Handout - Techniki kontroli i oceny umiejętności językowych. Wymowa i pisownia

Rozróżnianie dźwięków

- Kolor i dźwięk - „Dwa kolory - trzy kartki” - jednoczesna kontrola całej grupy

Dzieci otrzymują trzy kartki- dwie tego samego koloru, trzecią w innym kolorze. Nauczyciel podaje instrukcje :Jeśli wyrazy brzmią tak samo podnieś dwie takie same kartki, jeśli inaczej podnieś kartki dwóch innych kolorów.

- Ruch i dźwięk - „Skaczący pajacyk” - jednoczesna kontrola całej grupy

Prosimy dzieci aby skakały jak pajacyk gdy dwa te same dźwięki usłyszą, stoją jak linijka, gdy różne- ręce w bok i stoją w rozkroku.

- Numer i dźwięk - „Podaj dwa numery” - kontrola indywidualna

Powtarzamy jeden wyraz przygotowanej wcześniej pary minimalnej, dzieci słyszą trzy wyrazy z których dwa są identyczne. Zadaniem dzieci jest wychwycić które są identyczne i podnoszą numer wyrazu.

- Pantomima i dźwięk - „Co teraz robimy?” - jednoczesna kontrola całej grupy

Polega na skojarzeniu dźwięków z pewnymi czynnościami. Podając ćwiczenie podajemy jeden wyraz, zadaniem dzieci jest odegranie tego dźwięku bez głosu.

- Obrazek i dźwięk - „Do którego wyrazu masz ilustrację?” - kontrola indywidualna

Przygotowanie pary minimalne powinny spełniać dwa warunki: przynajmniej jeden z wyrazów tej pary ma być znany i powinien nadawać się to zilustrowania. Nauczyciel pokazuje obrazek i wypowiada wyraz, dziecko mówi numer wyrazu.

- Obrazek i dźwięk - „O który obrazek chodzi?” - kontrola indywidualna

Przygotowujemy dwa obrazki, nauczyciel mówi jeden wyraz. Zadaniem dziecka jest wskazać obrazek którego nazwę usłyszał.

- Napisany wyraz i dźwięk - „Przeczytaj i pokaż, który wyraz usłyszałeś”

Rozdajemy dzieciom kartki z wypisanymi na nich kolejnymi dwójkami lub trójkami wyrazów, zawierających interesujące nas dźwięki. Odczytujemy jeden z wyrazów, dzieci podkreślają na kartkach wyraz który usłyszały.

- Napisane zdanie i dźwięk - „Przeczytaj i pokaż, które zdanie usłyszałeś”

Podajemy dzieciom całe zdania, które różnią się jednym elementem. Nauczyciel odczytuje jedno zdanie, dzieci mają określić które zdanie zostało wypowiedziane.

Poprawność artykulacji

• Imitacja - „Powtórz po mnie”

Nauczyciel podaje uczniom wyraz lub zwrot i prosi o jego wierne powtórzenie. Wyraz nie musi być dla dziecka zrozumiały, chodzi o dokładne odtworzenie jego brzmienia.

• Obrazek - „Popatrz i powiedz”

Spośród znanych uczniom wyrazów wybieramy kilkanaście takich które spełniają następujące warunki: zawierają dźwięk którego artykulację chcemy przedstawić na obrazku, wchodzą w skład czynnego ucznia. Przygotowujemy obrazki odpowiadające tym wyrazom.

• Rozmowa - „Pytanie i odpowiedź”

Nauczyciel zadaje pytanie a uczeń odpowiada. Należy dobrać pytania możliwie najprostsze, a więc zredukować trudność jaką stanowi rozumienie pytania. Wybrać pytania całkowicie jednoznaczne tzn. takie które wywołują taką odpowiedź jaką chcemy uzyskać z dźwiękiem który chcemy sprawdzić, uszeregować tak pytania tak aby rozmowa miała sens (może być obrazek)

• Uzupełnianie zdania z luką - „Czego tu brakuje ?”

Ustne podanie zdania luką lub niedokończonego zdania które zawiera te dźwięki, które dziecko a uzupełnić wstawiając wyraz zawierający interesujący nas dźwięk.

• Głośne odczytywanie - „Przeczytaj to zdanie.”

Samodzielne odczytywanie przez ucznia zdania które zawiera te dźwięki które chcemy skontrolować.

Kontrola i ocena intonacji

Kontrola słuchu

- Minimal pair - „Brzmi tak samo czy inaczej?'

Wypowiadamy dwa zdania, które różnią się wyłącznie intonacją. Prosimy by dzieci powiedziały czy to co usłyszały brzmi tak samo czy inaczej.

- Powtórzony kontur intonacyjny - „Które zdania mają tę samą melodię?”

Pary zdań+ 3 zdanie będące powtórzeniem jednego z nich, można ponumerować: powiedzieć które zdanie jest powtórzone (można użyć kolorów)

Kontrola umiejętności stosowania prawidłowej intonacji

- Imitacja - „Zaśpiewaj to zdanie”

Prosimy dziecko o powtórzenie intonacji zdania (po nas) w formie la-la-la.

- Imitacja - „Powtórz po mnie.”

Powtarzanie zdania lub zwrotu po nauczycielu (krótkie zdanie)

- Odczytywanie - „Przeczytaj to głośno.”

Odczytanie tekstu pisanego z intonacją (fragment, nie całość, najlepiej użyć dialogu)

Kontrola prawidłowego rytmu i akcentu.
(akcent wyrazowy i zdaniowy)

- Odtwarzanie rytmu - „Wystukaj to.”

Imitacja akcentu wyrazowego (jeśli podajemy jedno słowo) lub imitacja akcentu zdaniowego i rytmu, jeśli podajemy zdanie. Zadaniem dzieci jest wystukanie cicho, głośno, akcentu zdania.

- Oznaczanie sylaby akcentowanej - „Wybierz odpowiedni ciąg symboli” (np. xxX, xXx, Xxx)

Nauczyciel podaje kilka wyrazów, wypowiada słowo bądź zdanie, zadaniem dzieci jest podać który z tych wyrazów odpowiada wyrazowi.

Kontrola i ocena pisowni

- Uzupełnianie zdań w tekście - „Zastąp rysunek odpowiednim wyrazem.”

Podajemy uczniom list lub pocztówkę z lukami, nad lukami znajdują się szkicowe rysunki oznaczające prawidłowe wyrazy.

- Uzupełnianie zdań w tekście - „Wstaw odpowiedni wyraz w miejsce luki”

Podajemy uczniom tekst z lukami, nie ma obrazków, wyrazy powinny być jednoznaczne (nie za dużo 4- zdania - 3 słowa)

- Dyktando częściowe

Uczniowie otrzymują tekst w postaci pisemnej, pewna ilości wyrazów z lukami. Nauczyciel odczytuje cały tekst, zadaniem dziecka jest uzupełnienie luk.

- Dyktando całościowe z zawężoną punktacją

Nauczyciel dyktuje tekst np. 4 zdania dzieci musza je zapisać. Nauczyciel wybiera przed dyktandem 6 słow na które chce zwrócić uwagę, innych wyrazów nie bierze pod uwagę.

1

---