CELE ORGANIZACJI

• Cele w organizacji spełniają cztery ważne funkcje:

• Po pierwsze, stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek działaniom ludzi pracujących w organizacji,

• Po drugie, praktyka ustalenia celów wpływa na planowanie. Skuteczne wytyczenie celów sprzyja dobremu planowaniu, a ono z kolei ułatwia ustalanie celów w przyszłości,

• Po trzecie, cele mogą być źródłem motywacji dla pracowników organizacji,

• Cele dają wreszcie skuteczny mechanizm oceny i kontroli.

• Organizacje ustalają wiele różnych celów:

• cele te różnią się szczeblem, dziedziną i ramami czasowymi.

• Misja:

• Deklaracja ukazująca podstawowy cel organizacji - wyróżniający ją wśród innych firm i wskazujący zakres działalności w kategoriach produktu i rynku.

• Cele strategiczne:

• Ustalone na najwyższym szczeblu i dla najwyższego kierownictwa - koncentrują się na szerokich ogólnych problemach.

• Cele taktyczne:

• Ustalone na średnim szczeblu i dla menadżerów średniego szczebla - koncentrują się na sposobie realizacji działań niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych.

• Cele operacyjne:

• Ustalone na najniższym szczeblu i dla menadżerów najniższego szczebla - dotyczą krótkookresowych problemów związanych z celami taktycznymi.

Zarządzanie w starożytności:

• Egipcjanie - budowa piramid:

• planowanie, organizowanie, kontrolowanie

• Aleksander Wielki - kampanie wojenne:

• organizacja sztabowa

• Platon (350 r. p.n.e.) - specjalizacja pracy

Pionierzy zarządzania:

• Robert Owen (1771-1858), brytyjski przemysłowiec i reformator.

• znaczenie zasobów ludzkich w organizacji: „robotnicy mają prawo do poszanowania i godności”

• Większa troska o robotnika zaowocuje zwiększoną produkcją.

• Charles Babbage (1792-1971), angielski matematyk

• koncentrował uwagę na efektywności produkcji

• był orędownikiem zastosowania matematyki do takich problemów, jak efektywne wykorzystanie pomieszczeń i materiałów,

• harmonijne stosunki pomiędzy kierownictwem i siła roboczą mogą przynosić korzyści obu stronom.

NURTY I KIERUNKI W TEORII ZARZĄDZANIA

Klasyczne podejście do zarządzania:

• obejmuje dwa różne podejścia: „naukowe zarządzanie” (Tylor) i „zarządzanie administracyjne” (Fayol - klasyczna teoria organizacji)

KLASYCZNE PODEJSCIE DO ZARZĄDZANIA:

• Jest źródłem struktury pojęciowej, która była podstawą późniejszych teorii - jest do dziś aktualna,

• Spojrzenie klasyczne obejmowało dwa główne kierunki. Naukowe zarządzanie koncentrowało się na pracownikach organizacji i na sposobach podniesienia ich wydajności. Kierunek administracyjny koncentrował się na całej organizacji i na sposobach uczynienia jej bardziej sprawną i skuteczną,

• Okres największego zainteresowania. Od 1895 r. do połowy lat trzydziestych XX wieku. Ponowne zainteresowanie tym podejściem w ostatnich latach jako narzędziem obniżki kosztów i zwiększenia wydajności.

• Osiągnięcia. Stworzyło podstawy do dalszego rozwoju teorii zarządzania. Wskazało kluczowe procesy, funkcje i umiejętności kierownicze, które i dziś są uznawane za istotne

• Ograniczenia. Bardziej odpowiednie dla stabilnych i prostych organizacji niż dla organizacji współczesnych, dynamicznych i złożonych. Często zalecało uniwersalne procedury, nieodpowiednie w pewnych sytuacjach.

Kierunek behawiorystyczny:

• zwolennicy kierunku klasycznego patrzyli na organizację i stanowiska pracy z mechanicznego punktu widzenia: organizacja była dla nich maszyną a robotnicy - jej trybami,

• większość teoretyków kierunku klasycznego uznawała rolę jednostek , koncentrowali się oni jednak na kontrolowaniu i standaryzacji zachowani tych jednostek,

• spojrzenie behawioralne kładło znacznie większy nacisk na indywidualne postawy i zachowania oraz procesy grupowe, dostrzegając znaczenie procesów behawioralnych w miejscu pracy.

Stosunki międzyludzkie (HR):

• Teoria Masłowa (motywowanie),

• Teoria X, Teoria Y (Douglas McGregor),

• Zachowania organizacyjne.

Teoria X:

• Ludzie nie lubią pracować i starają się unikać pracy,

• Ponieważ ludzie nie lubią pracować, menadżerowie, by skłonić ich do pracy na rzecz realizacji celów organizacji musza ich kontrolować, zmuszać, kierować nimi i grozić im karami.

• Ludzie wolą, by nimi kierowano, pragną unikać odpowiedzialności, pragną też bezpieczeństwa. Ich ambicje są niewielkie.

Teoria Y:

• Ludzie nie wykazują przyrodzonej niechęci do pracy; praca jest naturalną częścią ich życia,

• Ludzie są wewnętrznie motywowani do osiągania celów, do których są przywiązani,

• Ludzie są przywiązani do celów w stopniu odpowiadającym osobistym nagrodom, jakie otrzymują za osiągnięcie tych celów,

• We właściwych warunkach ludzie dążą do brania na siebie odpowiedzialności oraz ją podejmują,

• Ludzie zdolni są do nowatorskiego podejścia do rozwiązywania problemó organizacji,

• Ludzie nie są głupi, ale w najczęstszych warunkach organizacyjnych ich możliwości intelektualne są wykorzystywane tylko częściowo.

Kierunek behawiorystyczny - spojrzenie współczesne:

• zachowanie organizacyjne - współczesne behawioralne spojrzenie na zarządzanie,

• zachowanie jest czymś znacznie bardziej złożonym, niż sądzili zwolennicy ruchu na rzecz stosunków międzyludzkich. Dziedzina zachowania organizacyjnego czerpie z szerokiej, interdyscyplinarnej podstawy psychologii, socjologii, antropologii, ekonomii i medycyny,

• Kierunek ten przyjmuje całościowe spojrzenie na zachowanie i odnosi się do procesów indywidualnych, grupowych i organizacyjnych.

• Ważnymi tematami są: zadowolenie z pracy, stres, motywacja, przywództwo, dynamika grupowa, polityka organizacyjna, konflikt międzyludzki oraz struktura i projekt organizacji,

• Spojrzenie behawioralne koncentruje się na zachowaniu pracownika w kontekście organizacyjnym. Ruch na rzecz stosunków międzyludzkich, pobudzony narodzinami psychologii przemysłowej, zastąpił kierunek naukowego zarządzania w roli dominującego podejścia do zarządzania w latach trzydziestych i czterdziestych.

• Stosunki międzyludzkie cieszyły się szczytowym zainteresowaniem w okresie od 1931 r. do końca lat czterdziestych. Kierunek zachowania organizacyjnego powstał w końcu lat pięćdziesiątych i jest obecnie przedmiotem wielkiego zainteresowania badaczy i menadżerów,

• Osiągnięcia. Podejście to przyniosło ważne wnioski badawcze w dziedzinie motywacji, dynamiki grupowej i innych procesów interpersonalnych w organizacjach. Podważało pogląd, że pracownicy są narzędziem i upowszechniało przekonanie, że są oni raczej cennym zasobem,

• Ograniczenia. Złożoność zachowania indywidualnego utrudnia jego trefne przewidywanie.

Ilościowe podejście do zarządzania:

• podejście to zajmuje się zastosowaniem metod ilościowych w zarządzaniu,

• zarządzane ilościowe koncentruje się na podejmowaniu decyzji, efektywności ekonomicznej, modelach matematycznych oraz wykorzystaniu komputerów,

• podejście ilościowe ma dwie gałęzie: ilościową teorię zarządzania i zarządzanie operacyjne.

Ilościowa teoria zarządzania:

• koncentruje się zwłaszcza na opracowywaniu modeli matematycznych. Model matematyczny: systemu, procesu lub relacji,

• w początkowych latach swego rozwoju ilościowa teoria zarządzania skupiała się na modelach, równaniach i podobnych formach odzwierciedlania rzeczywistości.

• w ostatnich latach, wraz z upowszechnieniem się komputerów osobistych, techniki wywodzące się z ilościowej teorii zarządzania stały się bardziej wyrafinowane.

Zarządzanie operacyjne:

• mniej zmatematyzowana i mniej skomplikowane statycznie niż ilościowa teoria zarządzania,

• może być zastosowane bezpośrednio do sytuacji związanych z zarządzaniem,

• zarządzanie operacyjne można traktować jako formę zastosowania ilościowej teorii zarządzania,

• techniki zarządzania operacyjnego zajmują się wspomaganiem organizacji w bardziej efektywnym wytwarzaniu produktów lub usług i można je zastosować do szerokiej gamy problemów,

• spojrzenie ilościowe koncentruje się na zastosowaniu modeli i procesów matematycznych do sytuacji kierowniczych. Ilościowa teoria zarządzania zajmuje się opracowywaniem modeli matematycznych jako pomoc w podejmowaniu decyzji i rozwiązywaniu problemów. Zarządzanie operacyjne koncentruje się bardziej bezpośrednio na zastosowaniu ilościowej teorii zarządzania w organizacjach,

• Okres największego zainteresowania od lat czterdziestych do chwili obecnej,

• Osiągnięcia. Opracowanie skomplikowanych technik ilościowych służących pomocą w podejmowaniu decyzji. Zastosowanie modeli zwiększyło świadomość i zrozumienie złożonych procesów i sytuacji organizacyjnych. Podejście ilościowe było bardzo użyteczne w procesie planowania i kontrolowania.

• Ograniczenia. Podejście ilościowe nie jest w stanie wyjaśnić czy przewidzieć ludzkich zachowań w organizacjach. Modele mogą wymagać nierealistycznych lub bezzasadnych założeń.

Podstawy zarządzania wykład 3

21.03.09

- 1 -

---