REGULAMIN CZYNNOŚCI SĄDOWYCH

Dr Mariusz Śladkowski

WYKŁAD I

ORGANIZACJA WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI

- zorganizowana hierarchicznie

- sprawują sądy powszechne oraz szczególne

Sady powszechne : rejonowe, okręgowe, apelacyjne

1. Sąd Rejonowy

Tworzy się dla jednej, lub większej liczby gmin, przy czym w uzasadnionych przypadkach może być utworzony więcej niż jeden Sąd Rejonowy w ramach tej samej gminy.

2. Sąd Okręgowy tworzony jest dla obszaru właściwości co najmniej dwóch Sądów Rejonowych

3. Sąd Apelacyjny tworzony jest dla obszaru właściwości co najmniej dwóch Sądów Okręgowych

Wszystkie sądy powszechne dzielą się na wydziały, którymi kierują przewodniczący wydziałów (prezes, vice-prezes lub inny sędzia) .

Funkcją przewodniczącego wydziału w Sądzie Okręgowym i Sądzie Apelacyjnym powierza prezes tego sądu, zaś w Sądzie Rejonowym prezes Sądu Okręgowego, na wniosek właściwego prezesa Sądu Rejonowego.

Te same podmioty decydują o zwolnieniu sędziego z funkcji przewodniczącego wydziału.

SĄD REJONOWY

I - wydziały o charakterze obligatoryjnym

1. Cywilny - do spraw z zakresu prawa cywilnego (np. o zapłatę, eksmisję)

2. Karny - do spraw z zakresu prawa karnego (w tym spraw o wykroczenia rozpoznawanych w II instancji )

3. Rodzinny i nieletnich - do spraw:

• Z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego

• Dotyczących demoralizacji i czynów karalnych nieletnich

• Dotyczących leczenia osób uzależnionych od alkoholu itp.

• Należących do właściwego sądu opiekuńczego na podstawie odrębnych ustaw

4. Pracy - do spraw z zakresu prawa pracy

5. Ksiąg wieczystych - do prowadzenia systemu ksiąg wieczystych oraz spraw z zakresu postępowania wieczysto - księgowego

II - wydziały o charakterze fakultatywnym

1. Ubezpieczeń społecznych - są one tworzone albo samodzielnie, albo jako jeden wydział pracy i ubezpieczeń społecznych w Sądzie Rejonowym, mających siedzibę w miastach będących równocześnie siedzibą Sądu Okręgowego.

2. Gospodarczy - tworzy się w Sądzie Rejonowym będącym siedzibą Sądu Okręgowego (mogą być także tworzone również w innych sądach w uzasadnionych przypadkach)

SĄD OKRĘGOWY

1. Cywilny - do rozpoznawania w I instancji spraw cywilnych i rodzinnych oraz do rozpoznawania w II instancji spraw cywilnych i rodzinnych.

2. Karny - do spraw z zakresu prawa karnego rozpatrywanych w I i II instancji.

3. Penitencjarny - do spraw z zakresu prawa karnego wykonawczego (sędzia ma często sesje w zakładach karnych).

4. Pracy - do spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych

5. Gospodarczy - do spraw gospodarczych

W Sądzie Okręgowym w Warszawie działają ponadto :

1. Wydział ochrony konkurencji i konsumentów

2. Wydział do spraw rejestrowych

3. Wydział do spraw wspólnotowych, znaków towarowych i wzorów przemysłowych

SĄD APELACYJNY

1. Cywilny - do rozpoznawania w II instancji spraw cywilnych, gospodarczych, rodzinnych i opiekuńczych

2. Karny - do rozpoznawania w II instancji spraw karnych

3. Pracy i ubezpieczeń społecznych - do rozpoznawania w II instancji spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych .

WYKŁAD II

ORGANY SĄDÓW I ICH KOMPETENCJE

Do organów tych zaliczamy :

• W Sądzie Rejonowym - prezesa tego sądu

• W Sądzie Okręgowym - prezesa oraz kolegium tego sądu

• W Sądzie Apelacyjnym - prezesa oraz kolegium tego sądu

KOMPETENCJE PREZESA SĄDU (wszystkich instancji)

1. Kieruje sądem i reprezentuje go na zewnątrz (za wyjątkiem spraw należących do kompetencji dyrektora lub kierownika sadu)

2. Pełni czynności z zakresu administracji sądowej

3. Pełni inne czynności przewidziane w odrębnych przepisach

4. Jest zwierzchnikiem służbowym sędziów danego sądu

5. Powierza sędziom pełnienie funkcji w sądzie oraz zwalnia z ich pełnienia po zasięgnięciu wymaganych opinii.

TRYB POWOŁANIA PREZESÓW SĄDÓW POWSZECHNYCH

Prezesa Sądu Apelacyjnego powołuje Minister Sprawiedliwości spośród sędziów Sądu Apelacyjnego po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego sędziów Sądu Apelacyjnego

Wiceprezesa tego sądu na wniosek prezesa Sądu Apelacyjnego powołuje Minister Sprawiedliwości spośród sędziów Sądu Apelacyjnego po zasięgnięciu opinii kolegium tego sądu.

Minister Sprawiedliwości ustala na wniosek prezesa Sądu Apelacyjnego liczbę wiceprezesów w tym sądzie.

Prezesa Sądu Okręgowego powołuje Minister Sprawiedliwości spośród sędziów Sądu Apelacyjnego lub Sądu Okręgowego po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego Sądu Okręgowego oraz prezesa przełożonego sądu apelacyjnego.

Wiceprezesa Sądu Okręgowego powołuje Minister Sprawiedliwości spośród sędziów Sądu Apelacyjnego lub Sądu Okręgowego na wniosek prezesa Sądu Okręgowego po zasięgnięciu opinii kolegium tego sądu i opinii przełożonego Sądu Apelacyjnego.

Liczbę wiceprezesów Sądu Okręgowego ustala Minister Sprawiedliwości na wniosek prezesa tego sądu po zasięgnięciu opinii prezesa Sądu Apelacyjnego.

Prezesa Sądu Rejonowego powołuje Minister Sprawiedliwości spośród sędziów sądu okręgowego albo rejonowego po zasięgnięciu opinii kolegium przełożonego Sądu Okręgowego i prezesa Sądu Okręgowego.

Wiceprezesa Sądu Rejonowego powołuje Minister Sprawiedliwości spośród sędziów Sądu Rejonowego lub Sądu Okręgowego na wniosek prezesa danego Sądu Rejonowego, kolegium przełożonego Sądu Okręgowego i prezesa przełożonego Sądu Okręgowego.

Liczbę wiceprezesów Sądu Rejonowego ustala prezes przełożonego Sadu Okręgowego na wniosek prezesa danego sądu.

Prezes i wiceprezesi Sądu Okręgowego i Sadu Apelacyjnego są powoływani na 6 lat i nie mogą być bezpośrednio po zakończeniu kadencji powołani do pełnienia tej samej funkcji.

Prezes i wiceprezesi Sądu Rejonowego są powoływani na okres 4 lat najwyżej na 2 kadencje.

KOLEGIUM

Składa się z od 3 do 5 członków wybieranych przez zgromadzenie ogólne sędziów Sądu Apelacyjnego spośród sędziów tego sądu a przewodniczącym tego kolegium jest prezes Sądu Apelacyjnego.

Do zadań Kolegium Sądu Apelacyjnego należy :

1. Wyraża opinię o projekcie podziału czynności w Sądzie Apelacyjnym

2. Przedstawia Zgromadzeniu Ogólnemu sędziów Sądu Apelacyjnego opinie na stanowiska sędziów

3. Wyraża opinie o kandydacie na wiceprezesa Sądu Apelacyjnego

4. Wyraża opinie o kandydatach do pełnienia funkcji przewodniczącego, zastępcy, wizytatora, kierownika szkolenia oraz rzecznika prasowego

5. Rozpatruje wnioski z lustracji i wizytacji sądów

6. Rozpoznaje odwołania od wydanych przez prezesa tego sądu decyzji odmownych w kwestii zgody na podjęcie dodatkowego zatrudnienia przez sędziego

7. Wybiera zastępcę rzecznika dyscyplinarnego

8. Wyraża opinie w sprawach osobowych dotyczących sędziów

9. Wyraża opinię o projekcie planu finansowego sądu

10. Wyraża opinię w innych ustawowo wskazanych sytuacjach

11. Wyraża zgodę na delegację sędziego Sądu Okręgowego do Sądu Apelacyjnego

12. Wypowiada się w przypadku zachowań sędziów naruszających zasady etyki.

WYKŁAD III

Organy Samorządu Sędziowskiego stanowią w istocie formę organizacyjną sędziów jako grupy zawodowej mające na celu reprezentowanie ich w kontaktach władzy publicznej.

Organy te stanowią zgromadzenie ogólne sędziów Sądu Okręgowego oraz zgromadzenie ogólne sędziów Sądu Apelacyjnego.

Do zadań tego ostatniego należy w szczególności:

• Przedstawienie KRS kandydatów na stanowisko sędziego Sądu Apelacyjnego spośród osób zaopiniowanych przez kolegium

• Wybiera przedstawicieli na zebranie przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów Sądów Apelacyjnych

• Wyraża opinię o kandydatach na prezesa Sądu Apelacyjnego

• Wybiera członków kolegium Sądu Apelacyjnego

• Wybiera kandydata na rzecznika dyscyplinarnego

• Wysłuchuje informacji na prezesa Sądu Apelacyjnego o działalności sądów oraz wyraża opinię w tym zakresie

• Rozpatruje sprawozdania z działalności kolegium Sądu Apelacyjnego oraz omawia kierunki jego pracy

W skład przedmiotowego zgromadzenia wchodzą wszyscy członkowie danego Sądu Apelacyjnego a jego przewodniczącym jest prezes tego sądu w zastępstwie którego obowiązki przełożonego wykonuje najstarszy służbą wiceprezes tego sądu.

Zgromadzenie ogólne sędziów Sądu Okręgowego pełni odpowiednio te same funkcje w odniesieniu do Sądów Rejonowych i samego Sądu Okręgowego.

W skład tego zgromadzenia wchodzą wszyscy sędziowie danego sądu oraz przedstawiciele (delegaci) podległych Sądów Rejonowych w liczbie odpowiadającej połowie liczby sędziów Sądu Okręgowego.

Nadzór nad działalnością administracyjną sądów

Nadzór ten ma za zadanie zapewnienie prawidłowości i terminowości działalności sądów powszechnych. Nie może on jednakże wkraczać w sferę działalności objętą zasadą niezawisłości sędziego.

Czynnościami w zakresie tego nadzoru są:

• Wizytacja sądu albo jego jednostki organizacyjnej

• Lustracja w sądzie

• Badanie toku i sprawności postępowania w sprawach

• Kontrola działalności sekretariatu w sądzie

Spośród w/w czynności pierwsze ich 3 kategorie mogą być wyłączone przez sędziów wizytatorów.

Wizytacja to pełna kontrola działalności określonej jednostki organizacyjnej.

Lustracja to kontrola wybranych dziedzin działalności.

STATUS SĘDZIEGO, PRAWA I OBOWIAZKI SĘDZIÓW

Sędziego sądu powszechnego powołuje prezydent RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa w terminie 1 miesiąca od dnia powstania wniosku (dodano 5.05.09r. )

Sędziowie sądów powszechnych są powoływani na :

• Sędziego Sądu Rejonowego

• Sędziego Sądu Okręgowego

• Sędziego Sądu Apelacyjnego

Akt nominacyjny wskazuje również miejsce służbowe sędziego, czyli sąd do którego jest mianowany, przy czym przenieść sędziego na inne , równoległe stanowisko może jedynie Minister Sprawiedliwości.

Na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego może być powołana osoba spełniająca następujące kryteria:

• Posiadanie obywatelstwa RP i korzystanie z pełni praw cywilnych i obywatelskich

• Wykazywanie się nieskazitelnym charakterem

• Ukończenie wyższych studiów prawniczych na terenie RP i uzyskanie tytułu magistra lub ukończenie zagranicznych studiów prawniczych uznawanych w RP.

• Odpowiedni sta zdrowia

• Ukończone 29 lat

• Złożenie egzaminu sędziowskiego lub prokuratorskiego

• Ukończenie aplikacji sędziowskiej w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury lub przepracowanie w charakterze asesora prokuratorskiego przez co najmniej 3 lata.

WYKŁAD IV

---