John Locke - poglądy pedagogiczne
Tabula Rosa to umysł ludzki, który zapełniają doświadczenia zewnętrzne i wewnętrzne.
Poglądy:
Powątpiewał w encyklopedyczny cel wykształcenia, uważał, że celem kształcenia powinno być nie tyle samo opanowanie przez młodego człowieka całości wiedzy, ale pobudzanie i rozwijanie umysłu. W ten sposób rozwija się i zyskuje z czasem uznanie teoria tzw. kształcenia formalnego (funkcjonalnego) stawiająca wyżej kształcenie funkcji i sprawności poznawczych niż podawanie wiedzy. Celem kształcenia powinno być nie tyle zapełnienie głowy ucznia wiadomościami, ile raczej uczenie takich zdolności i dyspozycji jak pamięć, zdolność, rozumowanie, krytycyzm.
Bardzo ważny jest w-f oparty na zasadzie kształtowania ciała,
Oraz wychowanie moralne oparte na zasadzie honoru i kształcenia charakteru.
Od najmłodszych lat trzeba wyrabiać w dziecku karność i grzeczność
Przeciwnik kar cielesnych, które to poniżają dziecko i zamykają je w sobie
Do nauki należy zachęcać poprzez rozwijanie zainteresowań
Dla dzieci chłopów i robotników proponował szkoły elementarne bez nauki czytania i pisania miały przygotowywać do pracy manufakturowej
Wychowaniem wszechstronnym natomiast chciał objąć klasę rządzącą gdyż musi ona skutecznie kierować i trzymać w posłuszeństwie warstwy niższe.
Istotą poglądów pedagogicznych było twierdzenie, że wychowanie tworzy ludzi. O tym, jakim jest każdy człowiek, dobrym czy złym, pożytecznym czy też nie, decyduje wychowanie.
Program nauczania:
nauka pisania i czytania w języku ojczystym
nauka czytania i pisania w języku obcym (łacina)
nauka rysunku,
zaleca naukę grafiki, arytmetyki, astrologii, historii, prawa i dobrych obyczajów
osobne miejsce w procesie kształcenia zajmują taniec, szermierka, jazda konna i muzyka
J. A. Komeński - pedagogika realistyczna
Opracował założenia i program powszechnego systemu oświatowego, jednolitego dla wszystkich ludzi bez względu na płeć czy zróżnicowanie stanowe.
System kształcenia obejmował 4 sześcioletnie okresy nauczania:
szkoła macierzyńska (przedszkole),
szkoła elementarna (języka ojczystego),
szkoła średnią (łacińską)
szkoła wyższa
Wychowanie fizyczne powinno być zgodne z naturą młodego organizmu
Głosił pogląd, że młodzież ma się uczyć „nie dla szkoły lecz dla życia”, winna więc być „energiczna, silna fizycznie, gotowa do wszystkiego, zdolna, pracowita, zasługująca na zaufanie, przygotowana do wszystkich obowiązków”
Zajmował się higieną macierzyństwa, doborem odpowiednich zabaw ruchowych dziecka w wieku przedszkolnym
Głosił, że należy zapewnić dziecku ubranie i odżywianie oraz stopniowo hartować jego odporność biologiczną
Szkoła winna zapewnić dzieciom i młodzieży warunki pełnego rozwoju.
Poza nauką zaleca się zabawy ruchowe, obręcz, piłkę, kręgle, ponadto biegi, wyskoki i skoki. Poleca gry łączące aktywność ruchową i umysłową.
Zapasy i wspinanie po drzewach uważa jako ćwiczenia paramilitarne - niegodne z jego ideologią (pacyfista)
Postulował naukę dla mas, apelował o upowszechnienie oświaty bez względu na płeć, wiek czy pochodzenie społeczne.
pierwszy w europie opracował projekt jednolitego systemu szkolnego dla ludności;
wyłuszczył koncepcję czterech okresów w rozwoju człowieka i cztery typy szkół odpowiadające tym okresom:
do 6 lat -pierwszych - wychowanie przedszkolne w rodzinie przez matkę
6 -12 lat szkoły elementarne tzw. szkołą języka obywatelskiego ( w każdej miejscowości.)
12 -18 lat - gimnazjum - szkoła języka łacińskiego,
18 - 24 akademia dla uczonych
autor Wielkiej Dydaktyki w 1657 r. dokonał w tym dziele analizy procesu nauczania oraz sformułował zasady poglądowości i stopniowania trudności
autor licznych podręczników
przeciwnik stosowania kar cielesnych i przymusów
za brak wyników nauczania winił nauczyciela nie ucznia
J. J. Rousseau - Pedagogika Naturalistyczna
Pedagogika Naturalistyczna - Koncepcja wychowania polegająca na utożsamianiu procesu wychowania jednostki z dostosowaniem się wychowawcy do toku jej naturalnego i spontanicznego rozwoju.
głosił hasła negatywnego wychowania, tj. rezygnacji z oddziaływania pedagogicznego i pozostawienia dzieciom pełnej swobody (byli to twórcy swobodnego wychowania).
Obrońca praw człowieka i jego spontanicznego rozwoju
Wiedzę uzyskał na drodze samokształcenia, prowadził życie tułacze.
Twórca pedagogiki naturalistycznej
Wg niego ludzie rodzą się dobrzy i równi. Zło i nierówność wprowadza cywilizacja
Celem wychowania nie jest urabianie wg. przyjętych wzorów ani przygotowanie do określonego zawodu. Ma kształcić człowieka poprzez wyzwolenie jego naturalnych i indywidualnych sił
Zadaniem wychowawcy jest umożliwienie samoistnego rozwijania się osobowości dziecka.
zalecał wychowanie czasowe przez rodziców. Do 12 roku życia dziecko powinno spędzać czas na zabawach i ćwiczeniach fizycznych, odnajdywać siebie i samemu dochodzić prawdy o świecie.
Od 12 roku życia przewidywał dla chłopców systematyczną naukę wiedzy użytecznej, rozwijanie zainteresowań
nie podawał dokładnego programu nauczania.
Podjął ostrą krytykę feudalizmu, wskazywał drogę obalenia różnic stanowych.
Sądził, że przez wychowanie nowych lepszych ludzi można stworzyć nową epokę prawdziwej kultury i sprawiedliwości społecznej
„Emil, czyli o wychowaniu”
Hasła powrotu do natury stały się tłem koncepcji wychowania naturalnego, której zasady przedstawił w poemacie dydaktycznym Emil, czyli o wychowaniu (1762).
„Wszystko jest dobre, co z rąk Stwórcy pochodzi, wszystko paczy się w rękach człowieka” - takimi słowami rozpoczyna się Emil.
Rousseau podzielił młodość na cztery okresy:
niemowlęctwo, do mówienia;
dzieciństwo do 12. roku życia;
chłopięctwo do 15. roku życia;
młodzieńczość do 20. roku życia
Pierwsze dwa okresy miały się ograniczyć do rozwijania zdrowia i zmysłów, trzeci miał dać wykształcenie umysłu, czwarty wychowanie moralne.
Zdaniem Rousseau wychowanie powinno sprowadzać się do umożliwienia dziecku swobodnego wzrostu i dojrzewania oraz chronienie tego rozwoju przed zgubnymi wpływami zewnętrznymi. Chodziło o tak zwane wychowanie negatywne, odrzucające wszystkie środki, zmierzające do urabiania dziecka, do realizowania celów i ideałów narzuconych z zewnątrz.
Swój program wychowawczy odnosił do człowieka w ogóle, wykluczając wszelkie podziały polityczne, narodowość, klasę czy zawód. Pisał: Ponieważ w porządku naturalnym wszyscy ludzie są równi, powszechnem ich powołaniem jest stan człowieczeństwa... Żyć - oto zawód, którego chcę nauczyć. Wychodząc z mych rąk, nie będzie on, przyznaję, ani urzędnikiem, ani żołnierzem, ani księdzem, będzie najpierw człowiekiem, czemkolwiek człowiekowi być wypadnie, tem będzie umiał być w potrzebie; los może go ruszać z jednego stanowiska, on zawsze znajdzie się na właściwem... (za S. Kot, Historia wychowania).
Dzieło to było wydarzeniem, które zdołało poruszyć wielkie umysły tego okresu, mimo że sąd paryski skazał książkę na spalenie. Dla Goethego „Emil” był naturalną ewangelią wychowania. Nawet Kant, znany z pedantycznej regularności, zrezygnował jedyny raz z przechadzki, nie mogąc oderwać się od książki