ATROFIA
Trening wytrzymałościowy może spowodować niewielki wzrost masy mięśniowej. U wybitnych biegaczy długodystansowych zaobserwowano jednak zmniejszenie masy mięśniowej. Wiązało się to ze zmniejszeniem średnicy włókien mięśniowych typu I i IIA. Możliwym wyjaśnieniem takiego zjawiska jest łatwiejsza dyfuzja tlenu z kapilar do mitochondriów w cieńszych włóknach mięśniowych. Zmniejszenie średnicy włókien mięśniowych w sposób charakterystyczny towarzyszy długotrwałej, elektrycznej stymulacji, która w znacznym stopniu podnosi odporność mięśni na zmęczenie.
Zmniejszenie średnicy włókien mięśniowych jest też jedną z przyczyn obniżenia siły skurczu tężcowego mięśni (obserwowanego w treningu wytrzymałości). Spadek ten nie jest jednak duży. Dodatkowo wynika on prawdopodobnie z redukcji ilości białek kurczliwych przypadających na pole przekroju poprzecznego włókna mięśniowego, a dotyczy przede wszystkim włókien mięśniowych typu I i II A.
HIPERTROFIA
Wzrost siły skurczu mięśni osiągany jest w początkowym okresie treningu dzięki poprawieniu sprawności działania układu nerwowego, a potem dzięki zmianom zachodzącym w mięśniach, przede wszystkim wiążących się z ich przerostem, czyli hipertrofią. Wzrost masy mięśniowej wynika przede wszystkim ze wzrostu średnicy włókien mięśniowych (hipertrofia włókien mięśniowych), ale możliwe, że zwiększa się sama liczba włókien mięśniowych w trenowanych mięśniach (hiperplazja włókien mięśniowych). Hipertrofia włókien mięśniowych wiąże się ze zwiększaniem się zawartości białek kurczliwych i białek cytoplazmatycznych w trenowanych włóknach. Wzrost średnicy włókien mięśniowych dotyczy w większym stopniu włókien szybko kurczących się. Jednocześnie obserwuje się wzrost aktywności enzymów proteolitycznych (beta-glukuronidaza, fosfataza kwaśna, katepsyna B), który jest mniejszy we włóknach szybko kurczących się w porównaniu z wolnymi (mniejsza zdolność włókien wolnych do powiększania ich przekroju poprzecznego). Pewne znaczenie mają niektóre hormony indukujące syntezę białka (np. hormon wzrostu, insulina, androgeny czy hormony tarczycy) oraz troficzne działanie unerwienia mięśniowego. Trening siły nawet przy niedoborze białek przyczynia się do wzrostu siły mięśniowej. W hipertrofii mięśnia być może pojawia się także zwiększenie liczby włókien mięśniowych. Może ono wynikać z procesu rozszczepiania i dzielenia się włókien mięśniowych, w którym mogą brać udział komórki satelitarne (są one czynne w regeneracji uszkodzonej tkanki mięśniowej). Pokazuje to, że w intensywnym treningu mam miejsce uszkodzenie włókien mięśniowych.
Zwiększenie średnicy włókien mięśniowych wiąże się ze wzrostem liczby oraz średnicy miofibryli w tych włóknach. Wzrasta też gęstość tych miofibryli (bo zmniejsza się ogólna ilość sarkoplazmy), a zmniejszeniu ulega względna gęstość mitochondriów (bo wzrasta wielkość włókna mięśniowego).
Paula Gorycka, F1