J.Locke(1632-1704): Empiryzm i liberalizm.

Umysł jako nie zapisana karta (tabula rasa), krytyka koncepcji idei wrodzonych (czyli natywizmu).

Cały materiał w umyśle(idee) wywodzi się z doświadczenia.

Doświadczenie składa się z wrażeń zmysłowych ( n.p. idea białości, miękkości) i refleksji

(n.p. idea wątpienia, myślenia).

Rozum jedynie łączy i rozszerza owe idee na różne sposoby. Aktywny jest „operacyjnie”.

Idee dzielił na:1. pierwotne (n.p. idea rozciągłości) i wtórne (n.p.barwy, dźwięki);

2. proste (pochodzące tylko z doświadczenia) i złożone (n.p. idea substancji).

Krytyka pojęcia substancji: doświadczenie dotyczy własności, pojęcie substancji jest wytworem umysłu.

Podobnie jak Hobbes jest zwolennikiem hipotezy stanu natury i umowy społecznej.

„ Państwo jako społeczność ludzi zostało ustanowione wyłącznie w celu zachowania i pomnazania dóbr doczesnych. Dobrami doczesnymi nazywam życie,wolność, całość i nietykalność ciała, posiadanie dóbr materialnych”.

T. Hobbes(XVI/XVIIw.)- twórca teorii umowy społecznej

Wystąpił z krytyką tezy Arystotelesa, że człowiek jest z natury istotą społeczną.

„Człowiek nie rodzi się sposobny do życia społecznego”.

W stanie natury wszyscy są równi. Konkurencja, nieufność i żądza sławy prowadzą do waśni,

wojny wszystkich z wszystkimi. Rozum ustala warunki pokoju. Niezbędna jest umowa spoleczna, stworzenie państwa i prawa, zrzeczenie się na rzecz suwerena części swoich praw. Państwo ma władzę absolutną i gwarantuje pokój.

G. Berkeley(XVII/XVIII w.)

Przedmiotem poznania są idee, podmiotem poznania - dusza(ja,umysł).

Idee istnieją w umyśle:” bo istnienie idei polega na tym, że jest ona postrzegana”.

Esse est percipi. Rzeczy postrzegane zmysłowo nie mają istnienia niezależnego od postrzegającego umysłu.

Nie ma innej substancji oprócz ducha (spirytualizm).

D. Hume(XVIII w.)

Percepcje w umyśle ludzkim dzielą się na: impresje i idee.

„Przez idee rozumiem mgliste obrazy impresji w rozumowaniu i myśleniu”.

Wszystkie proste idee wywodzą się z impresji. Jaka jest przyczyna impresji ,tego w sposób pewny rozum wyjaśnić nie może.

Krytyka pojęcia substancji i związku przyczynowo- skutkowego.

KANT ( 1724-1804)

Postępuj tylko według takiej maksymy, dzięki której możesz zarazem chcieć, żeby stała się prawem powszechnym. - imperatyw kategoryczny.

Postępuj tak, byś człowieczeństwa tak w twej osobie, jako też w osobie każdego innego, używał zawsze zarazem jako celu, nigdy jako środka. - imperatyw praktyczny.

---