Małżeństwo

• szczególna i ważna rola, bo celibat został wyraźne zabroniony („kto wstępuje w związki małżeńskie, udoskonala swoją wiarę” - przytoczone słowa Proroka)

• związek dwóch różnych istot; Allach stworzył jeden byt: mężczyznę i kobietę z siebie

• cel: pomnażanie rodzaju ludzkiego

• problem ograniczania rozrodczości, w postępowych kręgach - należałoby wprowadzić ograniczenie przyrostu ludności w społeczeństwach muzułmańskich

• miłość - „znak od Boga”, ma znaleźć wyraz w małżeństwie i być przeniesiona na dzieci, potępianie ”wolnej miłości”

• czasy przedislamskie - wiele typów i form małżeństwa, np. okresowe mut'a, poligamiczny związek grupy mężczyzn z jedną kobietą, małżeństwo mężczyzny z prostytutką po urodzeniu przez nią dziecka

• prawo muzułmańskie odrzuciło wszystkie formy poza jednym stałym małżeństwem i zmodyfikowanym mut'a (w formie tradycjonalno-obyczajowej w niektórych krajach szyickich)

• nie wolno wstępować w związek małżeński z: matką, córką, siostrą, stryjenką, ciotką, córką siostry czy brata, mleczną matką, mleczną siostrą, matką żony, pasierbicą, żoną syna

• sprawa małżeństw z innowiercami: zabronione małżeństwo na zasadzie „kojarzenia innych bogów z Allachem” - zakaz wchodzenia w związki małżeńskie z poganami (bałwochwalcami) lecz nie zakazuje małżeństwa z wyznawcami religii objawionych

• przed małżeństwem - trzeba się zastanowić, właściwie to mężczyzna powinien się zastanowić i wybrać odpowiadającą mu kobietę, obecnie - koniecznie muszą się znać przed małżeństwem

• propozycję małżeństwa składa mężczyzna rodzicom lub opiekunom kobiety

• po oświadczynach następuje okres „narzeczeński” - rozeznawanie, narady, nie muszą się spotykać w tym czasie, chyba, że chcą

• nie ma przepisów odnośnie wieku w prawie muzułmańskim „dojrzali umysłowo”

• akt ślubu - umowa - mithaq - ważny gdy obydwie strony (mężczyzna i kobieta) wyrażą swoją zgodę w obecności świadków

• mężczyzna musi mieć pewną sumę pieniędzy na opłacenie mahru - ślubny podarek, posag, który trzeba wypłacić żonie w okresie zawierania małżeństwa jako materialne zabezpieczenie kobiety, wysokość zależy od pozycji społecznej i majątkowej

• małżeństwo staje się ważne, gdy zostanie podane do wiadomości publicznej - stąd hałaśliwość wesel

• panną młoda wiezie się do domu pana młodego, gdzie odbywa się biesiada - prezentacja zamożności domu pana młodego

• nikt nie może nie przyjąć zaproszenia na wesele i musi przynieść jakiś podarek ze sobą

• w praktyce - dziewczyna musi uzyskać zgodę ojca lubi opiekuna , wychodząca za mąż po raz pierwszy właściwie nie ma prawa wyboru, prawo takie zdobywa dopiero rozwódka lub wdowa

• poligamia jest dozwolona, poliandria absolutnie zabroniona

• w wierzeniach ludowych żonaty mężczyzna uzyskuje błogosławieństwo w życiu doczesnym a po śmierci idzie do raju, kawaler zaś nie może po śmierci znaleźć drogi do raju i rodzi się po raz drugi wraz ze złymi duchami

• wierzenie, że panna młoda może przynieść do domu męża złego ducha (baczna obserwacja domu młodożeńców przez sąsiadów)

rozwód:

• prawo muzułmańskie uznaje w wypadkach wyjątkowych konieczność rozwodu

• formalnie, często też praktycznie, do wystąpienia o rozwód ma prawo tylko mężczyzna, kobieta - dość rzadko i to za pośrednictwem ojca, brata lub opiekuna

• w Koranie i dziełach teologicznych rozwód jest traktowany jako zł konieczne

• musi być umotywowany bardzo ważnymi przyczynami, jeżeli zostaną wyczerpane wszystkie środki pojednawcze między małżonkami

• może nastąpić za obopólną zgodą,

• może być udzielony, jeżeli jedna ze stron nie może spełnić wszystkich warunków małżeństwa (bezpłodność), jeżeli zostanie udowodnione złe prowadzenie się kobiety lub okrucieństwo mężczyzny w stosunku do żony, niezgoda charakterów, niezgodność temperamentów, brak wzajemnego zrozumienia

• nacisk na przestrzeganie tzw. okresu wyczekiwania w procesie rozwodowym - co najmniej trzy miesiące (jeżeli kobieta jest w ciąży - to powinien trwać do urodzenia dziecka) czas do ewentualnego pogodzenia się jeszcze stron, podczas tej „separacji” mogą żyć pod jednym dachem, zakaz eksmitowania któregoś z małżonków

• z punktu widzenia prawda - małżonkowie mogą rozwodzić się dwa razy i dwa razy ponownie pobierać, za trzecim razem rozwód jest nieodwołalny i do końca życia, - tzw. talaq bain

• choć wtedy mogą się znów pobrać, jeżeli kobieta wyjdzie za innego mężczyznę i się z nim rozwiedzie to potem może się pobrać znów z tym pierwszym mężem (mężczyzna może poprosić przyjaciela, żeby się ożenił na chwilkę z jego byłą żona i potem żeby się z nią rozwiódł - za to czasem trzeba płacić pieniądze, oficjalnie jest to praktyka niedopuszczalna

• ila - zwyczaj polegający na tym, że maź może złożyć przyrzeczenie, że jego żona nie będzie jego żoną, a jednocześnie nie będzie rozwiedziona, można tak przeżyć całe życie nie będąc ani zamężną, ani rozwódką

• akt rozwodu - słownie lub na piśmie, ale w obydwóch przypadkach niezbędni są świadkowie

• cudzołóstwo kobiet - jedno z największych przewinień, mąż może rzucić na kobietę, która go zdradziła klątwę (lian) jeżeli nie ma dowodów podtrzymujących oskarżenie, która to klątwa zapobiega ośmieszeniu męża opinii sąsiadów i zapobiega surowemu wymiarowi kary przeciwko kobiecie (po rzuceniu klątwy żyją w separacji, najczęściej kończy się to oczyszczeniem z winy, ale konieczny jest rozwód i to do końca życia)

• kobieta - zdecydowanie mniej uprzywilejowana niż mężczyzna, ale kobiety wypracowały system chroniący je przed szczególnie surowymi konsekwencjami