Przychody i koszty z tytułu zakupu usług na rzecz członka zarządu
Członkowi zarządu wynajmujemy mieszkanie. W uchwale spółki jest zawarta informacja, że firma będzie ponosiła koszty wynajmu oraz inne koszty administracyjne związane z wynajmem mieszkania dla niego. Wszystkie wydatki są doliczane do dochodu i opodatkowane (członek zarządu nie jest pracownikiem spółki). Czy zakup usług telewizyjnych oraz internetowych możemy zaliczyć do kosztów spółki (wszystkie faktury są wystawiane na firmę)? W jakiej wysokości doliczyć te wydatki do dochodu członka zarządu (brutto czy netto)?
Stosownie do art. 15 ust. 1 updop, do kosztów uzyskania przychodów podlegają zaliczeniu koszty poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów), z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop. Jednocześnie, we wspomnianym art. 16 ust. 1 updop ustawodawca wyłączył z takich kosztów m.in. następujące wydatki osoby prawnej:
związane z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców spółki niebędących jej pracownikami w rozumieniu przepisów prawa pracy (art. 16 ust. 1 pkt 38 updop), oraz
na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wypłacanych tym osobom wynagrodzeń z tytułu pełnionych funkcji (art. 16 ust. 1 pkt 38a updop).
Jakkolwiek z pytania nie wynika, czy członek zarządu spółki jest zarazem jej udziałowcem, to warto wskazać, iż w przedstawionej sytuacji żaden z tych przepisów nie znajduje zastosowania. W przypadku bowiem świadczeń wykonywanych przez spółkę na rzecz członka jej zarządu nie można mówić o jednostronnym charakterze takich świadczeń. Z racji bowiem pełnionej funkcji członek zarządu wykonuje określone świadczenia na rzecz spółki, uzyskując wzajemne świadczenia ze strony spółki. O jednostronnym zaś charakterze świadczeń można mówić wyłącznie wówczas, gdy obowiązek świadczenia ciąży tylko na jednej stronie i nie jest związany z żadnym wzajemnym świadczeniem.
W opisanym w pytaniu przypadku nie znajduje zastosowania również drugi z powołanych przepisów - art. 16 ust. 1 pkt 38a updop. Zarząd w spółce z o.o. nie jest bowiem „organem stanowiącym” tej osoby prawnej.
Stanowisko, że zarząd w spółce z o.o. nie jest organem stanowiącym takiej osoby prawnej, prezentują zgodnie również organy podatkowe, a za przykład posłużyć może interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 10 maja 2010 r., nr IBPBI/2/423-272/10/PC.
Nie budzi również wątpliwości organów podatkowych, iż w przypadkach kiedy członek zarządu spółki z o.o. wykonuje swoje funkcje poza miejscem stałego zamieszkania i ekonomicznie uzasadnionym jest w związku z tym wynajem przez spółkę mieszkania takiemu członkowi zarządu, wydatki tej osoby prawnej związane ze wspomnianym wynajmem stanowią „koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów” i tym samym podlegają zaliczeniu do kosztów podatkowych spółki. Takie stanowisko znajdujemy m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 18 stycznia 2010 r., nr IBPBI/2/423-1261/09/PC.
Analogicznie jak ponoszone przez spółkę wydatki na najem mieszkania członkowi zarządu powinny być traktowane inne koszty bezpośrednio związane z wynajmowanym mieszkaniem, w tym wydatki na media (prąd, gaz, abonament telewizyjny czy Internet). Przykład takiego stanowiska znajdujemy m.in. w wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu interpretacji indywidualnej z 23 sierpnia 2010 r., nr ILPB4/423-6/10--2/DS, w której organ ten potwierdził możliwość zaliczenia do podatkowych kosztów spółki wydatków na czynsz i opłaty za media, poniesionych w następstwie wynajmu mieszkania na rzecz prezesa zarządu spółki. I jakkolwiek w tym przypadku z prezesem zarządu zawarta była umowa o pracę, to jednak fakt ten nie ma znaczenia dla oceny związku tych wydatków z przychodami spółki, tj. iż wydatki takie kwalifikują się do uznania ich za poniesione w celu uzyskania przychodów.
Odpowiadając na drugie z pytań, wskazać należy, iż zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 2 updof, jednym ze źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu zgodnie z przepisami tej ustawy jest działalność wykonywana osobiście. Z kolei za przychody z działalności wykonywanej osobiście w myśl art. 13 pkt 7 updof, uważa się przychody otrzymywane przez osoby należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych, niezależnie od sposobu ich powoływania do tych organów. Przepis art. 11 ust. 1 updof stanowi zaś, iż przychodami, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody członka zarządu należy uznać zarówno otrzymane przez takiego członka wynagrodzenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji w spółce, jak i wartość otrzymanych przez niego nieodpłatnych świadczeń i świadczeń w naturze. Stosownie zaś do zapisów art. 11 ust. 2a pkt 2 updof, w przypadku gdy przedmiotem świadczeń nieodpłatnych są usługi zakupione, to ich wartość ustala się według cen zakupu. W związku zaś z tym, iż przepis ten odwołuje się do „cen zakupu” (a nie np. do „kosztów zakupu”), wartość otrzymanych przez członka zarządu świadczeń podlegających doliczeniu do jego przychodów, a zakupionych uprzednio przez spółkę, należy określić według wynikającej z faktury ich „wartości brutto”, bowiem VAT określony w otrzymanych przez spółkę fakturach stanowi składnik ceny zakupu tych usług.