Zasady racjonalnego gospodarowania środowiskiem przyrodniczym
1.Sposoby ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem, gazami, pyłami po przez:
urządzenie odpylające składa się z odpylacza, w którym następuje wydzielenie ziaren pyłu z gazu,
odsiarczanie spalin i gazów odlotowych ma na celu ograniczenie emisji do atmosfery tlenków siarki (zwł. dwutlenku siarki) powstających w procesach energ. spalania paliw i procesach technologicznych.
2. Sposoby ochrony wód powierzchownych i podziemnych przed zanieczyszczeniem ( 2 przykłady):
Ochrona wód polega przede wszystkim na rozwiązaniach technicznych:
stosowanie bezściekowych technologii w produkcji przemysłowej,
napowietrzaniu wód stojących,
zamykanie obiegów wodnych w cyklach produkcyjnych i odzysk wody ze ścieków,
utylizacja wód kopalnianych wód kopalnych oraz powtórne wtłaczanie ich do niepotrzebnych już kopalni.
zabezpieczanie hałd i wysypisk, z których spływ są bardzo nie bezpieczne dla środowiska.
Jedną z propozycji naturalnych oczyszczalni wykorzystujących możliwości przyrody jest metoda wykorzystywana w Szwecji, Danii, Holandii, Niemczech a także w Polsce. Wykorzystywany jest w niej system korzeniowy roślin wodnych, których korzenie zapatrywane są w tlen. Doskonała okazała się do tego celu trzcina, zdolna rozprzestrzenić system korzeniowy do 1,5 metra.
3. Sposoby czyszczenia ścieków.
a) mechaniczne:
polega on na usuwaniu zanieczyszczeń nie rozpuszczalnych, tj. ciał stałych i tłuszczów ulegających sedymentacji bądź flotacji przy użyciu urządzeń rozdrabniających, cedzących, osadników i odtłuszczaczy. Zazwyczaj w wyniku takiego oczyszczania traci się 25% zanieczyszczeń.
b) chemiczne:
polega na wytrącaniu niektórych związków rozpuszczalnych lub ich neutralizacji za pomocą takich procesów jak: koagulacja, sorpcja na węglu aktywnym, utlenianie. Odbywa się tu rozkład cukrów i białek znajdujących się w wodzie. Są wykorzystywane do oczyszczenia ścieków przemysłowych.
c) biologiczne:
wynikające z działalności życiowej mikroorganizmów, m.in. bakterii, a także glonów i roślin - są wykorzystywane do usuwania koloidalnych i rozpuszczonych zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych ze ścieków oraz przetwarzania osadów ściekowych w formę dogodną do ostatecznego ich zagospodarowania.
4. Sposoby ochrony gleb przed erozją ( po 5 przykładów) wyjaśnij pojęcie recykling i podaj konkretny przykład ponownego wytwarzania surowców wtórnych.
Zapobieganie erozji gleb wymaga stosowania zabiegów przeciwerozyjnych rolniczych i melioracyjnych - mających na celu zahamowanie spływu wód i przeciwdziałanie niszczycielskiej sile wiatru na terenach szczególnie narażonych, i nie tylko.
Zabiegi chroniące gleby przed erozją to:
tarasowanie stromych stoków;
prowadzenie dróg małymi spadami;
prawidłowy kierunek upraw (prostopadle do spływu wód);
unikanie monokultur i stosowanie płodozmianu;
zaprzestanie orki i wypasu zwierząt na stromych zboczach, ewentualnie prowadzenie orki i wypasu zwierząt w poprzek stoku;
zaprzestanie nadmiernego wyrębu drzew;
zwiększanie zalesień i zadrzewień, w szczególności na zboczach,
zakładanie ochronnych pasów zieleni;
budowanie progów na potokach, w celu zmniejszenia prędkości spływu wody;
wyeliminowanie ciężkiego sprzętu i maszyn rolniczych (na stokach).
Recykling, recyklizacja (ang. recycling) - jedna z kompleksowych metod ochrony środowiska naturalnego. Jej celem jest ograniczenie zużycia surowców naturalnych oraz zmniejszenie ilości odpadów. Recykling pomaga nie tylko zmniejszyć ilość odpadów, ale także zaoszczędzić cenne surowce. Zasadą działania recyklingu jest maksymalizacja ponownego wykorzystania tych samych materiałów, z uwzględnieniem minimalizacji nakładów na ich przetworzenie, przez co chronione są surowce naturalne, które służą do ich wytworzenia oraz surowce służące do ich późniejszego przetworzenia. Recykling odbywa się w dwóch obszarach: produkowania dóbr oraz późniejszego powstawania z nich odpadów. Założenia recyklingu zakładają wymuszanie odpowiednich postaw producentów dóbr, sprzyjających produkcji materiałów jak najbardziej odzyskiwalnych oraz tworzenie odpowiednich zachowań u odbiorców tych dóbr.
5. Wyjaśnij pojęcia i podaj dopuszczalny stopień ingerencji człowieka.
a) park narodowy:
obszar powołany celem ochrony występującej tam przyrody ożywionej (rzadziej np. cech krajobrazu, także kulturowego), na którym prawnie ograniczona jest możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, osiedlania się itd.
Według polskiej Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku jest to:
"Obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe"
W ramach parku narodowego wyróżnia się zwykle 3 strefy: strefę ochrony ścisłej, strefę ochrony częściowej i otulinę parku narodowego.
b) rezerwat przyrody:
obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym - ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.
Przedmiotem ochrony może być całość przyrody na terenie rezerwatu lub szczególne jej składniki:
fauna
twory przyrody nieożywionej
Cały rezerwat albo jego części mogą podlegać ochronie ścisłej, ochronie czynnej lub ochronie krajobrazowej. Ochrona ścisła polega na nieingerencji w naturalne procesy, ochrona czynna dopuszcza wykonywanie zabiegów ochronnych (np. usunięcie drzew zacieniających stanowisko cennego gatunku rośliny), a ochrona krajobrazowa polega na prowadzeniu gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej w sposób uwzględniający potrzeby przedmiotu ochrony.
Rezerwat ustanawiany jest na mocy zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Likwidacja lub zmniejszenie rezerwatu jest możliwe wyłącznie w przypadku bezpowrotnej utraty jego wartości przyrodniczych. Dla rezerwatu sporządza się na okres 20 lat tzw. plan ochrony - dokument określający cele ochrony, zadania ochronne do wykonania oraz reguły udostępnienia rezerwatu. Plan taki zatwierdza wojewoda po uzgodnieniu z Ministrem Środowiska. W Polsce jest 1407 rezerwatów (stan na dzień 31 grudnia 2008 r.).
c) park krajobrazowy
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku (Dz. U. Nr 92 z 30 kwietnia 2004 r., poz. 880, art. 16 ust. 1):
"Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe, w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju."
Park krajobrazowy tworzony jest w drodze rozporządzenia wojewody po uzgodnieniu z właściwą miejscowo radą gminy.
W parku krajobrazowym można kontynuować działalność gospodarczą z pewnymi ograniczeniami, np. nie przewiduje się wznoszenia nowych obiektów budowlanych (z wyjątkiem potrzebnych miejscowej ludności). Park taki ma służyć rekreacji krajoznawczej, to znaczy turystyce nie pobytowej, wypoczynkowi, a także edukacji.
W Polsce znajduje się 120 parków krajobrazowych (stan na dzień 31 grudnia 2007) o łącznej powierzchni ok. 2,5 mln ha.