ILOCZYN WEKTOROWY dla danych wektorów
i
— wektor
 × 
, prostop. do
i
, mający długość równą ab sin α oraz zwrot zgodny z regułą śruby prawoskrętnej ( a , b — długości wektorów, α — kąt między nimi). ILOCZYN SKALARNY dla danych wektorów
i
— liczba równa iloczynowi ab cos α , gdzie a , b — długości wektorów, a α — kąt między nimi; pojęcie to uogólnia się na przypadek przestrzeni wielowymiarowych. SKALAR (wielkość skalarna), wielkość fiz. dająca się opisać jedną liczbą (w przeciwieństwie do wektora), np. temp., masa. NATĘŻENIE PRĄDU ELEKTRYCZNEGO (prąd elektryczny, I ), wielkość fiz. skalarna, stosunek ładunku elektr. d q przenoszonego przez naładowane cząstki przez poprzeczny przekrój przewodnika w czasie d t do tego czasu; n.p.e. stałego I = q / t , gdzie q — ładunek przenoszony w czasie t ; n.p.e. przemiennego (sinusoidalnie) I ( t ) = I _m sin ( ω t + φ ), gdzie I _m — amplituda prądu, ω = 2π/ T — pulsacja, φ — faza początkowa, T — okres drgań; skuteczne n.p.e.

; jednostką n.p.e. jest amper; do pomiaru n.p.e. służą amperomierze. AMPER jednostka natężenia prądu elektr., podstawowa w układzie SI; jest to natężenie stałego prądu elektr., który — płynąc w 2 równol., prostoliniowych, nieskończenie długich przewodach, o przekroju kołowym znikomo małym, umieszczonych w próżni w odległości 1 m od siebie — wywołuje między tymi przewodami siłę 2 · 10 ^-7 N; KILOGRAM [gr.] (kg), jednostka masy, podstawowa w układzie SI; masa międzynar. wzorca tej jednostki, usankcjonowanego uchwałą I Generalnej Konferencji Miar (1889), wykonanego ze stopu platyny (90%) z irydem (10%) i przechowywanego w Międzynar. Biurze Miar w Sèvres pod Paryżem. KELWIN (K), jednostka temperatury, podstawowa w układzie SI; jest to 1/273, 16 część temp. termodynamicznej punktu potrójnego wody TEMPERATURA wielkość fiz. określająca zdolność układu makroskopowego (ciała) do przekazywania ciepła; układ o t. wyższej przekazuje ciepło będącemu z nim w kontakcie układowi o t. niższej, aż do wyrównania się t. Jednostką t. w układzie SI jest kelwin (K). PRĘDKOŚĆ, podstawowa wektorowa wielkość fiz. charakteryzująca ruch; ruch postępowy charakteryzuje p. liniowa (
), obrotowy— p. kątowa (
); p. średnia równa się stosunkowi przyrostu drogi (kąta) do czasu, wktórym została ona przebyta; p. chwilowa — granicy p. średniej, gdy czas zmierza do zera.

Gaz doskonały to taki w którym cząsteczki są punktami materialnymi oddziaływanie międzycząsteczkowe nie występuje porusza się ruchem jednostajnie prostoliniowym między zderzeniami. Równanie stanu gazów doskonałych. W celu wyprowadzenia tego równania należy wziąć pod uwagę gaz zamknięty w naczynku. Cząsteczki poruszają się we wszystkich kierunkach i zderzają się między sobą i ze ściankami. Powstałe ciśnienie określamy w zależności od objętości gazu i jego temp. Pomijając że ciśnienie wyraża się stosunkiem siły F do powierzchni S a siła jest stosunkiem przyrostu pędu Δq do czasu t możemy zapisać: p₁=F/S= Δq/St. Cząsteczka o pędzie mV odbija się i uzyskuje pęd (-mVsr). stad q=mVsr-(-mVsr)=2mVsr; p₁=2mVsr/St. Ze scianka zderza się wiecej niż jedna czastka. Liczbe czastek oznaczamy przez x. W temp. nizszych wraz ze zmniejszeniem objetosci cisnienie poczatkowo wzrasta i osiaga pewna wartosc max, nastepnie zmniejsza się i gwaltownie wzrasta. Czesc izotermrownolegla do osi odcietych odpowiada procesowi skraplania się gazu. Rownanie wanderwaalsa opisuje nie tylko zachowaniesie gazow rzeczywistych lecz również ujmuje proces skraplania gazow i pewne właściwości powstalych z nich cieczy. Temperatura krytyczna jest to temp. w ktorej zanika roznica miedzy ciecza i para. Gaz w temp. Wyzszej od temp. Krytycznej nie daje się skroplic pod zadnym cisnieniem. Gaz którego temp. jest nizsza od jego temp. Krytycznej nazywa się zwykle para. V=N_A ;p= xp₁= N_A/6 ·t/T · 2mVsr/St ; p=N_A/6 · 2mVsr/TS; ponieważ T=l/Vsr to p=N_A/6 · 2mVsr/lS; lS=V wiec p=N_A/6 · 2mVsr/V=2N_A/3V (mV²_sr/2)= 2N_A/3V E_k. Srednia energia kinetyczna czastek gazu doskonalego jest zwiazana z temp. Bezwzgledna w sposób nastepujacy: E_k=2/3kp; pV=RT- rownanie stanu gazu doskonalego. R- stala gazowa ktora wynosi 8,31 Jmol^-1k^-1. rownanie stanu gazu doskonalego oznacza trzy parametry stanu w tym przypadku cisnienie objetosc i temperature. Temperatura bezwzgledna- temp wyrazona w skali ktorej wartosc zerowa odpowiada temperaturze zera bezwzg . temp bezwzg jest proporcjonalna do sredniej energii kinetycznej czasteczek ukladu. W temp zera bezwzg ustaje ruch molekularny. Gaz rzeczywisty- rownanie wander walsa w sposób przyblizony opisuje stan gazu rzeczywistego i dla 1 mola gazu ma postac: (p+ a/V²)(V-b)=RT gdzie p- cisnienie, V- objetosc, T- temperatura, a i b- stale. Wyrazenie a/V² okresla tzw cisnienie wewnetrzne. Stala b zwiazana jest z objetoscia wlasna czasteczek zawartych w 1 molu gazu jest ona rowna czterokrotnej objetosci wlasnej czasteczek wchodzacych w sklad 1 mola. Rownanie wander waalsa ze wzg na objetosc V jest rownaniem trzeciego stopnia. Badajac je z matematycznego punktu możemy wykreslic krzywa zaleznosci p od V dla stalych wartosci T --> [Author:d] --> [Author:d] --> [Author:d]

d

---