CHOROBY ŁOJOTOKOWE 1. ŁOJOTOK Jest to wzmożone wydzielanie łoju, najwyraźniejsze w okolicach obfitujących w gruczoły łojowe. . Skóra jest lśniąca, tłusta, z wyraźnie rozszerzonymi ujściami gruczołów łojowych. Czynnik etiologiczny: zakażenie drożdżakowe, głównie Pityrosporum ovale. Objawy i przebieg: wzmożone wydzielanie łoju w tzw. okolicach łojotokowych (owłosiona skóra głowy, czoło, nos, fałdy nosowo-policzkowe, okolice zauszne, okolica mostkowa i międzyłopatkowa). Wydzielanie łoju waha się w zależności od wieku, jest ono duże u noworodków, zmniejsza się w ciągu pierwszych lat życia, wzrasta gwałtownie w okresie dojrzewania, a następnie zmniejsza się powoli, wyraźniej u kobiet niż u mężczyzn. Łojotok jest podłożem chorób owłosionej skóry głowy (łupież łojotokowy) oraz skóry gładkiej (trądzik, trądzik różowaty). 2. ŁOJOTOKOWE ZAPALENIE SKÓRY Czynnik etiologiczny: nadprodukcja łoju z towarzyszcącą infekcją drożdżakiem Pityrosporum ovale Objawy: wykwitami pierwotnymi są rumieniowo-złuszczające ogniska zlokalizowane w okolicach łojotokowych. Zmianom może towarzyszyć niewielki świąd. Ogniska są na ogół wyraźnie odgraniczone. Przebieg jest przewlekły i nawrotowy (nawroty są częściej jesienią i zimą). Dotyczy: małych dzieci, osób w okresie dojrzewania, wśród osób dorosłych częściej dotyczy mężczyzn i osoby zakażone wirusem HIV. Leczenie: stosujemy preparaty przeciwdrożdżakowe, preparaty przeciwzapalne, |
najczęściej są to sterydy i preparaty regulujące wydzielanie łoju. 3. TRĄDZIK POSPOLITY Etiologia: czynniki genetyczne, nadprodukcja łoju, zmiana składu łoju, nadmierna keratynizacja ujść mieszków włosowych, zaburzenia gospodarki hormonalnej (androgeny), infekcja bakterią Propionibacterium acnes. Odmiany trądziku pospolitego: a) trądzik zaskórnikowy- na skórze obecne są jedynie zaskórniki otwarte i zamknięte. b) trądzik grudkowo-krostkowy- obok zaskórników widoczne są krosty i grudki zapalne. c) trądzik guzkowo-cystowy- obok zaskórników znajdują się guzy zapalne i cysty. W tej odmianie mogą powstawać blizny. d) trądzik piorunujący- dotyczy tylko młodych mężczyzn, równocześnie ze zmianami skórnymi pojawiają się objawy ogólne, grypopodobne. e) trądzik wywołany- ustępuje po usunięciu czynników wywołujących. I. trądzik zawodowy- może być spowodowany kontaktem z chlorem, z olejami przemysłowymi i z żywicami. II. trądzik polekowy- najczęściej jest to trądzik posterydowy. III. trądzik niemowlęcy- najczęściej wywołany jest przez złą pielęgnację. IV. trądzik kosmetyczny- u osób dojrzałych wywołany jest złą pielęgnacją, przede wszystkim nadużywanie preparatów matujących i kryjących. V. trądzik samo uszkadzający- trądzik spowodowany tzw. wyciskaniem. Objawy trądziku pospolitego: wykwitem pierwotnym w trądziku jest zaskórnik. Rozróżnia się dwa typy zaskórników: otwarte i zamknięte. Zaskórnik |
otwarty- brak bolesności, brak stanu zapalnego, widoczne ujście mieszka włosowego, jest ono koloru czarnego, spowodowane utlenieniem się keratyny i łoju. Zaskórnik zamknięty- obecny jest stan zapalny, jest bolesność przede wszystkim uciskowa, ujścia mieszka włosowego nie są widoczne. Zaskórniki zamknięte są drobne białe, dobrze widoczne przy naciągnięciu skóry. Lokalizacja zmian: na twarzy (strefa T- czoło, nos, broda), okolica przedmostkowa, okolica międzyłopatkowa, w małżowinie usznej. Najczęściej chorują osoby w okresie dojrzewania (do 26 roku życia), częściej u płci męskiej. Leczenie: stosowanie środków regulujących wydzielanie łoju, dostarczanie kwasu linolowego, stosowanie preparatów złuszczających (np. kwasów owocowych), leczenie hormonalne, stosowanie antybiotyków z grupy tetracyklin. 4. TRĄDZIK RÓŻOWATY Przyczyny powstawania: a) nerwica naczynioruchowa- jest to rozszerzanie się naczyń krwionośnych pod wpływem różnych czynników, najczęściej stresu, emocji, alkoholu, dymu tytoniowego, ostrych przypraw, zmiany temperatury otoczenia oraz wahań poziomu hormonów (cykl miesięczny, klimakterium) b) obecność w błonie śluzowej żołądka bakterii Helicobacter pylori c) zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego d) zaburzenia wewnątrzwydzielnicze Objawy trądziku różowatego: wyróżniamy 4 stadia: I stadium- napadowe rozszerzanie się naczyń krwionośnych II stadium- utrwalony |
rumień w postaci teleangiektazji III stadium- na podłożu rumieniowym występują obrzęk, grudki zapalne i krosty IV stadium- dotyczy tylko mężczyzn, jest to guzowaty przerost nosa Objawy towarzyszące trądzikowi różowatemu to przewlekłe zapalenie spojówek i przewlekłe zapalenie czerwieni wargowej. Lokalizacja zmian: grzbiet nosa, policzki, szyja, dekolt. Najczęściej dotyczy kobiet w wieku dojrzałym, a nasilenie zmian najczęściej pojawia się w okresie klimakterium. Leczenie trądziku: w I stadium prowadzimy odpowiednią pielęgnację, w II stadium- pielęgnacja + leki uszczelniające naczynia krwionośne, w III stadium- pielęgnacja, leki uszczelniające naczynia krwionośne oraz antybiotyki z grupy tetracyklin, natomiast w IV stadium- leczenie chirurgiczne. 5. ŁUPIEŻ ŁOJOTOKOWY Jest to drobnopłatowe złuszczanie skóry gładkiej lub owłosionej skóry głowy z mniej (łupież zwykły) lub bardziej (łupież tłusty) nasilonym łojotokiem. Objawy i przebieg: u młodzieży łupież owłosionej skóry głowy jest częściej typu zwykłego. Jeśli ogniska złuszczenia są nasilone i rozległe, wytwarzają się nawarstwione, białe, ściśle przylegające strupy. W łupieżu tłustym występują uwarstwione żółtawe strupy i objawy stanu zapalnego, powodujące trwałe wyłysienie. Łupież i łojotok ulegają zmniejszeniu w miarę postępującego łysienia. Leczenie: łupież zwykły wymaga tylko kremów nawilżających lub oliwy z 3% kwasem salicylowym oraz delikatnych szamponów, natomiast w przypadku łupieżu |
tłustego stosuje się kremy i płyny przeciwgrzybicze. Szczególnie wskazany jest szampon Nizoral. |