Problem

1. pojęcie problemu, sytuacji problemowej wg J. Kozieleckiego

• Problem to rodzaj zadania / sytuacji/, którego podmiot, nie może rozwiązać na podstawie dotychczas posiadanej wiedzy i jego rozwiązania czyli osiągnięcia ostatecznego celu, wymaga nowych informacji, które podmiot wytwarza w procesie myślenia.

• Problem to sytuacja trudna lub trudności , które powstają w trakcie ludzkiej działalności / niektóre z tych czynności stanowią dla człowieka problem/.

• Problem jest to sytuacja nowa dla podmiotu, powstaje wtedy gdy człowiek spotyka się z jakąś sytuacją po raz pierwszy, chociaż nie każda nowa sytuacja stanowi problem.

• Problem to sytuacja niepewna lub zaskakująca, niepewność, nieokreśloność. Zatem tylko niektóre sytuacje niepewne SA problemem.

• Problem jest rodzajem zadania.

• Problem to sytuacje - brak schematu wzoru związanych z nowym zachowaniem.

• Problemy SA zadaniami wymagającymi myślenia produktywnego.

• Pseudoproblemy to problemy pozorne.

Sytuacje problemowe wg T. Tomaszewskiego - sytuacje w których rozwianie problemu jak i sposoby prowadzące do rozwiązania problemu, osiągnięcia wyniku nie są jasno określone np. dziecko nudzi się , chciałoby robić coś ale nie wie co w jaki sposób rozwiązać.

Sytuacje problemowe to sytuacje w których nie są określone takie elementy jak:

Wynik

Środki prowadzące do celu

• warunki,

• sytuacje problemowe wymagają przede wszystkim zmniejsznia stanu niepewności,

• nieokreśloności po to by mogły być podjęte właściwe czynności.

Rodzaje problemów- wg K. Kruszewskiego

• orientacyjne

• decyzyjne

• wykonawcze

ze względu na budowę:

• jednoogniskowe,

• łańcuchowe - kilka działań w pokonaniu trudności

ze względu na uporządkowanie danych:

• uporządkowane

• nieuporządkowane

problemy praktyczne - czyli potrzeba osiągnięcia czegoś

problemy intelektualne - czyli potrzeba zrozumienia czegoś

dziedziny / matematyczne, humanistyczne/

wg W. Okonia - odkryć

• ze względu na myślenie w jakich człowiek dokonuje operacji myślowych, rozwiązuje problem,

• myślenie twórcze - informacje dotychczas nieznane danej osobie, oryginalne, wzbogacają wiedzę w danej dziedzinie,

• myślenie produktywne - nie posiada charakteru produktywnego, twórczego, jego wynik jest subiektywnie odczuwany jako nowy.

Metody rozwiązywania problemu.

W toku rozwiązywania problemu podmiot dąży od sytuacji niepewnej do pewnej.

Czynności rozwiązywania problemu kształtują się pod wpływem schematów poznawczych.

Według T. Tomaszewskiego schematy poznawcze to:

• system posiadanych wiadomości składających się na obraz świata,

• system wartości ocen, postawy emocjonalne, moralne wobec różnych spraw,

• system operacji jakie człowiek potrafi wykonać, obejmujący zasady i program działania.

W rozwiązaniu problemu duży wpływ maja schematy poznawcze, które u dziecka dopiero się kształtują co wpływa na przebieg rozwiązywania przez nie problemów.

Dostrzeganie problemów przez dzieci:

• płaszczyzna czynności praktycznych

• płaszczyzn czynności umysłowych

1. Wczesne dzieciństwo - dziecko dostrzega problem i sam próbuje je rozwiązać przez działanie.

2. około 5 roku życia - dziecko stawia otoczeniu coraz więcej pytań, coraz więcej spotyka problemów wskazywanych przez dorosłego

3. Koniec wieku przedszkolnego - dziecko zdolne jest do własnego określania zadania i werbalnego rozwiązania.

Poprzez rozwiązywanie problemów pojawiają się strategie:

• czynności chaotyczne,

• droga prób i błędów,

• od czynności stereotypowych / powtarzanie tego samego schematu do czynności zorganizowanych/

• ustalenie planów , zasad i reguł/

Etapy w procesie rozwiązywania problemów - wg J. Kozieleckiego

I faza II faza

wg Deweya - fazy rozwiązywania problemu.

• odczucie trudności czy niejasności

• wykrycie i określenie w postaci pytania

• nasuwanie się rozwiązania

• rozumowanie prowadzące do wniosków w sprawie możliwego rozwiązania hipotez

• dalsze obserwowanie, lub eksperymentowanie sprawdzające, które umożliwia przyjęcie lub odrzucenie poprzedniego przypuszczenia - końcowy efekt pozytywny lub negatywny

K. Duncker w procesie rozwiązywania problemów wyróżnia trzy etapy:

• dokonanie przez jednostkę wyboru kierunku poszukiwań / podmiot uświadamia sobie do jakiego dąży celu/

• jednostka tworzy pomysły cząstkowe,

• wytwarzanie ostatecznego pomysłu na podstawie hipotez cząstkowych.

Reguły rozwiązywania problemów wg J. Kozieleckiego:

• reguły algorytmiczne, określa kolejność wykonywania czynności rozwiązywania problemu / niezawodne/

• reguły heurystyczne - są to metody mniej określone, bądź szczegółowe, bądź ogólne - często są zawodne

4

generacja pomysłu

zebranie rozwiązań

ewaluacja pomysłu ocen

rozwiązanie

problemu