Ćwiczenia 5: Kariokineza i cytokineza komórek roślinnych. 18.11.2011 r.
Prowadzący: dr Anna Wilczek
Wymagana wiedza z zakresu:
Cykl komórkowy (G1, S, G2, M). Punkty kontrolne cyklu: G1, G2 (Start). Regulacja cyklu komórkowego: kinazy zależne od cyklin, cykliny (synteza i proteoliza), M-CDK, S-CDK, APC, kinaza aktywująca, kinaza hamująca, fosfataza aktywująca. Przebieg i znaczenie biologiczne mitozy i mejozy, charakterystyka etapów mitozy (profaza, metafaza, anafaza, telofaza) i mejozy, ze szczególnym uwzględnieniem profazy I (leptoten, zygoten, pachyten, diploten, diakineza). Struktura chromosomu mitotycznego oraz biwalentu. Budowa i rola wrzeciona kariokinetycznego. Przebieg cytokinezy w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Pojęcia: biwalent, chiazma, centromer, telomer, kinetochor, wrzeciono kariokinetyczne, kompleks synaptemalny, zyg-DNA, P-DNA.
Przygotowanie materiału:
Obserwacja chromosomów mitotycznych.
Przygotować fragmenty korzeni cebuli o długości 1-2 cm, obejmujące część merystematyczną. Umieścić w mieszaninie maceracyjnej na ok. 20 minut, po czym wypłukać mieszaninę maceracyjną wodą. Mieszanina maceracyjna utrwala materiał i rozkłada składniki blaszek środkowych tkanki. Tak przygotowane wierzchołki mogą być przechowywane w czasie zajęć w wodzie, można też przechowywać je dłużej w 70% alkoholu.
Na szkiełku podstawowym należy odciąć część merystematyczną korzenia, o długości 1-2 mm. Pozostałą część wyrzucić. Otrzymany wierzchołek umieścić w kropli barwnika (roztwór wodny safraniny) i ostrożnie nakryć szkiełkiem nakrywkowym. Następnie przykryć szkiełko nakrywkowe paskiem bibułki i delikatnie ostukać uchwytem igły. Czynność powtórzyć aż do momentu uzyskania obszaru z jedną warstwą komórek.
Cel ćwiczeń: obserwacja i wykonanie 5 rysunków kolejnych etapów kariokinezy.
Na rysunku zaznaczyć ścianę komórkową oraz widoczną chromatynę / chromosomy.
Każdy rysunek należy podpisać, wyraźnie określając przedstawiony etap mitozy.
Sugerowana literatura:
Alberts B., Bray D., Hopkin K., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P.: Podstawy Biologii Komórki. PWN. 2009.
Wojtaszek P., Woźny A., Ratajczak L.: Biologia komórki roślinnej. PWN. 2008.
Kilarski W.: Strukturalne podstawy biologii komórki. PWN. 2005.
Rogalska St., Małuszyńska J., Olszewska M.J:. Podstawy cytogenetyki roślin. PWN. 1999.