność jako jedna ze swoich cech i właściwości.

FORMY REAKCJI NA STRES

-Atak lub unikanie stresu- dzialania skierowane na radzenie sobie ze stresem i panowaniem stresora- poprawa wlasnego stanu zdrowia; ucieczka od stresora to - Wycofanie się z prob poprawy swego stanu zdrowia charakter poznawczy- powtórna ocena znaczenia i wartości czynniki wywołującego stres- w celu reinterpretacji wlasnej syt

- Lęk- jako forma reakcji na stres, która występuje w każdym przypadku, gdy choroba lub kalectwo

---