Podkrólestwo: Parazoa - nibytkankowce

Typ: gąbki - Porifera

• Brak tkanek

• Brak układ nerwowego

• Brak układ mięśniowego

• Komórki wędrują wewnątrz warstw

• Zbudowane z 2 warstw: zewnętrznej pinakodermy i wewnętrznej gastrodermy

• Występują choanocyty (komórki kołnierzykowo - biczykowe).

• Ponad 5 tys. gatunków (około 100 gatunków słodkowodnych)

• Żyją przede wszystkim w wodach słonych

• Organizmy wodne, kolonijne

• Najczęściej o nieregularnym kształcie

• Z reguły mają szkielet (mineralny; krzemionkowe lub wapienne; organiczny - spongina)

• Mezohyl - żel, w nim zatopiony szkielet, łączy dwie warstwy; skleroblasty - buduję szkielet

• Skleryty - igły, krzemionkowe, węglanowo - wapienne, zbudowane ze skleroblastów

• Występują komórki totipotencjalne

• Wielkość: kilka mm do 2m

• Ciało workowate, dzbankowate

• Typy budowy:

• Ascon (dzbankowaty kształt, od góry otwór, przez który wypływa woda - osculum); pinakoderma - warstwa komórek składająca się z pinakocytów (zewnętrzna), warstwa choanocytów - choanoderma (wewnętrzna); pomiędzy nimi znajduje się mezochyl - galaretowata substancja, są w nim archeocyty (budują inne rodzaje komórek), amebocyty, trofocyty (roznoszą i trawią jedzenie), lofocyty (mają długie wyrostki kolagenowe), sklerocyty (wytwarzają szkielet igieł wapiennych albo krzemionkowych), spongiocyty ( wytwarzają szkielet), gametocyty (wytwarzają gamety), tezocyty (magazynujące)

• Sycon

• Leukon

• Oddychanie - obmywanie komórek przez wodę z tlenem

• Trawienie wewnątrzkomórkowe

• Rozmnażanie bezpłciowe (pączkowanie i fragmentacja) i płciowe (występują różne larwy - celoblastula, steroblastula, parenchymula, amphiblastula)

• Gamety wyrzucane na zewnątrz; dymienie - wydalanie plemników, szlamienie - wydalanie komórek jajowych

• Komórki jajowe powstają z archeocytów, plemniki z choanocytów

• Są rozdzielnopłciowe, najczęściej obojnacze

• Proandryczne - wcześniej rozwijają się plemniki

• Prokandryczne

Igły szkieletowe: Mikroskleryty, makroskleryty

Larwy gąbek:

• Celoblastula (w środku pusta, otoczona komórkami zaopatrzonymi w rzęski),

• Parenchymula,

• Amfiblastula (składa się z makromerów bez wici, makromery małe z wiciami),

• Stereoblastula (wyrośnięta parentymula).

Powstawanie gemul - w wodach słodkich, chronią przed zamarznięciem, formy przetrwalnikowe

- budowa - archeocyty, mikroskleryty, amdiyski, otoczka zewnętrzna i wewnętrzny

Ekologia gąbek:

• Żyją najczęściej do głębokości 50m

• Są formami osiadłymi (osiadają na kamieniach, podłożu, na innych zwierzętach - epizoiki)

• Niektóre gatunki żyją w skałach wapiennych drążąc skały

• Nie mają wielu naturalnych wrogów (niektóre ślimaki i ryby żywią się nimi)

• Żyją w symbiozie z wieloma zwierzętami

• Jest jedna gąbka jadalna - Chondrosia Remiformis (granatowa, krótko po wyjęciu z wody zaczyna śmierdzieć)

• Są toksyczne, parzące dla człowieka (przez mikroskleryty)

• Magazynują w ciele duże ilości jodu ( w suchej masie szkieletu może być 14% jodu)

• Używane w przemyśle do polerowania

Podtyp: Cellulariae:

Gąbki niewapienne:

• Szkielet sponginowy i krzemionkowy lub mieszany

• tylko typu leucon

• Dzielą się na czteroosiowe i jednoosiowe:

• Czteroosiowe: Rodzaj Suberites domuncula - gąbka korkowa, żyje z rakiem pustelnikiem

• Jednoosiowe: Neofibularia (toksyczne, parzące)

Asbestopluma są mięsożerne - nie mają choanocytów.

Gąbka lekarska - czysta spongina, niektóre dorastają do 50cm, w tym gąbka końska.

Gąbki wapienne:

• Prymitywne

• Maleńkie

Podtyp: Symplasmae - gąbki szklane, nie posiada budowy Ascon, Sycon i Leukon; nie ma warstw

Podtyp: Symplasmae (nie ma warstw, luźny mezofil, tworzą szkielety; gąbki szklane) - Euplectella aspergillum; Spongicola - skorupiaki, larwy dostają się do tych gąbek, wieczko się przykrywa i nigdy nie odkrywa, skorupiaki tam zostają, tak, że skorupiak nie może powiedzieć, że idzie do kiosku po gazetkę.

Podkrólestwo: Epitheliozoa - tkankowce

naddział: Placozoa - płaskowce - ma tkanki, ale nie ma układu nerwowego i mięśniowego

naddział: Eumetazoa - tkankowce właściwe

Płaskowce:

• Grzbietobrzusznie spłaszczone

• Pojawienie się tkanek

• Wytworzenie się tkanki nabłonkowej, jako pierwszej tkanki