ZAKWASZENIE I ALKALIZACJA GLEB

• DEGRADACJA GLEBY to modyfikacja jej fizycznych, chemicznych i biologicznych właściwości, pogarszająca biologiczną aktywność środowiska.

• Zakwaszenie i alkalizacja należą do chemicznej formy degradacji gleb.

Naturalne przyczyny zakwaszenia gleb

• pochodzenie gleb - skała macierzysta

• warunki klimatyczne - strefa klimatyczna

• procesy biologiczne zachodzące w strefie

korzeniowej roślin:

• mineralizacja materii organicznej

• procesy humifikacji,

• aktywność mikrobiologiczna.

• wyraźna przewaga opadów atmosferycznych nad parowaniem - wypłukiwanie przez przesiąkające wody opadowe zasadowych składników (głównie wapnia i magnezu) w głąb profilu glebowego,

• woda deszczowa (nawet bez żadnej emisji spalin) na skutek reakcji z CO2 wykazuje kwaśny odczyn - w granicach pH - 5.6 ,

• rozkładająca się w glebie materia organiczna pochodząca z resztek roślinnych: obornika, nawozów zielonych, roślinnych i innych pochodzenia zwierzęcego,

• oddychające korzenie roślin,

Antropogeniczne przyczyny zakwaszenia gleb

• powstawanie kwaśnych deszczów:

• emisja tlenku siarki (IV) - SO2,

• emisja tlenków azotu - NOx,

• emisja kwasotwórczych zanieczyszczeń atmosfery,

• formy nawozów mineralnych stosowanych w rolnictwie, zwłaszcza azotowych i potasowych

(zdecydowana większość tych nawozów to nawozy fizjologiczne kwaśne),

• stosowanie innych nawozów zakwaszających lub uaktywniających kwasowość gleby,

• wysokość stosowanych dawek nawozów, zwłaszcza azotowych i potasowych

Proces zakwaszania gleb powoduje

• osłabienie aktywności mikrobiologicznej

• wzrost rozpuszczalności Al, Mn i innych fitotoksycznych substancji

• niską zasobność gleb w Mg, P, Mo

• stratę składników mineralnych - kationów zasadowych jak K, Ca, Mg przez zwiększone ługowanie z gleby

• wzrost ruchliwości metali ciężkich oraz zniszczenie struktury i pogorszenie porowatości gleb

• zahamowanie procesu rozkładu resztek organicznych a w konsekwencji wzrost grubości wierzchniej warstwy organicznej
  
  Rośliny pobierając kationy zasadowe również wydzielają jony wodorowe - zakwaszenie gleb. W lasach iglastych akumulacja nie w pełni rozłożonego materiału roślinnego może mieć wpływ zakwaszający

Alkalizacja gleb

Alkalizacja to zjawisko powstałe w skutek nadmiernego wapnowania, do którego dochodzi najczęściej podczas gospodarowania rolnego ziemią .

Przyczyny alkalizacji

• Wymywanie pyłów (np. cementowych) z atmosfery

• Niewłaściwe wapnowanie oraz zanieczyszczenia pyłowe.

Wapnowanie gleb

• Zabieg wapnowania można podzielić na dwa etapy:

• doprowadzenie gleby do optymalnego odczynu

• utrzymanie optymalnego odczynu poprzez jego stałą kontrolę i okresowe wapnowanie.

Skutki alkalizacji

• rośliny uprawiane na glebach z nadmierną ilością azotu i jego pochodnych są

• szkodliwe dla zdrowia zwierząt i ludzi,

• zaczątkiem tworzenia się kancerogennych, teratogennych i fitotoksycznych nitrozoamin.

• Nadmierne stężenie azotanów, które prowadzi do:

• opóźnienia dojrzewania roślin,

• dużego ich osłabienia i związanej z tym zmniejszenia ich odporności na szkodniki i choroby.