Układ rozrodczy kury
Funkcje jaja (kategorie):
I. Przedłużenie gatunku (jajo wylęgowe - musi być zapłodnione!)
II.Spożywcze (np. ze stad towarowych)
Stada towarowe - nie utrzymujemy w nich kogutów, bo:
-owulacja i zniesienie jaja nie wymaga samca - zapłodnione jajo ma krótszy okres przechowywania
-ze względu na koszt utrzymania samca
-samiec zajmuje miejsce kury
Na 10 kur przypada średnio 1 kogut.
Seksowanie - rozdzielanie płci u jednodniowych piskląt.
Układ rozrodczy kury jest nieparzysty, składa się z:
- Jajnika (drugi jajnik ulega uwstecznieniu)
- Jajowodu (zwinięty;u nioski ok. 80 cm)
Jajnik i jajowód nie są połączone, przyczepione pod lędźwiowo-krzyżową częścią kręgosłupa.
Kwoka - kura wysiadująca jaja
Kwoczenie - wysiadywanie jaj
Kura ok. 10 tygodni wodzi pisklęta.
Gdy kura przerywa nieśność układ rozrodczy ulega zmniejszeniu.
Przerywa nieśność bo:
- Pasza ma za dużo białka
- Podczas przepierzania
- Podczas pauzy zimowej
18-20 tygodni - wiek kury gdy wchodzi w dojrzałość płciową, po pierwszej owulacji, gdy złoży pierwsze jajo
Jajnik
U kury nie znoszącej jajek jajnik wielkości orzecha włoskiego, pokryty różową `kaszką'.
Jajnik składa się z dwóch warstw:
- Rdzennej (środek)
- tam tkanka łączna (pełni funkcję podporową)
- silnie ukrwiony i unerwiony (wydziela hormony)
Korowej (nakłada się na rdzenną)
- w niej tkwią pęcherzyki
- pokrywają ją drobne, szkliste'perełki'
- odbywa się tam wzrost kul żółtkowych
Żółtko - powstaje z tego co krew doprowadzi do jajnika
Jajnik, funkcje:
1.wydzielanie hormonów sterydowych: estrogeny, progesteron, androgeny
2.oogeneza - rozwój komórki rozrodczej (od 8 dnia rozwoju embrionalnego do 24 godziny przed owulacją ->oocyty II rzędu)
3.witellogeneza - odkładanie żółtka (od wylęgu do owulacji)
1.faza początkowa wolnego wzrostu (ok. 4-5 miesięcy)
SWF - `małe białe pęcherzyki' (średnicy 1-2 mm)
2.faza pośrednia (ok. 60 dni)
LWF - `duże białe pęcherzyki' (średnicy 4-5 mm)
3. faza szybkiego wzrostu (7-11 dni)
SYF - `małe żółte pęcherzyki' (średnicy 5-10 mm)
LYF- `duże żółte pęcherzyki' (średnicy powyżej 10 mm)
(ustawione w hierarchii - ok. 8 pęcherzyków gotowych)
OWULACJA jajowód (miejsce zapłodnienia komórki jajowej, tworzenie wtórnych osłon jajowych)
SWF - oocyt centralnie w żółtku
LWF - oocyt przesuwa się ku górze, aby plemniki miały łatwiejszy dostęp.
F8 (1cm) F7 (1,2cm) F6 (1,5 cm) ….. F1 (3 cm) - p. pęka i następuje owulacja
Puste miejsce zastępuje nowych pęcherzyk.
Tylko niektóre pęcherzyki są powoływane do kolejnych faz !!
Na każdym pęcherzyku znajduje się sieć naczyń krwionościch połączonych ze sobą.
Nieukrwiona linia na ścianie pęcherzyka, umożliwiająca jego pęknięcie to STIGMA.
Żółtko przed owulacją produkuje błonę witelinową, po owulacji zostaje ona w miejscu pękniętego pęcherzyka, zmniejsza się i następnie zanika - to miejsce nie zostanie już wykorzystane. Błona ta wydziela prostaglandyny odpowiedzialne na zniesienie jaja.
Aby nastąpiło pęknięcie pęcherzyka musi dojść do odpowiedniego ciśnienia mechanicznego na ściany pęcherzyka. Wtedy zmienia się wydzielanie progesteronu, który daje sygnał do przysadki. Kura jest gotowa do owulacji.
Dzika kura znosi jaja 2 x w roku.
Kura hodowlana znosi rocznie 300-320 jaj, nie umie ich wysiadywać
Jajowód od środka wyściełany jest śluzówką. Posiada 2 warstwy mięśni gładkich:
-okrężnych
-podłużnych
Błona zewnętrzna jajowodu - surowicza, łączy się z krezką, dzięki temu j. podwieszony jest pod kręgosłupem.W części wydzielającej białko są:
- Komórki posiadające rzęski - reagują na bodźce nerwowe
- Komórki kubkowe - wypełnione grudkami koloidu, który wydmuchiwany po przejściu żółtka osadza się na ścianach jajowodu
Potrzeba doby na odbudowanie się tych komórek !
Białko chalazotwórcze - z niego powstają chalazy (skrętki mocujące białko w jaju)
Białko gęste = strukturalne
Białko płynne:
-Wewnętrzne
-Zewnętrzne
Zakończenie kanału rozrodczego jest również ujściem kału i moczu, dlatego podczas wydalania jaja pochwa wynicowuje się na 1 cm na zewnątrz.
Budowa jaja:
- węglan wapnia
- fosforan trójwapniowy
- węglan magnezu
Kolor jaja - cecha związana z rasą lub rodem kur
Żółtko w jaju płynie zawsze do góry - w żółtku jest duża zawartość tłuszczu
Kolor żółtka - zależy od żywienia kury
Żółtko w środku jaja - aby nie było uciskane przez skorupkę; ochrona mechaniczna i chemiczna.
Kura znosi jajo bez komory powietrznej, wytworzenie jej następuje po zniesieniu jaja (środek jaja obkurcza się) i zależy od różnicy temperatur między ciałem kury a temperaturą w kurniku.
Latebra - pozostałość po białku pierwotnym
Budowa skorupy:
Błona podskorpowa (matryca krystaliczna) - SM
P-por
M - warstwa brodawkowa
S - warstwa gąbczasta
Cr - warstwa krystaliczna
Kutykula - Cr
Cr - warstwa krystaliczna
P- por
17.09.2005
- 1 -