Schistosoma haematobium	Schistosoma japonicum	Schistosoma mansoni		Fasciola hepatica	Dicrocoelium dendriticum	Paragonimus westermani
BUDOWA	Kształt ciała	♂silnie wydłużony, cylindryczny ♀nitkowaty	większe wymiary niż S. haematobium	mniejsze wymiary niż S. haematobium		listkowaty	lancetowaty	owalny
		Powierzchnia ciała	♂pokryta guzkami (za przyssawką brzuszną) ♀pokryta guzkami (z przodu i z tyłu ciała)				pokryta nierównomiernie kolcami skierowanymi do tyłu	gładka	pokryta łuskowatymi kolcami skierowanymi do tyłu
		Przyssawki	♂brzuszna większa ♀obie mniejsze niż u (♂)				- wymiary obu porównywalne	- słabo wykształcone, - brzuszna większa od gębowej	- wymiary obu porównywalne
		Układ rozrodczy il. jaj w macicy:	♂ 4-5 jąder (położone poniżej przyssawki brzusznej) - brak cirrusa i gruczołu sterczowego ♀ 20-100 jaj	♂ 7 jąder ♀50-300 jaj	♂ 6-9 jąder ♀1-3 jaj		- 2 jądra (leżą skośnie jedno za drugim) - cirrus - gruczoł sterczowy - jajnik (po prawej str. ciała nad górnym jądrem)	- 2 kuliste jądra, - kulisty jajnik (położone za jądrami)	- groniaste jądra (leżą ukośnie w tylnej cz. ciała) - rozgałęziony jajnik (po prawej str. ciała, poniżej przyssawki brzusznej)
		JAJA /forma obecna w czasie wylęgania/	◦ kolec na biegunie, ◦ owalne, ◦ bez wieczka, ◦ /rozwinięte miracidium/	◦ guzek syt. bocznie, ◦ okrągłe, ◦ /rozwinięte miracidium/	-> S. haematobium, ale kolec - bocznie położony		◦ względnie duże, ◦ owalne, ◦ mają wieczko, ◦ /zygota, otoczona komórkami żółtnikowymi/	◦ nieco asymetryczne, ◦ owalne, ◦ mają wieczko, ◦ /rowinięte miracidium/	◦ mają wieczko, ◦ /zygota, otoczona komórkami żółtnikowymi/
	Człowiek to żywicel:	OSTATECZNY	OSTATECZNY	OSTATECZNY		OSTATECZNY (sporadycznie)	OSTATECZNY (przypadkowo)	OSTATECZNY
FORMY ROZWOJOWE	I żyw. pośr. (pokoleń partenogenetycznych)	ślimaki z rodzaju Bulinus Physopsis	ślimak ziemno-wodny z rodzaju Oncomelania	ślimaki z rodzaju Biomphalaria Tropicorbis		ślimaki słodkowodne z rodzaju Lymnea	ślimaki lądowe m.in. z rodzaju Helicella Zebrina Theba	ślimaki m.in. z rodzaju Thiara Oncomelania Brotia
		wnikanie	- miracidium				- miracidium	- jaja z miracidium	- miracidium
		wątrobotrzustka	- sporocysta macierzysta - sporocysta potomna (w niej rozwijają się cerkarie)				- sporocysta - redia - redia potomna (zawiera kule zarodkowe z których rozwijają się cerkarie)	- miracidium (uwolnione w jelicie ślimaka) - sporocysta macierzysta - sporocysty potomne (w nich powstają cerkarie) - kule śluzowe (powstają w wyniku incystacji cerkarii w jamie płucnej ślimaka)	W naczyniach limfatycznych: - sporocysty - 2 pokolenia redii
		opuszczają	- cerkarie (należące do furkocerkarii)				- cerkarie	- kule śluzowe (kilka do kilkunastu)	- cerkarie
	FORMY ROZWOJOWE	II żyw. pośr. (metacerkarii)	brak				brak	- mrówki z rodzaju Formica	- raki rzeczne (Astacus spp.) - kraby (m.in. Potemon spp. Cambarus spp.)
		wnikanie wnętrze opuszczają	brak				brak	- incystacja ogółu cerkarii następuje w hemocelu mrówki z wyjątkiem jednej cerkarii, która otorbia się w zwojach nerwowej obrączki okołoprzełykowej)	- cerkarie (zaopatrzone w sztylecik i gruczoły penetracyjne oraz krótki ogonek) wnikają do żywiciela. Usadawiają się najczęściej w mięśniach (ale mogą też wnikać do płuc, wątroby lub narządów rozrodczych) gdzie otorbiają się i przekształcają w metacerkarie.
		żyw. ostateczny (postaci hermafrodytycznych)	- człowiek - niektóre małpy i gryzonie	- człowiek - wiele gatunków ssaków udomowionych jak i dzikich		- człowiek - niektóre małpy, gryzonie i oposy	- głównie u owiec i bydła - sporadycznie prawie u wszystkich ssaków	- głównie u przeżuwaczy domowych i dzikich - sporadycznie prawie u wszystkich ssaków roślinożernych	- człowiek - świnie, liczne gatunki mięsożernych zwierząt oraz gryzonie
		forma inwazyjna	- furkocerkarie (zopatrzone w gruczoły penetracyjne, dzięki którym mogą wnikać przez skórę)				- adoleskaria (powstaje po incystacji cerkarii na powierzchni roślin)	- metacerkaria (spożyta przez zwierzęta)	- metacerkarie
		rozwój	- schistosomula (cerkaria przeistacza się w nią przenikając przez skórę i tracąc ogonek). Wędruje ona przez mały obieg do płuc, skąd po paru dniach przechodzi do dużego krwiobiegu. Przeżywają tylko te cerkarie, które dotrą do t. krezkowej i ż. wrotnej. Przedostawszy się do wątroby zasiedlają jej drobne naczynia żylne, w których szybko rosną osiągając dojrzałość płciową i łączą się w pary. Dalsze wędrówki odbywają się parami. Jedynie do składania jaj samice przechodzą do naczyń włosowatych pęcherza moczowego.				- młoda przywra uwalnia się z cysty w dwunastnicy - dojrzała w przewodach żółciowych wątroby	- w jelicie następuje encystacja larw i stąd, drogą naczyń krwionośnych dostają się do przewodów żółciowych wątroby	- w dwunastnicy metacerkarie tracą otoczkę, przechodzą przez ścianę jelita czczego do przepony i przez jamę opłucnej w ciągu 6-8 dni dostają się do płuc
		opuszczają	- jaja uwalniane z moczem				- jaja uwalniane z kałem	- jaja uwalniane z kałem	- jaja uwalniane z kałem (część dostaje się do środowiska zewnętrznego z plwociną)

	Schistosoma haematobium	Schistosoma japonicum	Schistosoma mansoni
Parazytoza	◦ schistosomatoza ◦ bilharcjoza ◦ choroba krwawego moczu ◦ choroba faraonów	◦ wywołuje najcięższą postać schistosomatozy, która może przybierać kilka postaci (jelitową, wątrobową, mózgową)	◦ schistosomatoza
Objawy	►stany zapalne oraz przerosty nowotworowe pęcherza moczowego i macicy na skutek mechanicznego uszkodzenia ściany narządów przez jaja pasożyta I faza /przenikanie furkocerkarii przez skórę/ - świąd skóry w okolicy wnikania II faza - toksyczno-alergiczna /wędrówka i dojrzewanie przywr/ - obrzęki - pokrzywka - gorączka + bóle brzucha i głowy + powiększenie wątroby i śledziony + biegunki III faza - traumatyczno-narządowa /składanie jaj w nacz. żylnych miednicy mniejszej/ - bóle podbrzusza - częstomocz - krwiomocz po pewnym czasie: - owrzodzenia i guzowate nacieki (bilharzioma) na ścianach pęcherza - deformacja moczowodów - zwapnienia ścian pęcherza moczowego Często występują powikłania bakteryjne: zapalenie nerek i miedniczek nerkowych, u kobiet zapalenie błony śluzowej macicy i przydatków, u mężczyzn zapalenie najądrzy i gruczołu krokowego.	► postać jelitowa - krwawe, wyniszczające birgunki ► postać wątrobowa - rozległe wodobrzusze - marskość wątroby - ogólne wyniszczenie W intensywnych inwazjach: - okołowrotne zwłóknienie wątroby - hepatomegalia - nadciśnienie wrotne - żylaki przełyku ►postać mózgowa - zaburzenia mowy - utrata pamięci - stany padaczkowe Powikłania: - karłowatość przysadkowa, - porażenie poprzeczne. Faza toksyczno-alergiczna - bóle brzucha i wątroby - gorączka przypominająca niekiedy zimnicę - silne powiększenie wątroby i śledziony - żółtaczka ze znaczną eozynofilią	Faza I i II S. haematobium III faza - narządowa /osiedlanie się postaci dojrzałych w naczyniach żylnych jelita grubego/ - zapalenie błony śluzowej jelita grubego, - brodawczaki, - owrzodzenia, - przerosty przechodzące w zrakowacenia.
Diagnostyka	- analiza moczu /jaja można wykryć w osadzie moczu pochodzącego z całodobowej zbiórki lub po wysiłku fizycznym/ - testy serologiczne	- poszukiwanie jaj pasożyta w kale (w mało intensywnych inwazjach stosuje się test wylęgania miracidiów w kale zmieszanym z wodą) - rektoskopia z pobraniem wycinka błony śluzowej prostnicy - biopsja wątroby	- badanie kału na obecność jaj - wziernikowanie odbytnicy (pozwala stwierdzić obrzmienie i guzki błony śluzowej) - badania serologiczne

	Fasciola hepatica	Dicrocoelium dendriticum	Paragonimus westermani
Parazytoza	◦ fascioloza	◦ dikrocelioza	◦ paragonimoza
Objawy	Faza ostra: /wędrówka młodocianych postaci przez miąższ wątroby/ - uszkodzenia mechaniczne wątroby, - uszkodzenia toksyczne wątroby. Obraz choroby podobny do ostrego zapalenia dróg żółciowych: - bolesne powiększenie wątroby, - stan zapalny, - żółtaczka. Objawy toksyczne: - podw. temperatura, - bóle stawów i mięśni, - powiększona śledziona, - wymioty, - anemia. Objawy alergiczne: - leukocytoza, - eozynofilia, - podwyższony poziom gamma-globulin w osoczu. Faza przewlekła (ustąpienie objawów ostrych): - stany zapalne dróg żółciowych, - bóle wątroby.	Przebiega przeważnie bezobjawowo, a w wyjątkowo intensywnych inwazjach dochodzi do zaburzeń polegających na przeroście tkanki łącznej międzyzrazikowej oraz nadmiernym rozwoju nabłonka dróg żółciowych	- przewlekły kaszel - krwioplucie W ciężkich inwazjach: - krwotoki płucne - ogólne wyniszczenie organizmu Umiejscowienie w OUN: - daje objawy: guza, zapalenia opon mózgowych, - napady padaczki, - porażenia ruchowe, - zaburzenia widzenia i czucia.
Diagnostyka	1) „pomocnicze” objawy: - podw. temperatura, - eozynofilia (do 80%), - pozytywne odczyny serologiczne i sródskórne. 2) wykrycie jaj pasożyta w kale (pojawiają się w fazie przewlekłej) 3) bezwzględnie wskazane jest powtarzanie badania koproskopowego 4) odczyny serologiczne (zarażenie nie zawsze oznacza pełny rozwój pasożyta negatywne wyniki badania koproskopowego)	- wykrycie jaj pasożyta w kale	- badanie kału, plwociny lub badanie radiologiczne

---