„Pamiętnik Stefana Czarnieckiego”
Opowiadanie Pamiętnik Stefana Czarnieckiego, napisane w 1926 roku, zostało opublikowane po raz pierwszy w 1933 r., w zbiorze Pamiętnik z okresu dojrzewania (którego wydanie sfinansował ojciec pisarza) w wydawnictwie Rój w Warszawie.
Podobnie jak inne teksty z tej pierwszej książki wydanej przez Gombrowicza, opowiadanie to zostało włączone do poprawionego i rozszerzonego zbioru opowiadań zatytułowanego Bakakaj, który został opublikowany w 1957 r. przez krakowskie Wydawnictwo Literackie.
Napisana - jak często u Gombrowicza - w pierwszej osobie, pełna szyderstwa historia opowiada o moralnym upadku chłopca, który od najwcześniejszych lat nie może znaleźć swojego miejsca. Nosząc imię bohatera historycznego będącego symbolem polskiego patriotyzmu, ten syn antysemity i nawróconej na katolicyzm Żydówki nie może stworzyć sobie własnej tożsamości ani poczuć się zaakceptowany przez społeczeństwo, które go odrzuca, mimo jego wysiłków by dostosować się do panującej ideologii.
Stefan Czarniecki (1599-1665) był hetmanem polnym koronnym. Postać tego niezłomnego żołnierza, będącego zarazem wzorem patrioty, pojawia się w polskim hymnie narodowym.
W pierwszej wersji opowiadania, opublikowanej w 1933 r., jego bohater nosił biblijne imię Jakub. To odniesienie biblijne kontrastowało z typowo polskim nazwiskiem, już w tytule zapowiadając konflikt tożsamościowy tej postaci i problematykę całego tekstu. Gombrowicz zmienił imię bohatera na Stefana przy okazji wydania zbioru Bakakaj w 1957 roku.
-----------------------------
Zbiór opowiadań Bakakaj opublikowany w 1957 roku jest poszerzonym wydaniem pierwszej książki Gombrowicza: Pamiętnika z okresu dojrzewania, którą debiutujący pisarz wydał w 1933 roku, w warszawskiej oficynie Rój.
To pierwsze wydanie opowiadań z 1933 roku nigdy nie zostało wznowione w pierwotnej formie i pod tym tytułem: Pamiętnik z okresu dojrzewania.
Zbiór zawierał siedem opowiadań: Tancerz mecenasa Kraykowskiego, Pamiętnik Stefana Czarnieckiego, Zbrodnia z premedytacją, Biesiada u hrabiny Kotłubaj, Dziewictwo, Przygody, Zdarzenia na brygu Banbury.
Opowiadania te zostały opublikowane po wojnie w krakowskim Wydawnictwie Literackim, w 1957 roku.
Przy tej okazji pisarz zmienił tytuł zbioru na «Bakakaj». Słowo pochodzenia najprawdopodobniej indiańskiego, jest nazwą ulicy w Buenos Aires, przy której Gombrowicz mieszkał wkrótce po przybyciu do Argentyny. Gombrowicz spolszczył oryginalne «Bacacay» na «Bakakaj» żeby tytuł był łatwiejszy w wymowie.