Wykład nr 3
11.10.12r

Degradacja gleb

• Degradacja- to spadek zawartości próchnicy, zakwaszenie, zasolenie, zanieczyszczenia chemiczne.

• Powody- naturalne i spowodowane przez człowieka

• Powody: pożary, susza, erozja wietrzna, trzęsienia ziemi, zanieczyszczenia przemysłowe, chemizacja rolnictwa, odkrywkowe i głębinowe wydobywanie kopalin, szlaki komunikacyjne, składowanie odpadów,

• Zanieczyszczenia gleb ( podobne jak wody): związki siarki ( zakwaszenie), związki sodu (sole), związki azotowe, fluor, chlor, potas, ropa naftowa, związki metali ciężkich, substancje radioaktywne, gnojowica w nadmiarze, środki ochrony roślin

• Pojęcia pojemności wodnej gleb, praktycznie zerowa jest erozja gleb w lesie, 1 ha lasu zatrzymuje do 400m3 wody

Ołów- działanie szkodliwe

• Wnika gównie drogą pokarmową, w 90% jest transportowany przez błony erytrocytów w 90% odkłada się w układzie kostnym, 10% w nerkach, wątrobie, mózgu

• Oddziaływanie- uszkadza erytroblasty ( niedokrwistość ołowicza), powoduje nadciśnienie tętnicze, przyspiesza miażdżycę, uszkodzenie mózgu, zapalenie wielonerwowe kończyny ( głównie górne), uszkodzenie słuchu i wzroku, niedokrwistość żołądkowa, uszkodzenie spastyczne jelita grubego, uszkodzenie dziąseł (tzw. rąbek ołowiczy), uszkodzenie nerek

KADM- działanie szkodliwe

• Wnika drogą pokarmową i oddechową, koncentruje się się w erytrocytach i łożyska kobiet w ciąży

• Szkodliwość na układ kostny ( osteoporoza), uszkodzenie nerek, układ oddechowy- utrata węchu, rozedma płuc, uszkodzenie bł. śluzowej przewodu pokarmowego.

PESTYCYDY- chemiczne środki ochrony roślin

• INSEKTYCYDY ( owadobójcze)

• HERBICYDY (chwastobójcze)

• FUNGICYDY ( grzybobójcze)

• Akarycydy ( zwalczają roztocze)

• Nematocydy ( nicienie)

• Moluskocydy ( ślimaki)

Globalne zmiany w środowisku

• Globalne ocieplenie, podnoszenie poziomu mórz

• Dziura ozonowa- wzrost promieniowania UV

• Kwaśne deszcze- siarka, SO2

• Degradacja gleb

• zmniejszenie populacji roślin

• przeludnienie regionalne

Pytania Kontrolne:

1. Populacja To.........organizmy jednego gatunku, żyjące na określonym terenie, swobodnie kontaktujące się i krzyżujące

2. Herbicydy to środki...............chwastobójcze

3. Do czego służy olfaktometr?.......Pomiary zapachów

4. Filtry przemysłowe wychwytują 98% pyłów, a ile % SO2?.....30%

5. W dużych miastach wiatry są.........mniejsza
   opady deszczu...........większe
   widoczność............mniejsza

Podziały zachowań

Biopozytywne i bionegatywne

Zachowania w profilaktyce- w chorobie- w rehabilitacji

Zachowania zdrowotne (wg Kasl i Kobb)

• w zdrowiu

• w doświadczeniu choroby ( oczekiwanie aż dolegliwości ustąpią, samoleczenie, poszukiwanie pomocy profesjonalnej, wycofanie się z ról społecznych)

• w roli chorego- poszukiwanie pomocy, współdziałanie z personelem medycznym, wykonywanie (lub nie) zaleceń

Pojęcie chorób zachowaniozależnych lub chorób z wyboru.

Odżywienie- błędy

• pobieranie zbyt dużej kaloryczności w stosunku do potrzeb

• zbyt dużo energii w pożywieniu zawarte w tłuszczach

• nadmiar tłuszczów zwierzęcych ( w stosunku do roślinnych i rybnych)

• nadmiar cukrów prostych i dwucukrów

• nadmiar chlorku sodu

• nadmiar alkoholu

Dopuszczalna ilość soli kuchennej to 7gram na dobę (łyżeczka)

Odżywianie- błędy z niedoboru

• zbyt mało wielonienasyconych kwasów tłuszczowych

• zbyt mało błonnika ( warzywa, owoce, rośliny strączkowe, pieczywo ciemne)

• niedobór wapnia (mleko)

• niedobór jodu ( w Polsce dotyczy gór i pogórza)

• niedobór żelaza (dzieci, kobiety w ciąży)

• niedobór energii i białka( środowiska zaniedbane)

Schorzenia w wyniku błędów żywieniowych

• miażdżyca tętnic ( tłuszcze, cholesterol, sód, alkohol, tytoń)

• nadwaga i otyłość

• cukrzyca insulinoniezależna (typu 2)

• próchnica zębów ( cukier, ale też słodzik)

• nowotwory (niektóre)- tłuszcze prowokują raka sutka, prostaty, płuc, okrężnicy, macicy i jajnika, sól kuchenna- rak żołądka, błonnik- rak jelita grubego, alkohol- rak krtani, przełyku, żołądka i rak pierwotny wątroby

• osteoporoza- wapń

• wole endemiczne- jod

• przewlekłe zaparcia- błonnik

• opóźnienie rozwoju i dojrzewania- niedobory białka i energii u dzieci

Aktywność fizyczna a zdrowie

• zmniejsza ryzyko ch. Wieńcowej i udaru mózgu

• obniża ciśnienie krwi

• poprawia profil lipoproteinowy osocza ( trening wytrzymałościowy obniża trójglicerydy, cholesterol)

• poprawia bilans kaloryczny

• obniża stężenie glukozy

• hamuje osteoporozę

• zwiększa aktywność fibrynolityczną osocza (p. zakrzepowo)

• poprawi sprawność psychiczną, odporność na stres, działa antydepresyjnie, likwiduje lęki

• zapobiega patologii wśród młodzieży

Alkoholizm

Już mała ilość alkoholu powoduje:

• zawężanie pola widzenia

• zwalnia reakcje

• zaburzenia słuchowe

• zaburzenia ruchowe ( brak koordynacji, precyzji ruchów)

• do 12 godzin od spożycia utrzymuje się obniżenie sprawności psychofizycznej (kierowca po alkoholowej kolacji - rano)

Zespół uzależnienia - gdy 3 elementy z 7-miu

1. głód alkoholu

2. utrata kontroli nad ilością spożywanego alkoholu

3. zespół abstynencji- tachykardia, niepokój, drażliwość, skurcze mięśniowe, halucynacje wzrokowe i dotykowe

4. wzrost tolerancji alkoholu

5. zaniedbywanie przyjemności z picia na rzecz zdobywania alkoholu

6. kontynuowanie picia mimo degradacji osobistej, społecznej, zawodowej, ekonomicznej

7. zaburzenia pamięci i świadomości

Podział podejścia do alkoholu

• pije okazjonalnie i rozsądnie

• nadmiernie pije (nadużywa)

• uzależnienie od alkoholu

Mechanizmy obronne osoby uzależnionej

• Minimalizacja- piłem mniej niż inni, mniej niż wczoraj, tylko jeden kieliszek

• Racjonalizacja- każdy by na moim miejscu wypił, taka praca, stresy, taka tradycja („wiecha”)

• Obwinianie innych- wpadłem przez matkę, szef jest winien, gdybym miał lepszą żonę

Fazy rozwoju alkoholizmu

• wstępna- powolne podwyższania tolerancji alkoholu

• zwiastunów (ostrzegawcza)- niepamięć okresu upicia, stała natrętna myśl o alkoholu, picie w tajemnicy przez otoczeniem

• krytyczna ( ostra faza)- utrata kontroli nad ilością spożywanego alkoholu, konflikty małżeńskie, picie poranne

• chroniczna- nadal picie poranne, ciągi pijacze, picie innych produktów zawierających alkohol (denaturat, spirytus salicylowy )

Alkohol uszkadza

• jamę ustną i przełyk ( metaplazja przełyku Baretta)

• żołądek i dwunastnicę ( zapalenie błony śluzowej żołądka, ch. Wrzodowa)

• wątrobę (alkoholowe zapalenie, marskość i żylaki przełyku stłuczenie wątroby)

• układ krwionośny i krwiotwórczy- upośledzenie czynników krzepnięcia trombocytopenia- bo uszkodzenie megakariocytów, niedokrwistość pierwotna (niedobory żelaza i kw. Foliowego) i wtórna (krwawienia)

• układ nerwowy tzw. polineuropatia alkoholowa, zmiany organiczne mózgu (majaczenie, drżenie spoczynkowe, halucynacje, obłęd zazdrości tzw. zespół Otella, depresja alkoholowa, otępienie)

• serce (stałe przyspieszenie rytmu)

• kości- ryzyko złamania

• nerki

• urazy- wypadki, pobicia, samookaleczenia