4. Wymień jednostki sektora finansów publicznych;

I. Jednostki sektora finansów publicznych - definicja :

- zostały wyodrębnione na potrzeby tego działu prawa,

- są to podmioty wymienione w katalogu zawartym w art. 9 u.f.p.

- mogą być tworzone w określonych przez prawo formach organizacyjno-prawnych, których istnienie wiąże się z różnymi metodami powiązania j.s.f.p. z budżetem, tzn. w różnym stopniu finansują swoją działalność ze środków publicznych oraz rozliczają się z budżetem państwa (lub jednostki samorządu terytorialnego) na zasadzie brutto lub netto.

<skopiowac z Zielińskiego z prezentacji 1 bo są tam przykłady>

Sektor finansów publicznych tworzą:

1)organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały; np. Sejm, Senat, NIK , najwyższa Izba kontroli, RPO, KRRiTV,

2) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;

3)jednostki budżetowe;

4)samorządowe zakłady budżetowe;

5)agencje wykonawcze;

6)instytucje gospodarki budżetowej;

7)państwowe fundusze celowe;

8)Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;

9)Narodowy Fundusz Zdrowia;

10)samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

11)uczelnie publiczne;

12)Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;

13)państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe;

14)⁽¹⁾ inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.

II. Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych

1.Jednostki budżetowe;

- najbardziej „popularna” forma organizacyjno-prawna j.s.f.p.

- nie mają zazwyczaj osobowości prawnej

- tworzy je się w dziedzinach, dla których wydatki są niewspółmierne do zrealizowanych dochodów

- dochody i wydatki j.b. są w pełnych kwotach ujęte w budżecie; oznacza to, że pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu państwa, a uzyskane dochody odprowadzają na rachunek dochodów budżetu państwa (lub na rachunek dochodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego) w ramach którego funkcjonują - budżetowanie brutto

( wyklucza to przeznaczanie środków z poszczególnych tytułów na finansowanie imiennie

określonych wydatków, czyli tzw. funduszowanie;)

- poziom wydatków j.b. nie jest limitowany wielkością zrealizowanych dochodów

każda j. b. działa na podstawie statutu, a jej działalność jest prowadzona na podstawie

planu finansowego, stanowiącego część budżetu państwa. Jest to zawsze roczny

plan finansowy co oznacza, iż środki publiczne dla j.b. z końcem roku wygasają.

Dzielą się na:

Państwowe - mogą być tworzone i likwidowane przez tzw. dysponentów części budżetowych tj : ministrów, kierowników urzędów centralnych, wojewodów;

Samorządowe - tworzone i likwidowane przez organy stanowiące JST: sejmik województwa, rada powiatu, rada gminy.

Jednostki budżetowe przykłady:

Państwowe jednostki budżetowe	Samorządowe jednostki budżetowe
		• szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły średnie i policealne, • domy pomocy społecznej, • parki narodowe i krajobrazowe, • sądy, prokuratury, trybunały • urzędy naczelnych organów państwowych, np. Kancelaria Prezydenta RP; • areszty i więzienia;	• urzędy gmin, • gminne ośrodki pomocy społecznej, • starostwa, • powiatowe zarządy dróg

2. Samorządowe zakłady budżetowej

- To takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania publiczne, a koszty swojej działalności pokrywają z własnych przychodów.

- Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu j.s.t. nadwyżkę środków

obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego.

- Może otrzymywać dotacje, np. przedmiotowe, celowe, których wartość nie

może przekroczyć 50% kosztów jego działalności.

- podstawą gospodarki finansowej zakładu jest roczny plan finansowy

Mogą być powołane do wykonywania zadań z zakresu:

• gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi,

• wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych,

• utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, składowisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych,

• kultury fizycznej i sportu, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,

• utrzymania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności:

- prowadzenie hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania,

• cmentarzy.

3. Agencje Wykonawcze:

- forma organizacyjno-prawna dla wykonywania kluczowych zadań państwa wraz z ustawowymi zasadami, warunkami i procedurami obowiązującymi w tworzeniu instytucji o takim statusie;

- państwowa osoba prawna powoływana na podstawie odrębnej ustawy w celu realizacji

zadań państwa;

- zasady działania agencji określa ustawa ją powołująca oraz statut;

- nadzór nad agencją sprawuje minister;

- podstawą gospodarki finansowej agencji jest roczny plan finansowy, w którym wydatki nie mogą być wyższe niż planowane dochody;

- agencja może otrzymywać dotacje z budżetu państwa;

- wpłaca do budżetu państwa, na rachunek bieżący dochodów państwowej jednostki budżetowej obsługującej ministra sprawującego nadzór na agencją nadwyżkę środków finansowych ustaloną na koniec roku;

Formę agencji mają:

• Jednostki utworzone w tej formie po 1 stycznia 2010 r.

• Przekształcone w tą formę z dniem 1 stycznia 2012 r.:

Agencja Nieruchomości Rolnych,

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,

Wojskowa Agencja Mieszkaniowa,

Agencja Mienia Wojskowego,

Agencja Rezerw Materiałowych,

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,

Agencja Rynku Rolnego,

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju

4.Instytucje gospodarki finansowej;

- jednostka tworzona w celu realizacji zadań publicznych, która odpłatnie wykonuje zadania publiczne, a koszty swojej działalności oraz zobowiązania pokrywa wyłącznie z uzyskanych przychodów;

- tworzona na wniosek ministra za zgodą Rady Ministrów;

Instytucje gospodarki budżetowej będą tworzyć również szefowie i prezesi następujących jednostek:

Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

Trybunału Konstytucyjnego, Najwyższej Izby Kontroli, Sądu najwyższego, Naczelnego sądu Administracyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych, Krajowej Rady

Sądownictwa, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Krajowej Rady

Radiofonii i Telewizji, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Instytutu

Pamięci Narodowej-Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Krajowego

Biura Wyborczego, Państwowej Inspekcji Pracy oraz sądownictwa powszechnego, którzy o jej utworzeniu informują Radę Ministrów.

- ma osobowość prawną, którą uzyskuje z chwilą wpisu do KRS

- nowo utworzona instytucja może otrzymać jednorazowa dotację na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe;

- może otrzymywać dotacje z budżetu państwa, o ile odrębne przepisy będą tak stanowić

- podstawą gospodarki finansowej instytucji będzie roczny plan finansowy

- działa na podstawie statutu

- instytucją zarządza dyrektor

- w celu zaciągnięcia zobowiązania przekraczającego 30% jej rocznych przychodów musi uzyskać zgodę organu założycielskiego

5.Fundusze celowe → patrz pyt. 11

---