Perspektywa członkostwa Polski w Unii Europejskiej ma istotne znaczenie dla polskich przedsiębiorstw, a w szczególności dla małych i średnich. Z jednej strony po „wejściu” Polski do Unii Europejskiej otwierają się nowe szanse, z drugiej zaś stawia ona nowe wymagania, czasami określane jako „niemożliwe do spełnienia”. W związku z tym wiele przedsiębiorstw w integracji widzi zagrożenie dla swojego istnienia na polskim rynku.

Sektor małych i średnich przedsiębiorstw odgrywa kluczową rolę w rozwoju gospodarczym Unii Europejskiej. Do silnych stron małych i średnich przedsiębiorstw należą: czytelna i prosta struktura organizacyjna, szybkość procesu decyzyjnego, umiejętność dostosowania do istniejącego popytu i kreatywności. Od nich, w dużym stopniu zależy harmonijny rozwój lokalny i regionalny. Maja, zatem one istotny wpływ na wzrost spójności ekonomicznej i socjalnej Unii. Ze względu na elastyczność małe i średnie przedsiębiorstwa uważane są za główną siłę promującą konkurencyjność przemysłu wspólnotowego oraz jego zdolność do penetrowania rynków krajów trzecich.

Obecnie w krajach Unii Europejskiej istnieje nie mniej niż 20 milionów małych przedsiębiorstw, które zapewniają zatrudnienie 65 milionom ludzi.

Małym przedsiębiorcą jest ten, który w poprzednim roku obrotowym:

• zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników,

• miał przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych do 7 mln euro lub suma aktywów jego bilansu nie przekroczyła 5 mln euro.

Za takiego nie uważa się jednak podmiotu, w którym przedsiębiorcy inni niż mali mają więcej niż 25 proc. wkładów, udziałów lub akcji; prawa do ponad 25 proc. udziału w zysku; więcej niż 25 proc. Głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy).

Średni przedsiębiorca to taki, który w minionym roku obrotowym:

• zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników;

• uzyskał przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz

operacji finansowych do 40 mln euro lub suma aktywów jego bilansu nie przekroczyła 27 mln euro.

Takiego statusu nie uzyska jednak ten, w którym przedsiębiorcy inni niż mali i średni posiadają więcej niż 25 proc. wkładów, udziałów lub akcji; prawa do ponad 25 proc. udziału w zysku; więcej niż 25 proc. głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy).

Za początek polityki wobec MSP przeważnie uznaje się przyjęcie „Programu dla małych traktacie średnich przedsiębiorstw” Traktacie 1986r. Jednak pierwsze działania na rzecz MSP były podejmowane znacznie wcześniej.

W Traktacie Rzymskim nie ma bezpośrednich postanowień odnoszących się do małych i średnich przedsiębiorstw. Ich rola w gospodarce została dostrzeżona stosunkowo późno. Dopiero Traktat o Unii Europejskiej (Traktat z Maastricht) stworzył nowe ramy prawne dla prowadzenia polityki wobec przedsiębiorstw. Artykuł 130 Traktatu z Maastricht, odnoszący się do konkurencyjności przemysłu wspólnotowego, stwierdza m.in., że Wspólnota i jej kraje członkowskie powinny działać na rzecz stworzenia korzystnego otoczenia do rozwoju przedsiębiorstw, a w szczególności małych i średnich oraz współpracy między nimi. Artykuł 130f.2 dotyczy zachęcania firm, zwłaszcza małych i średnich, do współpracy z ośrodkami badawczymi i uniwersytetami w zakresie badań i rozwoju technologicznego wysokiej jakości. Tytuł XIV, który odnosi się bezpośrednio do małych i średnich przedsiębiorstw, mówi o spójności ekonomicznej i społecznej, harmonijnym rozwoju i niwelowaniu różnic rozwojowych między regionami oraz likwidowaniu zacofania obszarów wiejskich. Artykuł 118 stwierdza, że wdrażanie - na mocy dyrektyw minimalnych standardów dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa pracowników - nie może hamować powstawania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw.

Traktat Amsterdamski potwierdził wagę, jaką przypisuje się rozwojowi sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Unii Europejskiej, z punktu widzenia ich wpływu na wzrost i zatrudnienie.

Konieczność prowadzenia polityki nakierowanej na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw została uświadomiona wraz z wejściem w życie programu budowy jednolitego rynku wewnętrznego. Urzeczywistnienie tego programu stanowiło, bowiem zarówno szanse, jak i zagrożenia dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Szansą była likwidacja barier z zakresu ustanowienia czterech podstawowych swobód (swoboda przepływu towarów, usług, kapitału i ludzi), i możliwość działania na szerszym rynku. Zagrożenie zaś wynikało ze zwiększonej presji konkurencyjnej, do sprostania, której małe i średnie przedsiębiorstwa były mniej zdolne niż duże firmy.

W 1983r zorganizowano Europejski Rok MSF (małych i średnich firm) i rzemiosła. W następstwie tego Rada Europejska w czerwcu 1986r powołała niezależny zespół zadaniowy ds. małych i średnich przedsiębiorstw w państwach członkowskich.

W 1987r utworzono sieć Centrów Euro-Info. Siec ta ma ułatwić małym i średnim przedsiębiorstwom dostęp do informacji o funkcjonowaniu mechanizmów Unii Europejskiej - od spraw dotyczących rynku zbytu po zagadnienia prawne.

30 czerwca 1988r Rada Europejska podjęła uchwałę w sprawie „rozwoju infrastruktury przedsiębiorczości, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw w krajach Wspólnoty. Jej celem jest wyrażenie aprobaty dla kierunku podejmowanych już starań w dziedzinie promocji rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw oraz podanie pewnych wskazówek dalszej polityki na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw.

Zgodnie z uchwałą dalsza polityka na rzecz MSP powinna opierać się na następujących zasadach:

1. promocja MSP musi polegać na wzmacnianiu ich pozycji (siły) rynkowej,

2. trzeba dążyć do minimalizowania kosztów związanych z dostosowaniem MSP do wymogów prawnych Wspólnoty i znoszenia zbędnych regulacji,

3. należy dokonać przeglądu istniejącego prawodawstwa pod kątem możliwości jego upraszczania,

4. powinno się unikać dublowania działań podejmowanych przez kraje członkowskie z działaniami na szczeblu Wspólnoty,

5. trzeba ułatwić dostęp MSP do Funduszy Strukturalnych i innych programów finansowania,

6. należy rozwijać ponadgraniczną współpracę, wymianę informacji i doświadczeń dotyczących MSP.

Kolejne działania na rzecz sektora małych i średnich przedsiębiorstw miały miejsce w 1989r. Wspólnota chcąc przygotować do nowych jakościowo warunków działania, związanych z funkcjonowaniem rynku wewnętrznego, podjęła decyzję o utworzeniu XXIII Dyrekcji Generalnej, zajmującej się wyłącznie działalnością na rzecz MSP.

28 lipca 1989r Rada Europejska podjęła decyzję w sprawie „poprawy środowiska biznesu oraz promocji rozwoju przedsiębiorstw, a w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw w krajach Wspólnoty”. Stanowi ona, że na szczeblu wspólnotowym mają być podjęte następujące działania:

- usunięcie niepotrzebnych ograniczeń administracyjnych, finansowych i prawnych, które hamują rozwój oraz powstawanie przedsiębiorstw, w szczególności MSP,

- wspieranie i informowanie przedsiębiorstw, w szczególności MSP, na temat regulacji prawnych, jakie istnieją w Unii Europejskiej oraz polityki wspólnotowej

- zachęcanie do współpracy i partnerstwa między przedsiębiorstwami w szczególności małymi i średnimi przedsiębiorstwami, które pochodzą z różnych stron wspólnoty.

27 maja 1991r Rada Europejska podjęła uchwałę w sprawie „programu działań na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw”.

3 grudnia 1992r Rada podjęła uchwałę w sprawie „uproszczenia procedur administracyjnych w szczególności dal Małych i Średnich Przedsiębiorstw.

14 czerwca 1993r Rada Europejska podjęła decyzję w sprawie „wieloletniego programu Wspólnoty w zakresie środków stosowanych w odniesieniu do dziedzin priorytetowych i zapewnienia ciągłości oraz konsolidacji polityki promowania małych i średnich przedsiębiorstw w krajach wspólnoty. Program ten jest określany jako „Drugi program na rzecz MSP”.

22 listopada 1993r Rada podjęła uchwałę w sprawie walki z bezrobociem. Do państw członkowskich zostały skierowane postulaty, które zachęcały do:

- dbania o zapewnienie funduszy (kredytów) dla MSP

- wspierania współpracy pomiędzy MSP

- zachęcania MSP do udziału w przetargach w zamówieniach publicznych

- upraszczania procedur administracyjnych i regulacji prawnych, którym podlegają MSP

- promowania prowadzenia szkoleń zwłaszcza dla młodych przedsiębiorców i kadry kierowniczej.

Dążenie Polski do integracji z Unią Europejską, wiąże się ze wzrostem konkurencji dla krajowej przedsiębiorczości. Jest powszechnie wiadomo, że najbardziej zagrożone „czują się” właśnie małe i średnie przedsiębiorstwa.

Właściciele małych i średnich firm obawiają się nie tylko wzrostu przewagi wielkich przedsiębiorstw nad małymi i średnimi. Obawy związane z wejściem Polski do UE są na różne. I tak, np. jeżeli chodzi np. o otoczenie makroekonomiczne to największe obawy są przed wykupywaniem przez zachodni kapitał polskich sieci dystrybucyjnych, wzrost tendencji monopolistycznych, wzrost poziomu konkurencji, odpływ dochodów do krajów UE objętych niższymi stawkami podatkowymi, wzrost uzależnień od banków UE, ograniczenie polskiej produkcji. Jeżeli natomiast chodzi o efektywność i rozmiary gospodarowania, to głównymi zagrożeniami, jakie widzą Polacy, są m.in. spadek stopy zysku, i co za tym idzie nieopłacalność działalności, spadek sprzedaży w wyniku wzrostu konkurencji, zaprzestanie działalności w związku ze spadkiem jej opłacalności. Na rynku pracy jako główne zagrożenia wymieniane są: szybki wzrost kosztów pracy, konieczność zwiększenia świadczeń socjalny czy też odpływ najlepszych fachowców na zachód i w związku z tym konieczność zatrudniania kadry ze wschodu. I ostatnia płaszczyzna, na jakiej Polscy przedsiębiorcy dopatrują się zagrożeń związku z integracją. Jest to technologia i technika. W tym przypadku najczęściej powtarzającym się zagrożeniem jest trudność uzyskaniu przez polskie MSP odpowiednich świadectw, certyfikatów autoryzacji do działania na obszarze UE, niemożność dorównania poziomowi jakości krajów UE, niemożność spełnienia standardów technicznych UE, nieumiejętność obsługi nowoczesnych technologii z UE. Jednak nie jest tak, że właściciele polskich małych i średnich przedsiębiorstw widzą same zagrożenia. Oczywiście w związku z przyłączeniem Polski do Unii Europejskiej, dostrzegane są też i szanse. I tak na płaszczyźnie makroekonomicznej są to m.in. znaczna poprawa usług bankowych, szybszy napływ kapitału do Polski, zwiększenie dostępu do kapitału, wzrost roli polskich produktów, obniżenie podatków, ograniczenie biurokracji. Są i tacy, którzy twierdzą, że po wejściu Polski do Unii Europejskiej rola małych i średnich przedsiębiorstw wzrośnie. Jeżeli chodzi o efektywność i rozmiary gospodarowania, to jako szanse wymieniany jest tutaj wzrost sprzedaży, powiększenie firmy o nowe filie i zakłady oraz ograniczenie zadłużenia firmy. Na rynku pracy jako główne szanse wymieniane jest zwiększenie dyscypliny pracy, polepszenie na rynku pracy, napływ wykwalifikowanej kadry z zachodu oraz obniżenie świadczeń socjalnych dla pracowników do poziomu tych krajów UE, w których są one najniższe. I ostatnia płaszczyzna: technologia i technika. Tutaj jako szanse wymieniany jest m.in. wzrost poziomu jakości wyrobów, wzrost umiejętności technicznych kadry, uzyskanie przez polskie przedsiębiorstwa certyfikatów autoryzacji UE.

Bibliografia:

1. Adam Kowol „Polityka Unii Europejskiej wobec małych i średnich przedsiębiorstw”

2. L.Koćwin „Dostosowanie zarządzania polskimi przedsiębiorstwami instytucjami non - profit do norm i standardów Unii Europejskiej” Tom I, Zielona Góra 2002

3. H.Mizgajska „Aktywność innowacyjna małych i średnich przedsiębiorstw w procesie integracji z Unią Europejską”, Poznań 2002

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---