Powstanie w Pradze czeskiej rozpoczęte od żywiołowych walk pod gmachem radia wybuchło w dniu 5 V 1945 (przed terminem bo Czeska Rada Narodowa zaplanowała je na dzień 7 V). Tego samego dnia wybuchły walki m.in w Pilznie gdzie powstańcy po kilku godzinach walk połączyli się z VIII A amerykańską generała Pattona. 5 V 1945 o godz. 1149 spiker praskiego radia podzielił się ze słuchaczami refleksją że III Rzesza właśnie przestała egzystować, czescy policjanci, wojskowi i cetnici z CSB w Pradze mają obowiązek stanąć po stronie narodu w walce za czeskie państwo a kto tego nie uczyni ten będzie zdrajcą. Na sygnał praskiego radia rozpoczynało się powstanie w stolicy Czech.
Było ono częścią trwającego od 1 V 1945 (od wystąpienia zbrojnego w Prerovie) majowego powstania na ziemiach czeskich 1945, kiedy Czesi w kilkudziesięciu miastach i miejscowościach (m.in w Prerovie, Pilznie ,Kladnie, Rokycanach) wraz z nadchodzeniem aliantów urządzili coś w rodzaju powtórki z listopada 1918 biorąc do niewoli kilkadziesiąt tysięcy hitlerowców i Węgrów, kilka tysięcy zabijając i nawiązując bezpośrednie współdziałanie bojowe z jednostkami RKKA, VIII A amerykańską i 1 K Czechosłowackim. Padło też wtedy kilkuset bohaterów walki z bolszewizmem z 20 estońskiej dywizji SS ze sturmbanfuhrerem Maitla na czele.
Powstanie przygotowywała konspiracja wojskowa (tzw. Wojskowa Komendantura Alex) kierowana przez generała brygady Frantiska Slunećko pozostającego w konspiracji od 1939, zaś zwierzchnictwo polityczne sprawowała Czeska Rada Narodowa-organ zwierzchni czeskiego podziemia pod przewodnictwem profesora Alberta Prażaka. Za jedyną władzę czeskiej konspiracji uznał ją prezydent Benesz w mowie radiowej do kraju-co natychmiast dało jej legitymację i władzę w podziemiu. Konspiracja wykonała olbrzymią pracę w policji czeskiej, kadłubowej armii protektoratu (Vladnich Vojskach) i jednostkach OPL pozyskując je dla sprawy wyzwolenia Pragi i Czech zaś w pracy tej wiosną 1945 bardzo pomagały nadciągające czołgi aliantów oraz 1 K Czechosłowackiego generała Klapalka- i wiadomości o rozstrzelaniu Mussoliniego, upadku Berlina i śmierci Hitlera- samych policjantów pozyskano w stolicy ok. 4 000. 4 maja zawarto wstępne porozumienie z dywizją własowców zaś 5 maja podpisano porozumienie o współpracy. Wedle oczekiwań własowców miała ona mieć charakter i antysowiecki.
Powstanie w stolicy Czech rozpoczęło się od żywiołowych walk z Niemcami pod wzywającej do walki Czechów radiostacją w Pradze a natychmiast włączyły się do nich wszystkie obecne w okolicy uzbrojone jednostki czeskie oraz grupy bojowe. Ujawniła się Czeska Rada Narodowa, która przejęła władzę w Pradze i ogłosiła likwidację Protektoratu Czech i Moraw. Nowy dowódca policji czeskiej wydał wszystkim jednostkom rozkaz natychmiastowego wystąpienia przeciwko Niemcom. Liczba powstańców dochodziła do 30 tysięcy ,broń uzyskano w fabrykach ją produkujących, w pociągach z zaopatrzeniem przejeżdżających przez miasto oraz od czeskiej policji i jednostek wojskowych, które przyłączyły się do powstania. Powstańcy dysponowali m.in. zdobytymi lekkimi czołgami, pociągami pancernymi a nawet mieli samolot (samoloty) myśliwski, który uzyskał zestrzelenie zaś na ich stronę natychmiast przeszły niemal wszystkie zbrojne i paramilitarne jednostki czeskie oraz obrona przeciwlotnicza. Powstańcy mieli sporo pancerfaustów i byli uzbrojeni nieporównywalnie lepiej niż warszawscy 1 sierpnia 1944. Rozpoczęło się żywiołowe barykadowanie miasta-wkrótce nadano mu formy zorganizowane stawiając 2 tysiące barykad.
Ponieważ Niemcy po pierwszym szoku spowodowanym nieoczekiwaną audycją praskiego radia, czeskim wystąpieniem zbrojnym w stolicy i barykadami na ulicach Pragi kontratakowali ,zażądali kapitulacji Pragi, ściągali w rejon miasta dywizje SS i zapowiedzieli bezwzględne zdławienie powstania to Czesi ponownie poprosili pomocy od cytuję tekst czeskiego wezwania "uczciwych obywateli radzieckich, żołnierzy i oficerów Armii Czerwonej". Ponieważ generał ROA Buniaczenko sądził, że Pragę zajmą Amerykanie a nie Sowieci zaś z Czechami kontakt miał już wcześniej uznał ,że on i jego dywizja idealnie spełnia te warunki i (wbrew generałowi Własowowi z którym się wówczas skłócił i definitywnie rozstał) 5 maja przyłączył się do powstania w Pradze licząc ,że wystąpi wobec Amerykanów jako antyhitlerowski aliant. Jako pierwszy w okolice Pragi przybył późnym wieczorem 5 maja batalion rozpoznawczy ROA zaopatrzony w sprzęt b. brygady Kamińskiego i dowodzony przez oficera zaprawionego w walkach ulicznych m.in. w Warszawie-majora Kostienkę. Potem 6 maja nadeszły inne jednostki,1 dywizji ROA zdobyły m.in. lotnisko Ruzine a na nim samoloty 6 eskadry m.in. Me-262 ,walczyły na przedmieściach, zaangażowały w walkach m.in. swoją artylerię i broń pancerną- większości miasta rzecz jasna nie zdobyły a Niemcy w rejonie Pragi zdobywali stopniowo przewagę. Własowcy walczyli w zachodniej części Pragi i na przedmieściach miasta- mieli kilkaset kaemów, kilkadziesiąt armat i haubic i broń pancerną m.in 9 T-34 i 10 Hetzerów.
6 maja 1945 RKKA i 1 A LWP rozpoczęły operację praską-generalną ofensywę w kierunku Pragi, szybko przemieszczając się w tym kierunku.
Ponieważ Czeska Rada Narodowa nie miała zamiaru zamieniać miasta w gruzowisko i powodować masakry ludności cywilnej, z Niemcami którym po rozpoczęciu radzieckiej ofensywy zaczęło się bardzo spieszyć na zachód zawarto chwilowy rozejm- na jego podstawie większość jednostek niemieckich opuściła miasto acz Niemcy utrzymywali niektóre kluczowe punkty miasta. Niektóre jednostki SS nie podporządkowały się rozejmowi, część Niemców nie chciała lub będąc zablokowana nie mogła opuścić miasta..
Następnego dnia własowcy, których w walkach w Pradze poległo do 300 po zorientowaniu się, że Pragę zajmie RKKA a nie US Army, rozdawane przez nich ulotki z wezwaniami do walki z Niemcami i Sowietami wywołują śmiech(nie jest jasne czy własowcy wzywali Czechów też do walki z nadchodzącym wraz z RKKA 1 K Czechosłowackim i rządem czeskim- publikacje wydane w RFN tej kwestii nie wyjaśniają) zaś Czesi odmówili generałowi Buniaczence wygłoszenia przez praskie radio antysowieckiej filipiki w nocy z 7 na 8 maja własowcy pospiesznie opuścili miasto i okolice kierując się w kierunku jednostek amerykańskich- pozostały w nim tylko niewielkie grupy własowców zmieszane z powstańcami. Starcia trwały nadal a Niemcy utrzymywali niektóre kluczowe punkty. Armia Czerwona- jej jednostki pancerne i zmotoryzowane na resztkach amunicji (mając po 3-4 pociski na działo) i paliwa pospiesznie docierały pod Pragę rozbijając po drodze na przedpolach miasta zmierzające do stolicy Czech wycofujące się jednostki niemieckie. 9 maja około godziny 3 rano jako pierwszy do miasta wjechał czołg lejtnanta Iwana Gonczarenki-Gonczarenko wkrótce poległ ,a jego czołg zniszczono w walce o mosty na Wełtawie. Regularne jednostki radzieckie z 3 i 4 APanc. dotarły do miasta i do godziny 15 wspólnie z powstańcami zdławiły opór Niemców likwidując ich ostatnie punkty oporu -hitlerowcy (głównie walczący do końca esesmani) albo skapitulowali albo zginęli. Powstanie w Pradze kosztowało Niemców oprócz tysiąca zabitych w mieście-kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy, którzy nie mogąc wycofać się poprzez zablokowany praski węzeł kolejowy i zabarykadowany węzeł drogowy dostali się do radzieckiej lub czeskiej niewoli.
I mało znany polski akcent oraz 2 dość znane nazwiska- 8 maja Niemcy zwolnili więźniów w KZ Litomierzyce i odjechali w kierunku zachodnim. Tego samego dnia w okolicy do kwaterujących w pobliżu wolnych już więźniów podjechali zmierzający do Pragi Czesi i zaproponowali im przyłączenie się do walki z Niemcami. Około 130 b. więźniów w tym hrabia Wojciech Dzieduszycki zgłosiło się-zostali uzbrojeni i pojechali z Czechami do Pragi. W Pradze spotkali innego kacetowca-wracającego z obozu b. oficera ZWZ-AK Józefa Cyrankiewicza, który także przyłączył się do powstania. Oddział b. więźniów Litomierzyc dowodzony przez hrabiego Wojciecha Dzieduszyckiego używając m.in. pancerfaustów o świcie 9 maja zaatakował i zdobył m.in. więzienie na Pankratzu (główne więzienie polityczne w Pradze) uwalniając tam 800 więźniów politycznych m.in. czeskich oficerów z generałem Novakiem na czele i radzieckich oficerów i wywiadowców. Schwytani strażnicy i cały personel więzienia zginęli z rąk Czechów.
2 Polakom-uczestnikom powstania w Pradze Czeskiej- hr. Wojciechowi Dzieduszyckiemu oraz Józefowi Cyrankiewiczowi 10 V 1945 uroczyście wręczono w praskim Ratuszu Pragi Order Białego Lwa-najwyższe odznaczenie czechosłowackie przyznawane cudzoziemcom.
9 maja wieczorem walki w Pradze ostatecznie zakończyły się. Walki w okolicach miasta trwały do 11 maja włącznie. 10 maja jednostki 1 KPanc. z 2 A LWP dotarły do Melnika (5 km od Pragi) staczając tu ostatnią w historii LWP (i WP w II wojnie światowej w ogóle) walkę z oddziałem hitlerowskim. Tego samego dnia do Pragi dotarły jednostki 1 Czechosłowackiej Samodzielnej Brygady Pancernej. Do wyzwolonej stolicy Czechosłowacji przyleciał 12 maja prezydent Edward Benesz.