Postępowanie administracyjne wykład 25.05.2005
Egzekucja w administracji
Kodeks Postępowania Administracyjnego jest to zbiór przepisów określających jak należy przeprowadzić sprawę, aby doprowadzić do jej rozstrzygnięcia, czyli wydania decyzji.
Kodeks nie reguluje tego, co się dzieje po wydaniu decyzji.
Procedury w Kpa
- udzielanie zezwoleń, pozwoleń
- decyzje, których główną cechą jest nakaz, zakaz, polecenie
W decyzjach pozwalających nie ma żadnego przymusu; gdy organ udziela pozwolenia otrzymujemy uprawnienie i możemy z niego korzystać lub nie. Organ nie jest już zainteresowany czy skorzystamy z takiego uprawnienia np. pozwolenie budowlane. Wykonanie takiej decyzji nie rodzi problemu prawnego.
Organ wyraża swoją wolę władczą, kontroluje wykonywanie decyzji nakazujących i zakazujących. W przypadku nakazów i zakazów wydawanych przez organ zakłada się, że powinny one być dobrowolnie wykonane np. nakaz rozbiórki budynku.
Jeżeli ktoś nie dostosuje się do decyzji to pojawia się problem dla organu. Taka decyzja musi być wykonana pod przymusem. W prawie skonstruowane zostało postępowanie przymusowego wykonania decyzji, czyli postępowanie egzekucyjne w administracji.
Środki, które prowadzą do tego, aby decyzja została wykonana przymusowo zawarte są w ustawie z 17 marca 1996 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ( tekst jednolity Dz.U. 2002 nr 110)
Procedura egzekucyjna jest szersza niż kodeks postępowania administracyjnego, dlatego też uregulowana jest oddzielnie.
Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym określa, co podlega egzekucji w przypadku niedobrowolnego wykonania obowiązku. Zanim rozpoczęte jest postępowanie egzekucyjne wysyła się wezwania do dobrowolnego wykonania decyzji. Jeżeli i to nie pomoże wszczyna się postępowanie egzekucyjne.
Obowiązki, które są egzekwowane dzielą się na dwie grupy:
►należności pieniężne- środki płatnicze; jeżeli decyzja dotyczy środków pieniężnych to prowadzi się ją w trybie postępowania egzekucyjnego należności pieniężnych
►należności niepieniężne- zaprzestanie czegoś np. budowy, nakaz np. wykonać rozbiórkę budynku; jeżeli decyzja dotyczy środków niepieniężnych to prowadzi się ją w trybie postępowania egzekucyjnego należności niepieniężnych
Do każdego z tych trybów stosuje się inne środki egzekucyjne, czyli inne sposoby działania.
Postępowanie egzekucyjne można prowadzić tylko na podstawie decyzji administracyjnej.
Wyjątek: obowiązek wynika bezpośrednio z ustawy i organ nie musi wydawać decyzji na ten temat.
Zasadą jest, że organ powinien prowadzić postępowanie jak najmniej uciążliwie dla osoby, tak, aby nie stosować środków nadmiernie egzekucyjnych. Powinien być stosowany jak najłagodniejszy sposób do wyegzekwowania wykonania decyzji.
Zasadą jest też, że prowadząc postępowanie egzekucyjne nie można doprowadzić do stanu pozbawienia człowieka wszystkich środków do życia. Istnieją ograniczenie egzekucyjne, czyli zabezpieczenie egzystowania. Nie można np. egzekwować pieniędzy z alimentów lub stypendium. Organ nie może także zająć całej pensji.
Organy egzekucyjne
→ Naczelnik Urzędu Skarbowego właściwy dla danego terenu - zajmuje się egzekwowaniem należności pieniężnych; aparatem egzekucyjnym jest poborca skarbowy, który wszczyna egzekucję
→ wojewoda zajmuje się należnościami niepieniężnymi; urząd podległy wojewodzie zajmuje się tymi sprawami - egzekutorzy
Środki egzekucyjne
● Egzekucja o charakterze pieniężnym:
1) egzekucja z pieniędzy ( wykorzystanie możliwości bezpośredniego zajmowania pieniędzy)
» egzekucja z wynagrodzenia za pracę - poborca skarbowy zwraca się do pracodawcy danej osoby i poleca jej z wynagrodzenia tej osoby potrącić określona kwotę; to polecenie jest obwarowane surowymi sankcjami i pracodawca nie może go nie wykonać.
» zajęcie konta -osoba posiada konto w banku i poborca przesyła tytuł wykonawczy do banku, zajmuje konto do określonej wysokości np. 3000 zł; bank potrąca tą kwotę i przekazuje a jeżeli na koncie jest mniejsza kwota, to przekazuje ją całą i czeka na dalsze wpływy
» egzekucja z rent i emerytur - poborca zajmuje pieniądze w ZUS-ie
» egzekucja z wierzytelności - jeżeli dłużnik ma zapłacić pieniądze wierzycielowi a wobec tego wierzyciela prowadzona jest egzekucja, to poborca skarbowy może ściągnąć pieniądze od dłużnika; jeżeli dłużnik nie odda pieniędzy poborcy a wierzycielowi to i tak musi tę kwotę oddać poborcy.
» egzekucja z weksla
» egzekucja z praw autorskich
» egzekucja z akcji
» egzekucja z papierów dłużnych
2) egzekucja z ruchomości
Poborca skarbowy udaje się do dłużnika i zajmuje ruchomości. Najczęściej ich nie zabiera, ale pozostawia pod dozorem zobowiązanego pozostawiając na nich specjalne znaki. Dłużnik może tych ruchomości używać, ale nie może ich sprzedać lub zniszczyć. Jeżeli dłużnik nie spłaca długu to poborca zabiera rzeczy i sprzedaje je w środkach licytacji- sprzedaż publiczna polegająca na składaniu ofert zakupu. Poborca wyznacza cenę wywoławcza za daną rzecz. Często zdarza się, że w pierwszej licytacji nie ma chętnych do zakupu rzeczy i trzeba obniżyć cenę wywoławczą. Gdy po drugiej licytacji rzecz nadal nie zostanie sprzedana, to można ją sprzedać z wolnej ręki. W sytuacji, gdy rzecz ta nie sprzeda się i w taki sposób można ja zwolnic z egzekucji i oddać dłużnikowi lub wierzyciel sam może ją przejąć.
3) egzekucja z nieruchomości
Polega na zajęciu ziemi, wyznaczeniu licytacji i sprzedaży ziemi. Sposób ten jest dość skuteczny, gdyż znajduje się wielu chętnych do zakupu nieruchomości.
● Egzekucja o charakterze niepieniężnym
grzywna - nie może przekraczać 5000 zł; grzywną można karać wielokrotnie, ale suma grzywien nie może przekroczyć 10,000 zł w stosunku do obywatela i 25,000 zł w stosunku do firmy.
wykonanie zastępcze- stosuje się je, gdy grzywna nie przynosi rezultatu; np. gdy sprawa dotyczy rozbiórki domu egzekutor zamawia firmę rozbiórkową i ona rozbiera dom; w ten sposób powstają koszty egzekucyjne, które dłużnik jest zobowiązany pokryć. Wtedy stosuje się postępowanie egzekucyjne jak dla środków pieniężnych.
eksmisja z pomieszczeń - przyjeżdża ekipa i wyrzuca z pomieszczeń wszystko, co się w nich znajduje