Struktura produkcji mięsa drobiowego:
kaczki 0,9%,gęsi 4,3%
kury 1,4%,indyki 21,2%
brojlery kurze 72,2%.
Systemy utrzymania drobiu:
1.ekstensywny:wybieg nieograniczony,mała liczebność,bezrasowe, małe wymagania środ.
Zalety: wykorzystanie odpadów,wybiegów,
pasze gosp. Wady: sezonowa nieśność, rozproszenie dostawców i trudna organizacja zbytów, utrudniona kontrola jakości, mała towarowość.
2.półintensywny: ograniczone wybiegi(20m2),ogólnoużytkowe,liczebność do kilkuset szt.,udział mieszanek w żywieniu. Zalety:mniejsza sezonowość,większa towarowość. Wady:strata gruntów,potrzeba budynków.
3.intensywny:ściółka,si siat,klatki,alternatywne:bezwybiegowy,duża liczebność,wyspecjalizowane ptaki,żywienie pełnoporcjowe,specjalne budynki i środ.wew. Zalety:możliwość mechanizacji,kontrola stanu zdrowia,duża towarowość. Wady: kapitałochłonność,ścisły reżim i profilaktyka. Cechy rynku i potencjalne bariery:
-wysoki profesjonalizm produktów i stopień specjalizacji mat.zwierzęcego
-duża kapitałochłonność i wymagania zw.
-wysoki koszt ewentualnego kredytu
-wysokie i zmniejszające się koszty pasz
-pogarszające się warunki rynku zbóz,spadek produkcji paszowych,
-trudne do prognozowania popytu warunki zwiększające ryzyko inwestowania
-brak integracji podmiotów biorących udział w produkcji drobiarskiej
-wysokie ceny pasz, dodatków i nieuregulowany rynek zbóż,
-mały popyt na jaj i mięso drobiowe
-rozpowszechnienie inf. na temat rzekomego zw. spożycia jaj z rozwojem arteobsklerozy? zatrucia pałęczkami salmonelly
-proporcje między cenami mięsa i przetworów wieprzowych i drobiowych. Spożycia jaj i mięsa drobiowego w Pl jest znacznie mniejsze niż w wielu krajach na Świecie
-znikomy zakres substytuowania produkcji przez Państwo
-ograniczone możliwości eksportu
-elastyczność organizacyjna i hodowlana pozwalająca na względnie łatwą zmianę kierunku i skali produkcji.
Układ rozrodczy.
Jajnik-produkcja jaj. Jajowód
-wychwytuje kule żółtkowe,
-część główna (białko twórcza)
-cieśń
-macica(gruczoł skorupkowo-oskorupienie jaj)
-pochwa.
Lejek umożliwia zapłodnienie. Śluzówce lejka są zachyłki.
Genetyczne i hormonalne uwarunkowania nieśności.
Nieśność-zespół cech. Liczba składanych jaj zależy od: wielkości i budowy ciała, braku kwoczenia.
Produkcja jaj:
- nieśność osobników przeżywających
-tempo nieśności-intensywność z jaką kura znosi jaja
-dojrzałość płciowa
-przerwa
-nieśność na hodowlaną sztukę,
-wytrwałość.
Jakość jaj:
-ciężar ciała
-wyst. plamek krwi
-barwa skorupy
-ciężar ciała
- masa jaja
-jakość białka
-struktura skorupy
-grubość skorupy
-ciężar żółtka
Żywotność:
-śmiertelność ogólna
-wylęgowość
-choroby kur odchowanych
-zaburzenia rozrodu
Gruczoły i hormony.
1.Przedni płat przysadki:
-FSH-wywołuje wzrost pęcherzyków,wywyłuje wzrost janalików nasiennych jąder
-LH-stymuluje wzrost tk.gonad wydzielającej hormony(androgeny),
wywołuje owulację (pęknięcie pęcherzyka), tłumi,powstrzymuje FSH.
-Prolaktyna-wywołuje kwoczenie kur, wywołuje wydzielanie mleczka wola, wywołuje instynkt wodzenia stada piskląt.
2.Tylny płat przysadki
-Oksytocyna-macica stymuluje wzrost mięśni w trakcie znoszenia jaj
-Wazopresyna-rozpoczyna znoszenie jaj i skurcze jajowodu
3. Jajnik
-Estrogen-wzrost dodatkowych organów płciowych i wpływ na drugorzędne cechy płciowe(pióra)
-Progesteron-inicjuje uwalnianie LH poprzez mechanizm nerwowy? z przedniego płata przysadki
-Relaksyna- rozluźnia kości miednicy (znoszenie jaj)
4. Jądra
-Androgeny-stymuluje popęd płciowy, wzrost dodatkowych organów płciowych oraz drugorzędne cechy płciowe (kolor grzebienia,typ upierzenia)
5. Przytarczyce
-h. przytarczycowy-tworzenie skorupy jaja.
Tworzenie i doskonalenie genet. nieśnych i mięsnych kur. Ocena wart. hodowlanej i met. selekcji w rodach.
Ród-grupa zwierząt wywodzących się od przodków o wybitnych cechach. Linie-grupy zwierząt selekcjonowanych w określonym kierunku, na wybrana cechę(w odrębie rodu). Ród -rasa zwierząt, która dostarcza koguta lub kurę do produkcji mieszańców.
Cele krzyżowania;
-uzyskanie i wykorzystanie heterozji
-wykorzystanie zdolności kombinacyjnej rodów (eliminacja niekorzystnych współzależności cech użytkowych)
-wykorzystanie i adaptacja specyficznych genów
w populacji np. autoseksing(płcioznaczność) lub karłowtość.
Stado zarodowe→
prorodzicielskie→
rodzicielskie→
towarowe→
konsumenci. W Polsce jest 43 mln niosek.
Met. selekcji:
1.następcza
2.niezależna
3.indeksów wskaźnika
Bodowa i funkcjonowanie ukł.rozrodczego koguta i gęsiora.
Narządy leżą po stronie grzbietowej:
-parzyste jądra
-najądrze
-nasieniowody
-narząd kopulacyjny-pręcie.
Jądra-fasolowaty kształt lub owalny w zależności od gat.,jasna barwa,wielkość jąder zależy od wieku,rasy, stanu fizjologicznego, w okresie godowym mogą się powiększać wielokrotnie,zwykle lewe jądro jest większe.
Masa jąder:kogut40g,
kaczor100g,indyk30g,
gęsior9g. W jądrach wytwarzane są plemniki i hormony: androgeny i testosteron (odpowiedzialne są za wyst. drugorzędnych cech płciowych). Jądra zbudowane z kanalików wyprowadzających. Kanaliki te łączą się przy środkowych krawędziach jąder w małe otwory, od których odchodzą nasieniowody. Najądrza u ptaków są mało rozwinięte,długie, cienkie,kręte,biegną po grzbietowej stronie brzucha w kierunku doogonowym. W końcowym odcinku rozszerzają się tworząc wyrostki brodawkowe w kształcie ampułek. Nachodzą do kloaki, obok ujścia moczowodów. W nasieniowodach płyn limfatyczny miesza się z plemnikami, jest wydalony w czasie ejakulacji, wzdłuż rynienki podłużnej prącia. Narząd kopulacyjny kogutów i indorów jest szczątkowy w postaci dwóch brodawek, wzdłuż których środkiem przebiega rynienka nasienna. W czasie wzwodu wypełnia się limfą i nabrzmiewa, co umożliwia zetknięcie kloaki samca z częściowo wynicowanego jajowodu samicy. Natomiast u gęsiora i kaczora wyst. dobrze rozwinięta prącie ukryte w ścianie kloaki, którym wyróżnia się część wew. zwaną podstawą prącia i część zew. zwaną trzonem. W podstawie znajduje się podłużna bruzda, którą podczas ejakulacji spływa nasienie. Trzon prącia ma kształt ślepo zakończonej, skręconej rurki,w której znajdują się ciała jamiste napełniające się limfa w czasie pobudzenia płciowego, powoduje to nabrzmienie i erekcje. Wzdłuż trzonu również biegnie spiralny rowek, który jest przedłużeniem bruzdy podstawy prącia. Podczas kopulacji krawędzie tego rowka stykają się tworząc rynienkę, którą spływa nasienie do jajowodu samicy.
Sperma składa się z plemników i plazmy. Plazma jest płynna częścią nasienia, wytwarzana jest przez nabłonki dróg wyprowadzających.
Plemniki powst. w kanalikach nasieniotwórczych w procesie spermatogenezy.
Plemniki zbudowane są z główki,w której znajduje się akrosom i jądro oraz z witki,w której wyróżnia się szyjkę,wstawkę, część główna i końcową. Główka plemnika ma kształt przecinka,nie ma wyraźnego odgraniczenia od wstawki. Przednią część główki stanowi akrosom,w którym znajdują się enzymy hydrolityczne umożliwiające plmnikom przenikanie przez błonę wite linową żółtka i przez błonę kom.jajowej podczas procesu zapłodnienia. Witka plemnika jest organem ruchu. Jest kilkakrotnie dłuższa od główki, z którą jest połączona odcinkiem zwanym szyjką. Za nią znajduje się wstawka zawierająca mitochondria i dostarczająca plemnikowi niezbędną do ruchu energię. Następne części to cz. główna i końcowa. Plemniki poruszają się główką do przodu, ruchem falistym. U poszczególnych gat. drobiu różnią się nieznacznie wielkością i kształtem. Jakość i ilość nasienia zależy od gatunku,od wieku,od stanu zdrowotnego i od cech osobniczych.
Dojrzałość płciowa:
koguty 4-5 m-cy, indory 6-7 m-cy, kaczory 6-7 m-cy, gęsiory 7-8 m-cy.
Ocenę nasienia przeprowadza się okresowo:na początku, w środku i na końcu okresu rozrodczego. Obj. nasienia:
-kogut-typ lekki 0,2-0,8 ml, typ ciężki 0,3-1,5 ml, zgęszczenie plemników w spermie odpowiednio 1-4 i 3-10 (* 109ml)
-indor 0,2-1 ml, zagęszczenie 6-12,
-perlica 0,05-1,5, zagęszczenie 5-8,
-kaczka 0,2-1,2 ml, zagęszczenie 1,4
-kaczka piżmowa 0,05-1,5 ml, zagęszczenie 1-4,5
-gęś 0,1-0,5 ml, zagęszczeni 0,2-1,0.
Określa się:
-koncentrację-liczba plemników w 1 mm3 nasienia
-ruchliwość-świadczy o żywotności,plemniki poruszają się ruchem postępowym, nie obserwujemy ruchów wibrujących,oscylacyjnych
-ilość plemników martwych i nieruchliwych.
Aspekty funkcjonowanie ferm drobiarskich, analiza SWOT.
Do jasnych stron fermy drobiarskiej można zaliczyć:
-znaczny potencjał gospodarczy
-brak ograniczeń rozwoju ze względu na środowisko
-wysokie kwalifikacje producentów żywca drobiowego i ich doświadczenie
-chłonny krajowy rynek zbytu
-rozwinięta konkurencja
-zakończenie procesów prywatyzacji
-relatywnie wysoki standard technologiczny i sanitarny firm liderów branży
-szeroki asortyment i wysoka jakoś oferty towarowej, w tym również przetworów z drobiu
-rosnący stale eksport mięsa i przetworów z drobiu
-wysokie kwalifikacje pracowników oraz średniego nadzoru w ubojniach i przetwórniach
-szybki rozwój firm liderów branży
-koncentracja ubojów i przetwórstwa
-powstanie i rozwój grup kapitałowych i rozszerzenie więzi organizacyjnych pomiędzy przedsiębiorstwami
-postępujące uprzemysłowienie ubojów i przetwórstwa
-nowe kanały zbytu wymuszające zmiany w produkcji
-brak interwencji na rynku drobiarskim
Do słabych stron należą:
-rozdrobnienie produkcji żywca drobiowego
-niejednolitość jakościowa surowca z punktu widzenie potrzeb zakładów przetwórczych
-brak zainteresowania…. branży
- niedostateczny zasięg inf. rynkowej
-trudne warunki inwestowania
-drogi kredyt,wysokie koszty modernizacji
-mała stabilność rynku drobiarskiego i jego uzależnienie od koniunktury na rynku wieprzowiny
-zbyt mała koncentracja ubojów i przetwórstwa w relacji do krajów Europy Zachodniej
-niska przeciętna rentowność produkcji i przetwórstwa
-mała zdolność generowania własnego kapitału
-niedostatek nowoczesnego marketingu i zarządzania przez finanse firmy i przez jakość, relatywnie szeroki jeszcze zakres tzw. szarej strefy
-mała skuteczność egzekwowania przepisów i brak tradycji poszanowania wzajemnych zobowiązań
-niedorozwój otoczenia instytucjalnego przedsiębiorstwa drobiu i jaj
Szanse dla dalszego rozwoju polskiego drobiarstwa stwarzają:
-relatywnie wysokie mimo zwolnieni tempa wzrostu gospodarczego
-wysoka elastyczność dochodowa popytu na mięso drobiowe
-korzyści komparatywne ujawniające się w produkcji zwłaszcza drobiu dużego
-regulacja ustawy weterynaryjnej ograniczające nieuczciwa konkurencje na rynku drobiarskim
-wzrost spożycia drobiu wynikający ze zmiany struktury konsumpcji mięsa i jego przetworów
-obniżenie kosztów produkcji dzięki nowym, bardziej wydajnym genotypom drobiu i lepszej technologii i organizacji produkcji
-nasilenie działań marketingowych
-przyszła integracja z UE stwarzają szansę swobodnego obrotu towarami o wysokiej jakości i wykorzystanie przewag komparatywnych, a także dopływu kapitału i …. w sferze zarządzania
-duży potencjalny rynek zbytu na wschodzie dla produktów prostych i relatywnie tanich
Zagrożeniem dla rozwoju drobiarstwa są więc:
-te elementy polityki rządu,które skutkuje wysokimi cenami zbóż
-okresowe wahania koniunktury na rynku drobiarskim
-stopniowa redukcja korzyści komparatywnych związanych z niska opłatą pracy wynikająca zarówno ze wzrostu płac jak i bardzo wysokich narzutów na płace
-brak stabilności wschodnich rynków zbytu przy dużym ich znaczeniu
-brak polityki państwa zmierzającej do ograniczenia ryzyka jakie niesie eksport prod. drobiarskich na wschód
-naciski środowiska drobiarskiego na wzrost protekcjonizmu
-integracja z UE stwarzająca okresowe zagrożenie niższymi cenami żywca rzeźnego i mięsa kurcząt w UE niż w Polsce
-zmiany w handlu detalicznym wymuszające zmiany systemu sprzedaży szczególnie przez przetwórnie drobiu
-wysokie,
podwyższające znacznie stopę inflacji, koszt kredytu
-niedostateczna skuteczność eliminowania z rynku firm nieefektywnych a utrzymujących się na nim w wyniku nieuczciwej konkurencji