Maska podsieci, maska adresu (ang. subnetwork mask, address mask) - liczba służąca do wyodrębnienia w adresie IP części sieciowej od części hosta.

Po wykonaniu iloczynu bitowego maski i adresu IP komputera otrzymujemy adres IP całej sieci, do której należy ten komputer.

Model adresowania w oparciu o maski adresów wprowadzono w odpowiedzi na niewystarczający, sztywny podział adresów na klasy A, B i C. Pozwala on w elastyczny sposób dzielić duże dowolne sieci (zwłaszcza te o ograniczonej puli adresów IP) na mniejsze podsieci.

Maska adresu jest liczbą o długości adresu (32 bity dla IPv4 lub 48 bitów dla IPv6), składającą się z ciągu bitów o wartości 1, po których następuje ciąg zer. Wartość maski musi być znana wszystkim routerom i komputerom znajdującym się w danej podsieci. W wyniku porównywania maski adresu (np. 255.255.255.0) z konkretnym adresem IP (np. 192.180.5.22) router otrzymuje informację o tym, która część identyfikuje podsieć (w tym przypadku 192.180.5), a która dane urządzenie (.22).

Często można spotkać się ze skróconym zapisem maski, polegającym na podaniu liczby bitów mających wartość 1. Najczęściej spotykany jest zapis, w którym podawany jest adres sieci, a następnie po oddzielającym ukośniku skrócony zapis maski. Dla powyższego przykładu byłoby to: 192.180.5.0/24. Zapis ten jest także zapisem stosowanym w IPv6 (nie stosuje się tutaj pełnego zapisu maski).

Przeliczanie masek [edytuj]

Liczba dostępnych adresów hostów jest o 2 mniejsza (odpadają na adres sieci i broadcast) od unikalnych liczb określonych maską:

CIDR	Maska	Liczba dostępnych adresów hostów
/1	128.0.0.0	2147483646
/2	192.0.0.0	1073741822
/3	224.0.0.0	536870910
/4	240.0.0.0	268435454
/5	248.0.0.0	134217726
/6	252.0.0.0	67108862
/7	254.0.0.0	33554430
/8	255.0.0.0	16777214
/9	255.128.0.0	8388606
/10	255.192.0.0	4194302
/11	255.224.0.0	2097150
/12	255.240.0.0	1048574
/13	255.248.0.0	524286
/14	255.252.0.0	262142
/15	255.254.0.0	131070
/16	255.255.0.0	65534
/17	255.255.128.0	32766
/18	255.255.192.0	16382
/19	255.255.224.0	8190
/20	255.255.240.0	4094
/21	255.255.248.0	2046
/22	255.255.252.0	1022
/23	255.255.254.0	510
/24	255.255.255.0	254
/25	255.255.255.128	126
/26	255.255.255.192	62
/27	255.255.255.224	30
/28	255.255.255.240	14
/29	255.255.255.248	6
/30	255.255.255.252	2

Classless Inter-Domain Routing (CIDR) jest usprawnieniem protokołu IPv4 zaadoptowanym także do protokołu IPv6. W CIDR długość maski podsieci jest dostosowana do potrzeb danej podsieci lub wpisu w tablicy routingu (po angielsku variable length subnet masks - VLSM), a nie ustalana jedna dla całej sieci. CIDR pozwala na efektywniejsze wykorzystywanie puli adresów IP oraz zmniejszenie tablic routingu.

CIDR wykorzystuje maskę podsieci do ustalenia zmiennej części 32-bitowego adresu IP sieci. Może przy tym wykorzystywać "agregację tras" na różnych poziomach, co pozwala na ograniczenie ilości wpisów w tablicy routingu, w której umieszczany jest wówczas wpis, w którym adres sieci jest wspólny dla wszystkich agregowanych podsieci.

CIDR umożliwia wydajniejszy przydział przestrzeni adresowej IPv4 przez eliminację tradycyjnej koncepcji klas adresów IP. CIDR pozwala na używanie masek sieciowych różnej długości dla adresów z dowolnej podsieci, w przeciwieństwie do modelu z klasami, w których występowały jedynie maski długości 8, 16, 24 i 32 bitów. W modelu CIDR każda część informacji routingu jest rozgłaszana wraz z maską sieci, która określa liczbę bitów (licząc od lewej strony) używanych dla części sieciowej adresu IP. Wprowadzenie CIDR wiązało się z problemem niewystarczającej ilości dostępnych adresów IP w wersji 4.

CIDR nie gwarantuje sprawnej i skalowalnej hierarchii. W celu uniknięcia osobnego wpisu dla każdej trasy, jest ważne, aby routery w niższej hierarchii sieci (które naturalnie mają dłuższe przedrostki numeru) były "zbierane" na wyższym poziomie w hierarchii routingu razem, tworząc w ten sposób mniejsze i mniej specyficzne trasy.

Adres CIDR w zależności od maski sieciowej:

---