CHOROBY JELIT

1. OSTRY NIEŻYT JELIT - catharrus intestinali acutus

zapalenie bł śluz + zaburz wydzielniczo - resorbcyjne, motoryczne i wydalnicze.

Przyczyny:

pierwotne: (błędy dietetyczne)

Zaburz gosp wodno elektrolitowej -odwodnienie [biegunki], spadek ciśnienia osmot. w krażeniu kłębkowym - zmniejszone przesaczanie w nerkach -zmniejszone wydalanie moczu i subst. toksycznych z organizmu [te pozostaja we krwi i pogłębiaja zatrucie organizmu]. Możliwe rozwinięcie się wstrzasu w krótkim czasie.

W wyniku zaburzeń w gosp wodno elektrolitowej - zaburzenia w RKZ:

przechodzenie K z komórek do płynu pozakom [np. do krwi], a na to miejsce wchodzenie H -rozwój kwasicy wewnatrzkom i ogólnoustrojowej [metabolicznej].

Zmiany AP::

Objawy:

Wyzdrowienie -samowyleczenie; Przejście choroby w proces przewlekły.

Rozpoznanie:

- Wywiad -jaka była podawana karma [zwiazek z obawami]; ilość zwierzat, które pobierały tę karmę; Ile zwierzat zachorowało po spożyciu tejże karmy.

- Wykluczenie (uwzględnienie) chorób zakaźnych: Salmonelloza, dyzenteria, koronawiroza;

- bad bakteriologiczne;

Leczenie:

2. NIEŻYTOWY SKURCZ JELIT - enteralgia cathrarralis.= KOLKA SPASTYCZNA

Przyczyny:

Objawy:

- Przebieg bardzo gwałtowny z silnym bólem: bóle długotrwałe, morzyskowe,

- szmery jelitowe [przyśpieszona perystaltyka], częste oddawanie rozwolnionego kału (o woni gnilno -kwaśnej i mazistej konsystencji).

Po kilku dniach -samowyleczenie.

Rozpoznanie:

Leczenie:

3. PRZEWLEKŁY NIEŻYT JELIT - catharrus intestinalis chronicus

Przyczyny:

Objawy:

Rozpoznanie:

Zmiany AP:

Leczenie:

Jak przy ostrym nieżycie jelit.

4. ŚLUZOWO- BŁONIASTE ZAPALENIE JELIT - enteritis mucomembranosa

Stan zapalny + nalot w postaci "błon rzekomych" -wypełnionych głownie ze śluzu.

Przyczyny:

Patogeneza: nie dokładnie wyjaśniona.

Objawy: charakterystyczne

Zmiany AP::

Rozpoznanie: łatwe.

Leczenie:

5. WZDĘCIE JELIT - meteorismus intestinorum s. colica platulenta

Gł.u koni, spowodowane nadmiernym wytwarzaniem się gazów w jelitach i rozszerzeniem jelit ponad fizjol obj.

Przyczyny:

pierwotne:

wtórne:

Patogeneza: Najgroźniejszy przebieg u koni!!!

Przyczyna tkwi w fizjolog budowie żoładka [mały żoł i niewielka powierzchnia wydzielnicza dlaHCl].

Karma jest słabo wynieszana z HCl - doskonałe warunki do namnażania sie bakterii( najczęściej w jelitach) - duże ilośći drobnoustrojów - produkcja gazów przy fermentacji.

W jelici grubym z udziałem enzymów bakterii dochodzi do wytworzenia dużej ilości gazów powstajacych przy nieprawidłwej fermentacji duże ilości CO2, CH4, H2, H2S a przy procesach gnilnych -NH3 Powstaje duża ilość zwiazków toksycznych intoksykacja.

Duża ilośc gazu powoduje znaczne powiększenie objętości jelit.(W war normal gazy te wydalane sa przez odbyt a czesciowo wchłaniane do krwi. Wraz z nia dostaja się do watroby, gdzie ulegaja przemianie na zwiazki obojętne. Metabolity wydalane z moczem, część z nich z -CO2 -wydalana przez płuca. )

Przy dużej ilości gazów resorbcja nie nadaża wobec produkcji, co powoduje nadmierne rozciagnięcie ściany jelit i ucisk na drobne naczynia włosowate.

Zatkanie światła nacz włos utrudnia dalsza resorbcję gazów do krwi.Rozciagnięcie sciany jelita powoduje z kolei drażnienie rec bólu -bóle morzyskowe.Ponadto zaburzenia w doprowadzeniu subst odżywczych , gł. tlenu co z kolei doprowadza do niedożywienia i niedotlenienia [ martwica jelit, wzdęte jelita -ucisk na przeponę , zatrzymanie krwi w dużych naczyniach jamy brzusznej]

Gdy dojdzie do pęknięcia jelit powstaje rozległe zapalenie jelit .

Objawy

- duszność

- przyśpieszone tętno

- sinica bł śluz

- perystaltyka ustaje po uprzednim wmożeniu

- ból, niepokój, stękanie

Rozpoznanie

- wywiad + dokładne bad kliniczne + objawy kliniczne

- badanie rektalne: wyczuwalne wzdete jelita wyczuwalnie wciskajace się do jamy miednicowej(ręki nie da się włożyć nawet do odbytu)

- opukiwanie: wyraźny wypuk bębenkowy

Leczenie

6. Zatkanie jelit - obstipatio intestinorum

Zatrzymanie i odwodnienie mas kałowych lub treści wysychanie treści niedrożnośc jelit nieżyt jelit, zweżenie światła jelit - porażenia odcinków jelit.

U źrebiat: zatrzymanie smółki, która zalega w jel grub i odbytnicy niedrożnośc i zejście śmiertelne.

Przyczyny:

- nieodpowiednie żywienie i uzytkowanie zwierzat (wady uzębienia, ubytki, próchnica).

- nadmierne skarmianie zwierzat koniczyna i lucerna uprawianymi na nasiona

- nadmiar pasz zdrewniałych

- krótko cięta sieczka, słoma,

- nadmierny wysiłek przy upale - nadmierne pocenie.

Patogeneza

- nadmierne i silne drażnienie zak. nerw gł. jelit cienkich (ostra sucha karma), wywołuje to odruchowy skurcz mięśniówki i zatrzymanie perystaltyki jeliit. Dochodzi do odwodnienia, niedokrwienia bł śluz jelit, co w konsekwencji prowadzi do powstania odleżyn i martwicy.

- zatrzymana karma ulega rozkładowi bakteryj a powsrtajace w wyniku nieprawidłowej fermentcji toksyny po wchłonięciu do organizmu powoduja uszkodzenie narz miaższ.

- w wyniku powstania ruchów antyperystaltycznych może dojść do wtórnego rozszerzenia żoładka - a skurcze podrażnionej mięśniówki daja silne bóle morzyskowe (uwaga! nie mylić z pierwotnym rozszerzeniem żoładka)

Objawy

W zależności od umiejscowienia:

a) jelita cienkie (jelito biodrowe)

b) jelito grube

c) lewy pokład okrężnicy (po lewej stronie jamy brzusznej- twarde grube twory)

d) zatkanie okrężnicy grzbietowej prawej (wyczuwalne po prawej stronie jelita wypełnione ale wykazujace ruch zgodnie z przepona a jego ściany nie sa gładkie - taśmy , kieszonki)

e) zatkanie jelita ślepego (leży po prawej str: głowa , trzon, i ogon twór kulisty wielkości głowy człowieka)

f) okrężnica mała i cienka

g) u źrebiat przy smółce:

Rozpoznanie

- wywiad i objawy kliniczne

- bad rektalne (metoda z wyboru)

Leczenie

a) jelita cienkie

Źrebięta


7.
Zaczopowanie jelit - obturatio intestinii

To nagłe zamknięcie światła jelit przez kamienie jelitowe.

Kamienie jelitowe dzielimy na:

PRAWDZIWE

RZEKOME

twory kuliste, do kilkunastu kg,

najczęściej zbudowane z fosforanu amonowo-krzemowego, CaPO4, węglanów, kw. krzemowego, NaCl, MgSO4 i częściowo z zw organ.

- kałowe

- z plew, źdźbeł owsa, jęczmienia = fitobezoary

- z sierści = pilobezoary.

  • najczęściej przy 1-stronnym żywieniu ziarnem zbóż, otrębami

  • niedostatecznej produkcji HCl.

Osadzaja sie one na ośrodku krystalizacji np.złamany zab, gwóźdź, a nawet niestrawione ziarno owsa lub jęczmienia.

do powstania ich przyczyniaja się kłębki robaków gł. u zw młodych przy silnym zarobaczeniu

Powstaja gł. w jel grubym w środ zasadowym

Dopiero po czasie powoduja odlezyny, martwice, przerwanie ściany jelit.

Objawy

Rozpoznanie

Leczenie

8. Zwężenie jelit - stenosis intestinii

Przyczyny:

zewnętrzne

wewnętrzne

Patogeneza:

-schorzenie rozwija sie zwykle przy utrudnionym przesuwaniu treści - bóle morzyskowe, zwiększona pracy mięśni przed zwężeniem - doprowadza do ich przerostu

- podawanie paszy trudnostrawnej - utrudnione jej przechodzenie, co doprowadza do zmęczenia i zwiotczenia ściany jelit i roższerzenia ściany przed zwężeniem.

Objawy: mało charakterystyczne

Rozpoznanie

Leczenie

9. Uwięźnięcie i omotanie jelit - incarceratiu et strangulatio intestini

Uwięźnięcie -to proces przemieszczenia jelit, polegajacy na nagłym zamknięciu światła jelita na skutek ucisku z zewnatrz.

Przyczyny: wniknięcie jelita do pękniętej krezki przepuklina krezkowa,/ do przepukliny przeponowej, słabizn, moszny,/ do szczeliny między więz. Śledzion- nerk a scianę jamy brzusznej

Omotanie i zaciśnięcie swiatła jelita przez uszypułowane guzy nowotworowe (gł tłuszczaki na krezce).

Patogeneza:

- nagłe gwałtowne ruchy- okręcenie jelit, wnikniecie do przepuklin, spast skurcze jelit

- zaburz odpływu krwi żylnej zastój krwi obrzęk uposledz napływu krwi tętn niedokrwienie i martwica jelit

- bakter rozkład tresci zapal jelit zapal otrzewnej posocznica i smierc

Objawy:

- silne nagłe bóle kolkowe

- silny wzrost tętna(powyżej 120) spadek tetna, niewyczuwalne tony serca głuche, bł śluz brunatne, sine, potem zażółcone

- odsznur jelit śledziona dosrodk i wygieta jak odkowa wiez napiete jak powrózek

- gdy do kl piers dusznosc, opuk( wypuk metaliczny, stłumiony). Osłuch (szmery jelit w kl piers)

Leczenie: operacja, srodki zwiekszajace perystaltykę(kostygmina)

10. Zawęźlenie i skręt jelita - volvulus et torsio intenstinii

zawęźlenie- przemieszczenie jelit wokół krezki i innego jel cienkiego

skręt - bo obrót wokół własnej osi

Przyczyny: różne przeszkody, wzrost perystaltyki przy zapal jelit

Patogeneza: zamknięcie nacz krwion surowicze nacieki jel lub krezki, martwica, intoksykacja, śmierc

Objawy:

- jak przy uwięźnięciu i omotaniu lub bardziej nasilone

- napięcie brzucha, wzrost tętna, oddechu

Rozpozn: obj + wywiad+ bad rektalne + laparotomia diagnost

Leczenie: operacja

11. Wpochwienie (wgłobienie) jelita - invaginatio intestinii

12. Zaczopowanie tt. krezkowych =KOLKA ZATOROWO-ZAKRZEPOWA= thrombosis et embolia arteriarum mesentheriarum Jest to schorzenie kolkowe!!!

Zakrzep, zator w tt krezkowych lub w obrebie ścian jelit. zaczopowanie tych tt zaburz ukrwienia ścian jelit

Przyczyny:

- W 90 % słupkowce Strongylus vulgaris zapalenie wewn bł tt krezkowych, wynaczynienia i powstawania zakrzepów na zewnątrz kulawizny, biegunki, niezborność ruchowa, mimowolne oddawanie moczu. Wyjątkowo powikłania: zapal wsierdzia, zakrzepy w aorcie, przemieszczające się do tt krezkowych tworząc zatory.

Patogeneza:

Larwy słupkowców z jelita, przenikają do ścian naczyń jelit, krezki zapalenie, utrata sprężystości, tętniaki, dalsze zakrzepy.

Wyraźne objawy występują dopiero przy zaczopowaniu a.mesentherica cranialis lub a.ileocoecocolica lub też obu tętnic jelita grubego.

Niedrożność i wzrost stężenia CO2, doprowadza do drażnienia ścian tych naczyń silne skurcze jelit dając w efekcie rozwój bóli morzyskowych, wzmożoną perystaltykę;

Objawy:

- częste oddawanie kału, domieszka krwi w kale.

- w przypadku zajęcia dalszych odcinków jelita: zanik perystaltyki, martwice jelita.

Lekkie przypadki: możliwość rozwoju krążenia obocznego, przy zachowanej perystaltyce. Objawy mogą ustępować. Możliwość utrzymywania się objawów przez kilka dni. W dalszym etapie samowyleczenie bądź też powikłanie procesu chorobowego -zapal otrzewnej (peritonitis).

Postać ciężka= postać trzewna: dominują objawy morzyskowe z silnym bólem, doprowadzając do śmierci (zatkany duży obszar naczyń włosowatych), niedrożność, martwica, niedotlenienie.

Rozpoznanie:

1. wykluczenie schorzeń kolkowych;

2. bad per rectum;

3. bad kału - duża ilość słupkowców, sugeruje zakrzepicę.

Leczenie:

- w ciężkich przypadkach -brak,

-próby leczenia operacyjnego,

-odpowiednie żywienie oraz odrobaczenie (co najmniej 2 razy w ciągu roku),

-preparaty lecznicze: Eqalan, Systamex.