Budowę Wielkiej Piramidy poprzedziło 500 lat doświadczeń zdobywanych przy budowie pierwszych grobowców i mastab zjednoczonego Egiptu. To dużo. Jednak tylko w ciągu ostatnich ok. 80 lat tego okresu, Egipt stał się wielkim poligonem budowlanym, na którym Dżoser, Sechemchet, Chaba, Huni i Snofru wznosząc swe piramidy, dokonali rewolucji budowlanej radykalnie zmieniając architekturę grobową i krajobraz Egiptu. Wznieśli oni do czasu objęcia władzy przez Cheopsa dziesięć większych i mniejszych znanych nam piramid, położonych wzdłuż odcinka pustyni o długości około 80 km i szerokości około 4 kilometrów pomiędzy Abu Roasz na północy i Medum na południu. To przede wszystkim pierwsze piramidy schodkowe Dżesera i Sechemcheta w Sakkara, Piramida Warstwowa Chaby w Zawijet el-Arian, Huni w Medum oraz dwie piramidy Snofru w Dahszur umożliwiły zdobycie takiego doświadczenia, by Cheops odważył się na budowę ogromnego kompleksu trzech piramid w Giza. Ale również nie bez znaczenia pozostaje sześć znanych małych piramidek schodkowych wzniesionych w Zawijet el-Maitin, Abydos, Nagada, el-Kula, Edfu i na wyspie Elefantynie koło Asuanu, o wymiarach podstawy rdzenia pierwszej około 23,4 m i pozostałych około 18,2 metra , przypisywanych ostatniemu królowi III Dynastii o imieniu Huni, oraz jednej podobnej małej piramidy w Seila, o podstawie 35,5 metra przypisywanej jego następcy królowi Snofru. Poza piramidą w Zawijet el-Maitin, położoną na wschodnim brzegu, i piramidą na wyspie Elefantynie, wszystkie pozostałe znajdują się na zachodnim brzegu Nilu. Mimo, iż rozrzucone są na przestrzeni około 800 kilometrów wzdłuż Nilu, to wykazują duże podobieństwo pod względem kształtu i rozwiązań konstrukcyjnych. Nie posiadają wewnątrz żadnych pomieszczeń, korytarzy, czy komór grobowych, ani też nie towarzyszy im żadna budowla. Wykonano je z miejscowych odmian kamienia, a więc na Elefantynie z granitu, w Edufu z piaskowca, a w pozostałych miejscowościach z wapienia. Każda z nich ma trapezoidalny rdzeń, zwężający się ku górze ze wszystkich stron pod kątem około 80o, do którego dobudowano grube, kamienne powłoki, nachylone pod tym samym kątem co lico rdzenia. Kamienne bloki, z których wzniesiono kolejne powłoki piramid są przeważnie układane warstwami nachylonymi do wewnątrz. Większość z nich ma trzy stopnie, ale piramida w Zawijet el-Maitin miała ich niegdyś cztery, natomiast w Seila odkryto pozostałości piątego. Ich niewielka wysokość wynosząca pierwotnie od 25 do 30 metrów umożliwiała wykorzystanie do budowy linearnych ramp montażowych dostawianych prostopadle do każdego boku. Potwierdzają to ich pozostałości znalezione przy piramidzie w Sinki. Już sama prostota projektu i rozwiązań konstrukcyjnych tych piramid sugeruje bliskość dat ich powstania. Najprawdopodobniej wykonała je jedna wędrująca brygada robotników na polecenie króla Huni, który w ten sposób chciał zamanifestować swą władzę w Górnym Egipcie. Możliwe, że są to cenotafy królowych, wzniesione w ich rodzinnych miejscowościach jak sądził J. P. Lauer, lub jak twierdzi D. Arnold, symbolizują miejsca wynurzenia się prawzgórka, w których założono kilka górno egipskich miejscowości. Nie mają one jednak żadnych cech świadczących o ich sepulkarnym przeznaczeniu dlatego trudne do ustalenia jest ich przeznaczenie. Być może są to swego rodzaju drogowskazy, czy kamienie milowe dla żeglarzy. Nie znamy jednak ostatecznej liczby tego typu obiektów, które być może całkowicie zrujnowane leżą jeszcze pod piaskami pustyni, kryjąc rozwiązanie tej zagadki. Mimo, że wszystkie te małe piramidki usytuowane są zbyt daleko od rejonu Memfis, by brać je pod uwagę w naszych rozważaniach, jednak nie mogę oprzeć się myśli, że brakuje ich w dolnej części Nilu. Czy Wielka Piramida może kryć jedną z nich? Jest to możliwe, ale te rozważania przenieśmy do innego rozdziału. Wiadomo, że reprezentują one ten sam etap rozwoju techniki budowlanej co piramidy Dżesera i Sechemcheta, a fakt że ich podstawy są kwadratowe, wskazuje że powinny powstać po ich budowie. Piramida w Seila była ukończona najprawdopodobniej jako ostatnia, gdyż w 1987 roku ekspedycja Brigham Young University odkryła tu zakopane w gruzie przed wschodnim licem piramidy, dwie łukowato zwieńczone stelle, o wysokości 137 cm każda, z których jedna zawiera wyryte w płytkim reliefie, imiona i tytuły Snofru, następcy Huni. Odkryto tu również fragmenty siedzącego posągu, wykonanego z białego alabastru, oraz dziwnego kształtu alabastrowy stół ofiarny. Nie świadczy to jednak według mnie, że Snofru wybudował ją od podstaw. Nieopodal Seila, w Medum, leżącym zasięgu wzroku, wznosi się przecież główna piramida Huni, którą również przerabiał Snofru. Piramida ta w swej najwcześniejszej formie, była siedmiostopniową budowlą skonstruowaną w taki sam sposób jak każda z siedmiu omawianych piramid. Można śmiało powiedzieć, że są one jej miniaturowymi kopiami. Może tu kryje się sens ich budowy. Były miniaturami giganta tamtych czasów, manifestacją władzy Huni nad Środkowym i Górnym Egiptem, spełniając jednocześnie rolę jego cenotafów w miejscach, które chciał odwiedzać.
Piramidy musiały być budowane w sposób prawie ciągły, bez większych przerw, przez dwa lub trzy pokolenia budowlanych. Można sądzić, że wielu robotników przeżyło budowę kilku piramid. Nie wyobrażam sobie, by po wybudowaniu jednej piramidy, rozpuszczano armię robotników do domu, by za chwilę prowadzić nową rekrutację. Ludzie ci posiadali niezbędną wiedzę i doświadczenie w tym nowym fachu. To nie byli niewolnicy, czy chłopi oderwani od pługa. To byli budowlańcy, wspierani w miarę potrzeby robotnikami sezonowymi. Piramidy były budowane z miłością jak to określił dr. Zahi Hawass Dyrektor Gizy i Sakkary. Inaczej było z kadrą kierowniczą. Byli to kapłani nadzorujący prace skupieni wokół jednego władcy, a właściwie wokół jednej piramidy. Robotnicy wiedzieli jak postawić kamień, kapłani wiedzieli gdzie. Dlatego w Egipcie nie ma dwóch takich samych piramid, nie ma standardu. Sama budowa również, mimo stosowania tej samej techniki, różniła się w zależności od położenia, wielkości, czy kształtu piramidy.
2