KARTEZJUSZ C.D. 10.10.2010
IDEE WRODZONE ORAZ IDEE NABYTE:
*SĄ 3 RODZAJE IDEII (idea to przedstawienie), czyli:
1) idee wrodzone - jest to idea Boga
2) idee nabyte - np. idea słońca, idea drzewa
3) idee skonstruowane przez nas samych - np. idea elfa, idea centaura
CHARAKTERYSTYKA IDEI WRODZONYCH:
- te idee wrodzone nie są wynikiem działania na umysł przedmiotów zewnętrznych
- należą one do umysłu jako jego własność
- są niezależne od woli
- są proste, jasne i wyraźne
PRAWDA I BŁĄD, ROZUM I WOLA:
1) PRAWDA I BŁĄD:
Nigdy nie popełnimy błędu gdy jedynie orzekamy o rzeczy czyli przedstawiamy daną rzecz (jest drzewo) natomiast możliwy błąd tylko i wyłącznie w naszym osądzie odnoszącym się do tej rzeczy (będzie pomyłką jeśli stwierdzimy że kora tego drzewa jest pomarańczowa)
2) ROZUM I WOLA:
W procesie poznawczym uczestniczy rozum i wola rozum w tym procesie jest zdolnością przedstawiania natomiast zdolnością woli jest twierdzenie i zaprzeczanie. W woli możemy popełnić błąd
AFEKTY CZYLI UCZUCIA, EMOCJE:
Są wywoływane przez przedmioty zewnętrzne w sposób pośredni natomiast bezpośrednio są wywoływane przez tkz. Siły życiowe rezydujące we krwi. Te siły są rozmaite u różnych osób i zależnie od ich temperamentu owe siły wytwarzają różne afekty. Te afekty pobudzają duszę do działąnia
6 PODSTAWOWYCH AFEKTÓW:
- podziw
- miłość
- nienawiść
- pożądanie
- radość
- smutek
LEIBNIZ - GOTTFRIED WILHELM LEIBNIZ
Ur. 1646 zm.1716 był kujonem
Odkrył w 1674 rachunek różniczkowy, w 1700 założył akademie nauk w Berlinie i został w niej pierwszym przewodniczącym
Działa: „teodycea” jest to apologia dobra i boga, „o podstawach natury i łaski”, „o naturze indywidualnej”, „rozprawa o metafizyce”
POGLĄDY LEIBNIZA:
1) SUBSTANCJA:
- to każdy byt, rzecz
- istnieje nieograniczona ilość substancji ale wszystkie substancje są jednego rodzaju
- każda substancja jest w pewnych stopniu indywidualna gdyż każda różni się od każdej innej ale mimo różnic wszystkie substancje są sobie bliskie a nawet łączą się ze sobą
- nie istnieje przerwa między substancjami one łączą się ze sobą czyli tworzą szeregi ciągłe i dlatego w całym wszechświecie panuje ciągłość
- w wszechświecie panuje prawo ciągłości
- linia to jest jedna natura która dzieli się na prostą falistą itd. Każda inna to inna substancja połączona razem
CHARAKTERYSTYKA SUBSTANCJI:
1) istnieje wiele substancji i ta mnogość substancji ma źródło w samej naturze bytu
2) substancje są jakościowo odrębne czyli są indywidualne każda ma odrębny charakter
Jeśli są dwie substancje do siebie bliźniaczo podobne to są jedną i tą samą substancją ale zdublowaną
ENTELECHIE, MONADY- to substancja wg Leibniza
3) te substancje są proste są one nierozdzielnymi składnikami świata
4) substancje nie działają jedna na drugą ale każda żyje swoim życiem czyli „monada nie ma okien”, „monada jest zamkniętym kosmosem”
5) substancja rozwija samorzutną działalność czyli nie jest pobudzana z zewnątrz jej ruch pochodzi z jej wnętrza
6) substancje są obdarzone siłami i z działaniem tych sił wiąże się zdolność przetwarzania (chodzi o przemienność)
7) substancje są nie rozciągłe i niepodzielne
8) substancje mają zdolność postrzegania
9) najjaśniej, najwyraźniej postrzega wszechświat bóg natomiast najniższe substancje postrzegają niedoskonale i nieświadomie
10) substancje działają celowo (mają swój cel)
11) tworzą hierarchie (wygląd: na czele stoi substancja doskonała czyli bóg, niżej dusze posiadające samą wiedzę i rozum, jeszcze niżej znajdują się dusze niższe czyli rozporządzające postrzeżeniami i pamięcią, natomiast najniżej znajduje się monada pozbawiona samo wiedzy której świadomość jest jak gdyby w stanie uśpienia
12) substancje tworzą harmonijny zespół czyli odpowiadają sobie i zgadzają się między sobą
TEODYCEA WEDŁUG LEIBNIZA:
- świat jest niedoskonały jedynie w szczegółach
- ta niedoskonałość powoduje że istnieje zło metafizyczne, fizyczne i moralne czyli ograniczoność skończonego bytu (metafizyczne), cierpienie (fizyczne) oraz grzech (zło moralne)
- pomimo tej niedoskonałości jest Ina konieczna dla większej doskonałości całości świata
- jednym z objawów doskonałości świata (ujętego całościowo) jest panująca w nim wolność która pociąga za sobą możliwość błędu i grzechu dlatego ważne jest w doskonałym świecie dalsze samodoskonalenie
- żaden dobry czyn nie ginie ale przyczynia się do ulepszenia wszechświata
- to doskonalenie musi odbywać się w każdej jednostce odpowiednio do jej natury