Wyższa Szkoła Biznesu
i
Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim
Wydział Nauk Społecznych i Technicznych.
Polskie interesy w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego. (Wg. Strategii Bezpieczeństwa Narodowego 2007)
Wyk. Mateusz Saracen
Analizując pierwsze strony Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP założyć można, że Polska jest krajem bezpiecznym. Nasz system geopolityczny ukształtował się, zaczęliśmy współdecydować o procesach i zmianach zachodzących w zjednoczonej Europie. Podkreślane jest nasze członkostwo w NATO oraz Unii Europejskiej. Jak czytamy jednak dalej, nie należy popadać w euforię. Międzynarodowy ład i porządek nie jest czymś stałym i niewzruszonym jak już nie raz pokazała historia. Rozwój sytuacji międzynarodowych współcześnie jest korzystny, lecz niesie ze sobą nowe wyzwania, wymusza wypracowanie nowych rozwiązań. Dlatego celem naszego kraju jest zapewnienie sobie bezpieczeństwa w warunkach zrównoważonego rozwoju.
Podstawowe cele polityki bezpieczeństwa naszego państwa są niezmiennie związane z ochroną suwerenności i niezawisłości Rzeczypospolitej, utrzymaniem nienaruszalności granic i integralności terytorialnej kraju. Polityka państwa służy zapewnieniu bezpieczeństwa obywateli Polski, praw człowieka i podstawowych wolności oraz demokratycznego porządku w kraju, stworzeniu niezakłóconych warunków do cywilizacyjnego i gospodarczego rozwoju Polski oraz wzrostu dobrobytu jej obywateli, ochronie dziedzictwa narodowego i tożsamości narodowej, realizacji zobowiązań sojuszniczych, a także obronie i promowaniu interesów państwa polskiego.
Jeśli chodzi o wymiar globalny nie da się ukryć, że nasze interesy wiążą się stale z dwoma państwami: Rosją i Stanami Zjednoczonymi, co nie zostało pominięte. Na ten czas Polska jest krajem uzależnionym od dostaw najważniejszych surowców, praktycznie z jednego źródła. Rosja jako monopolista dyktuje warunki, na jakie my chcemy czy nie musimy się godzić. Wykorzystuje także ten argument jak instrument nacisku politycznego. Każdy obywatel naszego kraju doskonale przecież zna znaczenie zdania „ Rosja zakręci nam kurek jak...”. Dlatego też w strategii bezpieczeństwa wskazano na poszukiwanie alternatywnych źródeł energii, lub zacieśnianie stosunków z innymi członkami sojuszów. Niedawne odkrycie gazu łupkowego na terytorium RP daje szanse na zmiany. Nie wgłębiając się w dyskusje czy zasobność złóż została prawidłowo obliczona oraz ile kapitału zostanie w naszym kraju, można założyć że stalibyśmy się potentatem w dystrybucji nowego źródła energii. Taki rozwój sprawy doprowadzić może jednak do zmiany polityki ekonomicznej na świecie, a tym samych pogorszeniem stosunków z Rosją.
Drugim państwem jaki wymieniłem są Stany Zjednoczone, przyjęte za naszego największego sojusznika.
Różnie można rozpatrywać to stwierdzenie, ja osobiście uważam je za przesadzone, żeby nie powiedzieć chybione. Polska jako sumienny członek NATO udzieliła wsparcia militarnego Stanom Zjednoczonym podczas wojny w Zatoce Perskiej i późniejszej stabilizacji Iraku. W zamian mieliśmy zostać objęci systemem obrony rakietowej, co do dzisiaj nie zostało wykonane. Jedynym plusem jest to, że Polska Armia przestała być wojskiem koszarowym i zyskała bezcenne w tej sferze doświadczenie bojowe oraz zmianę kierunku dozbrajania wojska. Minusami są ogromne nakłady finansowe, wysłany sprzęt nie wróci do kraju (śmigłowce) bo jest to nieopłacalne. Ponadto po wejściu Polskiego Kontyngentu Wojskowego do Iraku nasz kraj został wymieniony jako potencjalne miejsce ataku terrorystycznego. Podsumować to można stwierdzeniem, że daliśmy dużo a otrzymaliśmy niewiele. Kiedy powstawała Strategia nie przewidziano jakie zmiany zajdą w Chinach. W ostatnich miesiącach stanęliśmy przed groźbą wojny atomowej. Jeśli więc Chiny otwarcie grożą USA i ich sojusznikom możemy się czuć zagrożeni, gdyż przed atakiem jądrowym nie jesteśmy się wstanie obronić.
Zauważony został jednak problem zastraszającej ekspansji fundamentalizmu islamskiego w Europie. Konstytucja RP jasno mówi, że „Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury” oraz „Mniejszości narodowe i etniczne mają prawo do tworzenia własnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej oraz do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej”. Nie można jednak doprowadzić do tego co dzieje się obecnie w Wielkiej Brytanii, gdzie prawo zmienia się dlatego żeby nie wybuchały zamieszki, a w szkołach dzieci uczy się co wynaleźli wyznawcy islamu. Jeszcze gorsza sytuacja panuje w Turcji. Sprawa ta jest bardzo delikatna ponieważ dotyka tego czego człowiek nie zrozumie, czyli religii. Polska powinna roztropnie i ostrożnie równać obywateli w tej kwestii, łatwo bowiem przejść z dyskryminacji w faworyzację.
Kolejnym problemem na jaki zwrócono uwagę jest minimalizowanie dystansu technologicznego i oraz masowe migracje. Rodacy wyjeżdżają za chlebem, panuje niż demograficzny, przyrost naturalny ciągle jest ujemny. Zamykane są szkoły, ekonomiści biją na alarm, że jeśli dalej będziemy zmierzać w tym kierunku będziemy starzejącym się społeczeństwem i nie będzie miał kto pracować na nasze emerytury i renty.
Zahamowany zostanie rozwój gospodarczy, konsekwencją będzie konieczność przyjęcia znacznej ilości imigrantów. Wtedy to trzeba będzie opracować nowe polityki i działania, aby wprowadzać nowo przybyłych społeczeństwo i zachowaniem ich odrębności kulturowej i religijnej. Może to jednak doprowadzić do skrajnych przypadków o których pisałem wcześniej. Za wyzwania postawiono budowę nowoczesnej infrastruktury transportowej, telekomunikacyjnej i sieci służących do przesyłu i magazynowania energii. Może tu chodzić o budowę pierwszej elektrowni atomowej na terenie naszego kraju.
Potencjalnym i poważnym zagrożeniem dla Polski byłoby załamanie się procesu integracji europejskiej lub jej rozpad, o którym już było głośno. Najbardziej ucierpiał by wtedy sektor rolniczy, niemalże rozwijający się tylko dzięki dotacją unijnym. Wśród zagrożeń wymienia się także wspomniane już wcześniej ataki terrorystyczne, światowy kryzys zagrażający gospodarce oraz zorganizowana przestępczość międzynarodowa. Polska jest krajem tranzytowym, wschodnią granicą Unii Europejskiej. To na naszych barkach spoczywa kontrola nad wszystkim co wjeżdża na teren wspólnoty europejskiej. Ogromny nacisk kładzie się dalej na ciągłą integrację i szukanie wspólnych kierunków działań i rozwoju w ramach zaciągniętych sojuszy.
Skupmy się teraz nad tym co każdy kojarzy z bezpieczeństwem narodowym, a więc z siłami zbrojnymi. Nie przewiduje się wybuchu konfliktu na dużą skalę,a raczej lokalne w które Polska nie będzie się angażować. Za cel stawia się gotowość do wypełniania zobowiązań sojuszniczych a szczególnie postanowień V Traktatu Waszyngtońskiego. Za warunek powodzenia operacji wojskowych przyjmuje się: uzyskanie przewagi informacyjnej, użycie struktur zadaniowych sił zbrojnych, wyposażonych w nowocześniejszy sprzęt techniczny niż przeciwnik, zastosowanie zaawansowanych technologii w zakresie dowodzenia, posiadanie możliwości skutecznego rażenia, dokonywanie manewru i obrony przed rażeniem przeciwnika , pełne wykorzystanie zasobów logistycznych kraju i współpraca cywilno-wojskowa. Cóż jak na razie założenia te spełniane są marnie. Uzyskanie przewagi informacyjnej - rozwój wojsk rozpoznania i walki radioelektronicznej został ujęty w planie modernizacji sił zbrojnych. Jednak bezzałogowych środków rozpoznania jest jak na lekarstwo, a podstawowym pojazdem kompani rozpoznawczych jest BRDM-2 opancerzony samochód rozpoznawczy z lat 70. Na szczęście jak już wspomniałem rozwój tego typu wojsk jest ujęty w planie modernizacji, a stare BRDM-y są sukcesywnie zastępowane KTO Rosomak w wersji rozpoznawczej. Użycie struktur zadaniowych sił zbrojnych, wyposażonych w nowocześniejszy sprzęt techniczny niż przeciwnik - tu należało by zatrzymać się na dłużej. Modernizacja to jak najprościej mówiąc unowocześnienie produktu. Zaczęto więc od osobistego wyposażenia żołnierzy. Wejście do NATO spowodowało między innymi zmianę kalibru amunicji w broni używanej przez Wojsko Polskie. Było to kłopotliwe, gdyż powszechnie używaną bronią był karabin AK kalibru 7,62. Zastąpiono go polskim karabinkiem Beryl na amunicję NATO kalibru 5,56( jednak AK też jest dalej używany) Nie była to jednak nowa konstrukcja, lecz oparta na AK broń o mniejszym kalibrze. Dużym krokiem na przód jest MSBS ( modułowy system broni strzeleckiej), zaprojektowany w dwóch wersjach klasycznej i bezkolbowej. Broń ta jest obecnie w fazie prób, jednak prototypy zapowiadają się obiecująco i jest szansa wejść z tym produktem na światowy rynek. Wojska pancerne to mieszanka spadku po starym ustroju, naszej myśli technicznej i zakupionemu za grosze w miarę dobrego sprzętu z Niemiec. O ile niemieckie Leopardy 2A4 przedstawiają wartość bojową, to polskim PT-91 przydał by się gruntowny remont i unowocześnienie. Stare T-72 to już przeżytek. Różne były plany modernizacji tego rodzaju wojsk. Powstała więc polska platforma bojowa ANDERS i na tym się skończyło. Być może zawiązane niedawno konsorcjum pchnie sprawę do przodu. Siły powietrzne nie mają się źle, ale też mogło by być lepiej. W najgorszym stanie jest Marynarka Wojenna określana mianem pływającego złomu. Prace nad nową polską korwetą stanęły w miejscu, miliony złotych poszły w błoto. Jak widać nie można tu mówić o przewadze technicznej. Kraje ościenne wyprzedzają nas i to bardzo.
Zaawansowane technologie w zakresie dowodzenia - technologia technologią, ale ważniejsi są ludzi. W armii brak jasnej ścieżki rozwoju żołnierza, system szkolenia pamięta jeszcze zeszły ustrój. Rotacja jest bardzo duża. Dowodzenie na wyższych szczeblach najlepiej zobrazuje powiedzenie: w wojsku gdy dowodzą starzy - to tragedia, gdy dowodzą młodzi - to komedia. Na temat bezpieczeństwa militarnego można by pisać jeszcze dużo, przejdźmy jednak do bezpieczeństwa wewnętrznego.
Najważniejszym celem w tej dziedzinie bezpieczeństwa jest utrzymanie zdolności do reagowania odpowiednio do zaistniałej sytuacji.
Osiągnięcie tego celu mają zapewnić między innymi spójne przepisy prawa, kształtowanie postaw społecznych, profesjonalizm funkcjonariuszy. Obecnie jednak wiadomo jak szanowany jest mundur policjanta.
Założenia bezpieczeństwa obywatelskiego to usprawnienie pracy sądów i prokuratur, skrócenie postępowań i zagwarantowanie skuteczności postanowień.
Bezpieczeństwo społeczne skupia się na poprawie jakości życia obywateli, zmniejszenie stopy bezrobocia, zatarcie różnic społecznych. Budowanie społeczeństwa opartego na wiedzy, wysokiej jakości kształcenia na każdym szczeblu edukacji.
Bezpieczeństwo ekonomiczne największy nacisk kładzie na energetykę, stabilne i nieprzerywalne dostawy nośników energii. Finansach, utrzymania równowagi budżetowej oraz utrzymanie długu publicznego i zagranicznego na bezpiecznym poziomie. Budowanie silnego przemysłu zbrojeniowego. Gotowego spełniać krajowe zapotrzebowanie w tej sferze,a także stać się konkurencją dla zagranicznych potentatów. Rozwinięcie nowoczesnej i wydajnej infrastruktury krajowej i lokalnej. Modernizacje sieci kolejowej oraz budowanie szybkiej kolei. Budowa nowoczesnych portów lotniczych. Nadrzędnym celem bezpieczeństwa ekologicznego jest zapewnienie obywatelom warunków do lepszego życia w zdrowym środowisku poprzez ochronę przyrody, w tym stymulowanie procesów zrównoważonego rozwoju.
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej jest podstawą i punktem wyjścia do opracowania poszczególnych strategii sektorowych w dziedzinach mających podstawowe znaczenie dla bezpieczeństwa i obronności państwa.
Jej treść i realizacja będzie podlegać stałemu przeglądowi zgodnie z konstytucyjnymi zadaniami organów władzy państwowej. Będzie też zmieniana i uzupełniana w zależności od ewolucji uwarunkowań bezpieczeństwa narodowego Polski.