NAZWA PRZEDMIOTU	Rozwój prawidłowy i zaburzony
DANE OSOBY PROWADZĄCEJ ZAJĘCIA	Tytuł naukowy (stopień)	Imię i nazwisko	Instytut
		Mgr	Karolina Skarbek	Instytut Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji
		e-mail: [e-mail]
DYŻURY	środy godz. 12.00-13.00 pokój 3318 podczas zjazdów przed lub po zajęciach - po uprzednim umówieniu się.
FORMA ZAJĘĆ	Ćwiczenia
LICZBA GODZIN	15
FORMA ZALICZENIA	Egzamin

TREŚCI PROGRAMOWE

1. Pojęcie rozwoju

1. Rozwój, dojrzewanie, uczenie się

2. Okresy krytyczne w ontogenezie

2. Pojęcie normy i psychopatologii rozwojowej

3. Różnice indywidualne a nieprawidłowości rozwojowe (zaniedbania środowiskowe, rozwój nieharmonijny, fragmentaryczne deficyty, opóźnienia, zaburzenia rozwoju)

4. Czynniki zaburzeń rozwoju

5. Charakterystyka prawidłowego rozwoju psychoruchowego dziecka w wieku przedszkolnym w poszczególnych sferach

1. Sprawność ruchowa (motoryka duża),

2. Sprawność manualna i grafomotoryczna (motoryka mała),

3. Percepcja wzrokowa,

4. Orientacja w schemacie ciała i kierunkach w przestrzeni,

5. Percepcja słuchowa,

6. Mowa,

7. Myślenie,

8. Sfera emocjonalno - społeczna.

6. Zaburzenia rozwoju w poszczególnych sferach

1. Zaburzenia rozwoju ruchowego

1. Niezręczność manualna

2. Niezręczność ruchowa całego ciała

2. Zaburzenia lateralizacji

3. Zaburzenia percepcji wzrokowej

4. Zaburzenia percepcji słuchowej

5. Zaburzenia rozwoju mowy i myślenia

6. Zaburzenia rozwoju emocjonalno - społecznego

7. Wybrane inne zaburzenia wieku dziecięcego

1. Zaburzenia kontaktu i komunikacji

2. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi

3. Zaburzenia integracji sensorycznej

8. Pomoc psychologiczno - pedagogiczna dla dzieci z zaburzeniami rozwoju.

9. Współpraca z rodzicami dziecka z zaburzeniami w rozwoju.

Literatura obowiązkowa:

1. Przetacznikowa M., Podstawy rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1973, s. 12-138.

2. Brzezińska A., Trempała J., Wprowadzenie do psychologii rozwoju, (w:) Psychologia. Podręcznik akademicki, red. J. Strelau, GWP, Warszawa 2000, t.1; Podrozdziały: Pojęcie zmiany rozwojowej, s. 229 - 238, Koncepcje rozwoju człowieka, s.256 - 283.

3. Kościelska, M., Psychologia kliniczna dziecka, (w:) Psychologia. Podręcznik akademicki, red. J. Strelau, GWP, Warszawa 2000, t.3; Podrozdziały: Zaburzenia rozwoju u dzieci. Elementy psychopatologii rozwojowej i pomoc psychologiczna, s. 632 - 648.

4. Smykowski, B., Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka?, (w:) Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, red. A. I. Brzezińska, GWP, Gdańsk 2005, s.165-205.

5. Smykowski, B., Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać?, (w:) Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, red. A. I. Brzezińska, GWP, Gdańsk 2005, s.207-258.

6. Kendall, P.C., Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. GWP, Gdańsk 2004.

7. Kielar - Turska M., Średnie dzieciństwo. Wiek Przedszkolny, (w:) Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, red. B. Harwas - Napierała J. Trempała, PWN, Warszawa 2009, s.83-129

8. Bogdanowicz M., Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym, WSiP, Warszawa 1991.

9. Włoch S., Włoch A., Diagnoza całościowa w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Wyd. Akademickie Żak, Warszawa 2009, s. 32 -104.

Literatura uzupełniająca:

1. Matczak A. Zarys psychologii rozwoju. Podręcznik dla nauczycieli. Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2003.

2. Kielar - Turska, M., Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia, (w:) Psychologia. Podręcznik akademicki, red. J. Strelau, GWP, Warszawa 2000, t.1; Podrozdziały: Średnie dzieciństwo, s. 299 - 306, Późne dzieciństwo, s.306 - 309.

3. Wolańczyk, T., Kołakowski, A., Skotnicka, M., Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci, Wydawnictwo BiFolium, Lublin 1999.

4. Pisula, E., Małe dziecko z autyzmem, GWP, Gdańsk 2005.

5. Gruszczyk-Kolczyńska E., Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci wolniej rozwijających się. WSiP, Warszawa 2000.

6. Gruszczyk-Kolczyńska E., Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków. WSiP, Warszawa 2004.

7. Natowska H., Różnice indywidualne czy zaburzenia rozwoju dziecka przedszkolnego. WSiP, Warszawa 1980.

ZALICZENIE

1. Egzamin ustny -

Zakres:

• znajomość literatury obowiązkowej

• pojęcie rozwoju; różnice pomiędzy rozwojem, dojrzewaniem a uczeniem się

• pojęcie okresów krytycznych w ontogenezie

• czynniki zaburzeń rozwoju

• ogólne prawidłowości rozwojowe dziecka w wieku przedszkolnym w następujących sferach: sprawność ruchowa, sprawność manualna i grafomotoryczna, percepcja wzrokowa, orientacja w schemacie ciała i kierunkach w przestrzeni, percepcja słuchowa, mowa, myślenie, sfera emocjonalno - społeczna.

• nieprawidłowości w rozwoju, jakie mogą wystąpić w poszczególnych sferach (tj. zaburzenia rozwoju ruchowego, zaburzenia lateralizacji, zaburzenia percepcji, zaburzenia mowy i myślenia, zaburzenia emocjonalno - społeczne)

• inne zaburzenia: zaburzenia kontaktu i komunikacji, Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Deficytem Uwagi, zaburzenia integracji sensorycznej.

• formy i sposoby udzielenie pomocy psychologiczno - pedagogicznej dla dzieci z zaburzeniami rozwoju.

2. Praca w zespołach podczas zajęć

• Projekt - studium przypadków, różnicowanie rozwoju prawidłowego i zaburzonego

• Projekt -przygotowanie planu postępowania diagnostycznego dla dziecka z nieprawidłowym rozwojem

• Projekt -przygotowanie scenariusza zajęć dla konkretnego dziecka z nieprawidłowościami w rozwoju

• Projekt -przygotowanie planu działań naprawczych dla konkretnego dziecka u którego występują deficyty rozwojowe.

• Projekt -przygotowanie planu rozmowy z rodzicami, mającej na celu przekazanie im informacji o zaobserwowanych nieprawidłowościach w rozwoju oraz włączenie ich w proces wspomagania dziecka

3. Obecność - dopuszczalna jest jedna nieobecność (każda następna wpływa na obniżenie oceny końcowej)

3

---