fp-wyk8, UE Katowice FiR, finanse publiczne

02.12.2010

Wykład 8

Instytucje gospodarki budżetowej - wykonują odpłatnie pewne wyodrębnione zadania.

Działają na podstawie planu
Podmioty te pokrywają koszty z przychodów, funkcjonują według zasady budżetowania netto.
Mogą otrzymywać dotacje z budżetu państwa.
Są tworzone przez ministrów, lub szefa rady ministrów.
Instytucje gospodarki budżetowej mają osobowość prawną.
Podlegają wpisowi do KRS
Ta „mutacja” jest korzystniejsza, niż gdyby podmioty działały jako jednostki gospodarki budżetowej.

Agencja wykonawcza - państwowa osoba prawna, podmiot ten jest tworzony na podstawie odrębnej ustawy i celem tego podmiotu jest wykonywanie określonych zadań państwa.

Podstawą ich działania jest plan finansowy.
Działalność jest finansowana z przychodów tych podmiotów.
Podmioty mogą otrzymywać dotacje z budżetu państwa, ale jeśli agencja wykaże nadwyżkę środków finansowych to jest zobowiązana wpłacić ja do budżetu państwa.
Państwowe fundusze celowe - wyodrębnione rachunki, niemające osobowości prawnej. Nie mają charakteru podmiotowego, ponieważ są wyodrębnionymi rachunkami bankowymi, które są tworzone ustawowo i środki na tych funduszach celowych pozostają w dyspozycji pewnego ministra bądź innego podmiotu, który zostaje określony przez ustawę tworzącą fundusz.

Fundusze mają w ustawie, która je tworzy określone źródła, przychodow, które pochodzą ze środków publicznych.
Parapodatki - ciężary mające wszelkie cechy podatków Np. składki na Fundusz Pracy, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Wydatki funduszu są przeznaczone na określone cele.
Fundusz służy realizacji określonych zadań państwa.
Może otrzymywać dotacje z budżetu państwa.
Jest możliwość zmiany planu finansowego, ale nie może ona prowadzić do zwiększenia zasobów budżetowych.
Niewykorzystane środki przechodzą w funduszach na następny rok.
Zasadniczy walor funduszu celowego, - jeśli utworzy się fundusz celowy to są zapewnione, zabezpieczone środki na realizacje ważnych, (szczególnie społecznie ważnych) zadań.
Są podmioty, dla których funkcjonują pewne specyficzne podmioty, Np. uczelnia wyższa (otrzymuje dotacje, która koresponduje z ilością studentów na studiach dziennych), instytucje kultury.
Dysponent środków budżetowych - jest to podmiot uprawniony do wydatkowania środków budżetowych, podmiot uprawniony do dysponowania środkami budżetowymi:

Wyróżniamy dysponentów stopnia I, II i III.
Dysponent stopnia I (deponent główny) - jest to podmiot, który dysponuje częścią budżetową:

ministrowie
kierownicy urzędów centralnych
wojewodowie
Dysponent stopnia I rozdysponowuje środki na rzecz dysponentów stopnia II.

Dysponent stopnia II - podlega dysponentowi stopnia I i sam rozdziela środki na rzecz dysponentów stopnia III.
Dysponent stopnia III (dysponent ostateczny) - otrzymuje środki w drodze dyspozycji dysponentów stopnia II, wydatkuje środki bez prawa przekazywania ich innym podmiotom.
Mogą występować układy, w których nie wyodrębnia się dysponenta stopnia II - oznacza to, że środki przekazywane są od dysponenta stopnia I bezpośrednio na rzecz dysponenta stopnia III, Np. państwowe szkoły publiczne są dysponentami stopnia 3, a w stosunku do ministerstwa oświaty.

Dysponenci	Przykład
Dysponenci 1 stopnia	Ministerstwo finansów
Dysponenci 2 stopnia	Izby skarbowe	-	-
Dysponenci 3 stopnia	Urzędy skarbowe	Urzędy kontroli skarbowej	Centrala ministerstwa finansów

Temat: Procedura budżetowa - w zakresie budżetu państwa.

Etapy procedury budżetowej:

Opracowanie projektu ustawy budżetowej - planowanie budżetowe
Uchwalenie ustawy budżetowej
Wykonywanie ustawy budżetowej
Kontrola wykonania ustawy budżetowej
W procedurę budżetową jest zaangażowana zarówno władza wykonawcza, jaki i ustawodawcza:

Władza wykonawcza - na etapie I i III
Władza ustawodawcza na etapach II i IV
Konstytucja stanowi, że procedury budżetowe powinny być uregulowane ustawowo:

Ten wymóg wypełnia ustawa o finansach publicznych
Nad opracowaniem projektu ustawy budżetowej.
Uwagi w zakresie ustawy budżetowej:

Inicjatywa ustawodawcza przysługuje wyłącznie rządowi.

Wyłączne rząd ma możliwości organizacyjne (kadrowe i techniczne) wystarczające do przygotowania projektu.
Parlament posiada ograniczone kompetencje w zakresie zmian, jakie może wprowadzić do projektu ustawy budżetowej opracowanego przez rząd, w szczególności wzrost planowanego deficytu budżetowego.
Planowanie budżetowe - jest procesem długotrwałym, pracochłonnym. Zajmuje się nim rozbudowany departament w ministerstwie finansów, sztab ludzi w sposób ciągły. Procedura prac nad projektem ustawy budżetowej jest postrzegana jako spór pomiędzy ministrem finansów, oraz ministrami resortowymi.

Spór ten ma uzasadnienie merytoryczne, wynika on z dwoistego charakteru budżetu państwa:

Z jednej strony - budżet jest źródłem zasobów pieniężnych, w oparciu, o które realizuje się zadania państwa - ministrowie resortowi patrzą na budżet jak na kasę chcą dostać jak najwięcej dla swojego resortu, żeby się móc wykazać.
Z drugiej strony budżet państwa jest najważniejszym instrumentem mającym istotny wpływ na parametry (wielkości) makroekonomiczne, Np. wpływ na procesy inflacyjne, deficyt budżetowy wiąże się z wartością pieniądza, zaufaniem do waluty - z tej perspektywy prace koordynuje minister finansów przepisy nie określają terminu rozpoczęcia prac nad tym projektem, prace te inicjuje minister finansów.