Protokół z doświadczenia „ Poszukiwanie wzrokowe”

Autorzy protokołu : Dominika Sierpińska i Bartosz Siara Grupa: PD-11/II

1.Tematyka doświadczenia

Proces poszukiwania wzrokowego jest niezbędny w życiu codziennym. Stojąc przed półką sklepową pełną produktów czy wyszukując kogoś w tłumie. Musimy wówczas wyszukać jeden konkretny obiekt, który zwany jest celem, spośród wielu różnych obiektów, które zwane są dystraktorami. Odszukanie celu jest tym trudniejsze im w większej liczbie obiektów szukamy, szczególnie wtedy, gdy są one podobne do siebie. Znacznie łatwiej jest nam odszukać cel, gdy ma on jakąś sobie tylko przypisaną cechę.

Dowodów na to dostarczają nam różnego rodzaju badania. Jedno z takich badań to doświadczenie wykonane przez Anne Treisman i Gelade. W doświadczeniu tym obserwatorom prezentowano tablice złożone z 1, 5, 15, 30 znaków. Były one brązowymi literami „T” i zielonymi literami „X”.

W 1 sesji mieliśmy do czynienia z koniunkcją. W sesji tej celem była zielona litera „T”, która dzieliła po jednej cesze z każdym znakiem, szukano litery „T” która miała kolor litery „X”.

W 2 sesji celem był znak, który posiadał jedną unikalną cechę, kształt bądź barwę. Zadaniem obserwatora było stwierdzenie czy cel znajdował się na wyświetlonej tablicy.

W badaniach tych autorzy chcieli sprawdzić dlaczego wyszukiwanie pop-outowe ( wtedy gdy cel rzuca się natychmiast w oczy) jest niezależne od liczby wyszukiwanych elementów, a czas wyszukania celu, który łączy cechy dystraktorów jest od niej uzależniony.

Celem naszego doświadczenia było przekonanie się, czy w naszej grupie badanej wielkość tablicy również będzie miała wpływ na czasy reakcji oraz sprawdzenie czy czasy reakcji będą różne dla zjawiska pop-out i koniunkcji.

2. Zmienne niezależne

a)

Wielkość tablicy - ( liczba znaków wyświetlanych na tablicy),

zmienna występuje na 4 poziomach (4, 14, 24, 34 elementy)

b)

Rodzaje zadania:

1. pop-out - cel ma jedną unikalną cechę

2. koniunkcja - cel dzieli 1 cechę z każdym znakiem

3. Zmienne zależne

Czas reakcji mierzony w milisekundach ( odstęp od wyświetlenia elementów do naciśnięcia klawisza).

4. Hipotezy statystyczne

a)

Hipotezy dotyczące zmiennej niezależnej „ liczba znaków na tablicy”:

Hipoteza zerowa - Czas reakcji nie wydłuży się przy zmianie ilości znaków na tablicy.

Hipoteza testowana - Czas reakcji wydłuży się przy zmianie ilości znaków na tablicy.

Hipoteza zerowa będzie odrzucona na rzecz testowanej, jeżeli efekt główny zmiennej niezależnej „ liczba znaków na tablicy” okaże się istotny statystycznie. Efekt jest istotny statystycznie jeżeli poziom istotności p jest mniejszy niż 0,05.

b)

Hipotezy dotyczące zmiennej niezależnej „ rodzaj zadania”:

Hipoteza zerowa - Czas reakcji będzie taki sam dla zjawiska koniunkcji i pop-out

Hipoteza testowana - Czas reakcji nie będzie taki sam dla zjawiska koniunkcji i pop-out

Hipoteza zerowa będzie odrzucona na rzecz testowanej, jeżeli efekt główny zmiennej niezależnej „ rodzaj zadania” okaże się istotny statystycznie. Efekt jest istotny statystycznie jeżeli poziom istotności p jest mniejszy niż 0,05.

c)

Hipotezy dotyczące interakcji zmiennej niezależnej:

Hipoteza zerowa - Czas reakcji nie wydłuży się zarówno w koniunkcji jak i w pop-out przy zwiększeniu liczby znaków na tablicy.

Hipoteza testowana - Czas reakcji wydłuży się zarówno w koniunkcji jak i w pop-out przy zwiększeniu liczby znaków na tablicy.

Hipoteza zerowa będzie odrzucona na rzecz testowanej, jeżeli interakcja zmiennych niezależnych „ liczba znaków na tablicy” i „ rodzaj zadania” okaże się istotna statystycznie. Interakcja jest istotna statystycznie jeśli poziom istotności p jest mniejszy niż 0,05.

5. Hipotezy badawcze

a)

Odpowiedzi w 1 sesji pomiarowej ( koniunkcji) będą tym dłuższe im więcej będzie znaków na tablicy.

b)

Szybkość odpowiedzi w 2 sesji pomiarowej ( pop-out) nie powinny być zależne od ilości znaków na tablicy.

c)

Czas reakcji pop-out na wszystkich tablicach ( 4, 14, 24, 34 elementy) będzie krótszy niż w koniunkcji.

6. Metody badawcze

a)

Uczestnicy i warunki badania:

Grupa która została poddana badaniu składała się z 16 osób. Byli to studenci I roku psychologii Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Warszawie. Przedział wiekowy badanych wynosił od 19 do 22 lat. Średnia wieku badanych to 20,1 lat. W badaniu brało udział 14 dziewcząt i 2 chłopców. Wszyscy uczestnicy badania mieli wzrok skorygowany do normalnego lub normalny.

Badanie odbyło się w sali informatycznej uczelni, w całkowitej ciszy. Wszyscy uczestnicy wykonywali zadanie równocześnie. Każdy z badanych zasiadł przed 1 komputerem. Okna w sali były zasłonięte żaluzjami.

b)

Przebieg badania:

Badani zostali zapoznani i instrukcją postępowania, nakazującą jak najszybsze naciśnięcie lewą ręką lewego przycisku Ctrl, jeśli cel pojawił się na tablicy i prawą ręką nacisnąć prawy Enter jeżeli cel się nie pojawił. Szczególnie podkreślono żeby udzielać odpowiedzi możliwie jak najszybciej a jednocześnie poprawnie bez zgadywania czy cel jest czy go nie ma.

Właściwe badanie składało się z 320 prób podzielonych na dwie sesje po 160 prób każda. Pierwszym zadaniem był pop-out. W zadaniu tym dystraktorami były zielone kółko i czerwony kwadrat, natomiast cel posiadał unikalną cechę elementarną: białe kółko W drugiej sesji zwanej koniunkcją - dystraktorami były zielone kółka i zielone kwadraty, a celem było czerwone kółko.

Gdy na monitorze pojawiał się cel trzeba było jego obecność (możliwie jak najszybciej) zaznaczyć klawiszem Ctrl ( lewą ręką na lewym skraju klawiatury), bądź jego nieobecność klawiszem Enter ( prawą ręką na prawym skraju klawiatury). Liczba znaków w każdym zadaniu wynosiła - 4 , 14, 24 lub 34.

7. Wyniki badania (uzyskane średnie i wyniki testów statystycznych)

W porównaniach brano pod uwagę tylko te próbki, w których uczestnik udzielił poprawnej odpowiedzi. Wynikiem dla każdego badanego był średni czas reakcji (oddzielnie dla tablicy złożonej z 4, 14, 24 i 34 elementów).

a)

Wpływ zmiennej „liczba znaków w tablicy”

Liczba znaków w tablicy Średni czas reakcji

4 509,094

14 508,906

24 607,406

34 638,375

W wyniku przeprowadzenia analizy wariancji dla efektu głównego zmiennej „liczba znaków w tablicy” uzyskano wartości:

F(3,45) = 32,288; p < 0,001.

Efekt główny jest istotny statystycznie.

b)

Wpływ zmiennej „rodzaj zadania”

pop-out - średni czas reakcji 519,406

koniunkcja - średni czas reakcji 642,484

W wyniku przeprowadzenia analizy wariancji dla efektu głównego zmiennej „rodzaj zadania” uzyskano wartości:

F(1,15) = 49,950; p < 0,001.

Efekt główny jest istotny statystycznie.

c)

Wpływ interakcji zmiennych niezależnych

W Wyniku przeprowadzenia analizy wariancji dla interakcji zmiennych niezależnych „liczba znaków w tablicy” i „rodzaj zadania” uzyskano wartości: F(3,45) = 21,440; p < 0,001.

Interakcja jest istotna statystycznie.

8.Interpretacja

Jeśli chodzi o poszukiwanie wzrokowe, ważną rolę odgrywa wygląd celu oraz ilość dystraktorów otaczających cel.

Pierwsza hipoteza została potwierdzona: ilość znaków wpłynęła na czas reakcji jedynie przy zadaniu: koniunkcji. Czas stopniowo się wydłużał odpowiednio do ilości znaków pojawiających się na tablicy: 4znaki-503ms; 14znaków-549ms, 24znaki-687ms,34znaki-669ms. Świadczy o tym istotny statystycznie efekt główny zmiennej „liczba znaków”.

Druga hipoteza również została potwierdzona. Dotyczyła ona wpływu zadania na czas reakcji. Reakcja na bodziec, czyli odnalezienie celu bądź stwierdzenie jego braku, w zadaniu pop-out była znacznie szybsza niż w koniunkcji. Brak wspólnych cech celu z dystraktorami pozwolił na szybsze odnalezienie celu. Czas reakcji w zadaniu pop-out był stały, niezależnie od ilości znaków na tablicy: 4 znaki - 501 ms ; 14 znaków - 458 ms ; 24 znaki-500 ms ; 34 znaki - 507ms.

Dowiedliśmy ponadto, że zmienna niezależna - liczba znaków nie ma wpływu na czas reakcji w zadaniu pop-out, natomiast przy zadaniu koniunkcji czas reakcji jest tym dłuższy im więcej jest znaków. Tym samym została potwierdzona trzecia hipoteza badawcza.

Eksperyment został przeprowadzony na wzór jednego z eksperymentów Anne Treisman i Gelade. Zaszło kilka zmian w porównaniu do doświadczenia Treisman i Gelade. Mianowicie w powtórzeniu eksperymentu litery zostały zamienione na figury geometryczne. Zmianie uległa też liczba dystraktorów. Zmiany te nie wpłynęły jednak w żaden sposób na przebieg doświadczenia. Powtórzenie doświadczenia Treisman i Gelade, które przeprowadziliśmy, okazało się zgodne z pierwowzorem.

4

---