Gospodarka wodno-elektrolitowa

Definicja

Odwodnienie - zmniejszenie objętości przestrzeni pozakomórkowej.

Przewodnienie - zwiększenie objętości przestrzeni pozakomórkowej.

1. Odwodnienie hipotoniczne (Hiponatremiczne)

• stężenie Na+ w surowicy poniżej 130 mEq/l

• oznacza nadmierną utratę sodu

2. Odwodnienie izotoniczne (Izonatremiczne)

• stężenie Na+ w surowicy = 130 - 150 mEq/l

• oznacza proporcjonalną utratę sodu i wolnej wody

3. Odwodnienie hipertoniczne (Hipernatremiczne)

• stężenie Na+ w surowicy powyżej 150 mEq/l

• oznacza nadmierną utratę wolnej wody

• skóra może wydawać się pogrubiała, ciastowata, o prawidłowym napięciu

Etiologia

• Nieżyt żołądkowo - jelitowy (gastroenteritis)- wymioty, biegunka

• Inne infekcje z ograniczeniem przyjmowania pokarmów

• Niedostateczna podaż płynów z innych przyczyn

• Wymioty acetonemiczne

• Cukrzyca (diabetes mellitus) (kwasica ketonowa)

• Głównie u wcześniaków i noworodków: zły bilans płynów, niezbilansowane straty przez sondy, parowanie, zbyt suchą mieszankę oddechową w respiratorze, nieadekwatną podaż diuretyków

• Rzadkie powody: zwężenie odźwiernika (pylorostenosis, niedrożność jelit ileus), niewydolność nerek w fazie wielomoczu, zespół nadnerczowo - płciowy z utratą soli, moczówka prosta (diabetes insipidus), oparzenia, mukowiscydoza

Kliniczne objawy odwodnienia
Odwodnienie lekkie (ubytek masy ciała do 5%)

• śluzówki nieznacznie podsuszone

• wzmożone pragnienie

• prawidłowa funkcja krążenia

• niewielki niepokój

• inne objawy zależne od choroby podstawowej

Odwodnienie średnie (ubytek masy ciała do 10%)

• suche śluzówki

• u niemowląt apatia

• u małych dzieci przeraźliwy krzyk

• oddech kwasiczny

• hipotonia mięśniowa

• zmniejszona diureza

Odwodnienie ciężkie (ubytek masy ciała > 10%)

• narastające wskaźniki wstrząsu

• zwykle apatia do utraty świadomości

• stojący fałd skórny

• skąpomocz do bezmoczu

Rozpoznawanie w przypadkach nagłych

• Badanie kliniczne z oceną stanu zagrożenia życia

• Morfologia (podwyższony Ht), gazometria (kwasica), Na+, K+, Ca²⁺, glikemia, ew. Cl-, białko całkowite i albuminy, osmolalność

• Mocz: objętość, ciężar właściwy ( bilans!)

Leczenie odwodnień

• Lekkich:

• Nawadnianie doustne (jeżeli dziecko nie wymiotuje)

• Preparaty handlowe do nawadniania doustnego: Gastrolit, Saltoral

• Ciężkich:

• Najpierw ustabilizować krążenie, następnie wyrównać zaburzenia wodno - elektrolitowe droga dożylną.

® 2006 AŁ

---