GRZYBY CHOROBOTWÓRCZE DLA KUR
ASPERGILOZA (ASPERGILLOSIS )
WRAŻLIWE - kury , indyki , gołębie , perlice , pawie , ptaki wodne i dzikie . Chorują zazwyczaj młode ( im młodsze tym wrażliwsze ) . Zdarza się u zarodków wskutek zakażenia jaj przez skorupę .
PRZYCZYNA - kropidlak - Aspergillus fumigatus , rzadziej A.niger , glaucus - produkują toksyny .
ŹRÓDŁA - zakażenie sporami grzyba głównie przez układ oddechowy , rzadziej pokarmowy . Pomieszczenia gdzie jest duże zapylenie spleśniałą ściółką . Spory z pyłem do układu oddechowego i wskutek uszkodzeń błony śluzowej łatwiej wnikają do tkanek . Przyczyniają się także robaki jelitowe , które uszkadzają ściany jelit , powodują przenikanie zarodników do krwi - prowadzi to do posocznicy .
INKUBACJA - kilka do kilkunastu dni .
OBJAWY - postać ostra ( brak apetytu , niedokrwistość , biegunka , trudności w oddychaniu , zaburzenia nerwowe , niedowłady ) , śmierć nawet po 24 godz. ( najczęściej po 5 - 15 dniach ) , śmiertelność do 80% . Postać przewlekła ( zahamowanie wzrostu , u niosek nawet całkowity zanik nieśności ) .
ZMIANY AP - płuca ( charakterystyczne żółtozielonkawe guzki , lub rozlane ogniska zapalne ) , takie guzki mogą też być w tchawicy , oskrzelach , workach powietrznych , błonach surowiczych , wątrobie , śledzionie , stawach , a nawet szpiku kostnym . W formie ostrej guzki są drobne i liczne , a w przewlekłej bardziej rozległe i jest ich mniej .
ROZPOZNANIE - charakterystyczny przebieg choroby i obraz sekcyjny wystarczą . Można zrobić badanie histologiczne - mamy np.: w płucach ogniska , których środek wypełnia masa martwicowa , w której są resztki jąder oraz nitki grzyba ułożone promieniście . Martwicę otacza warstwa komórek nabłonkowatych i komórki olbrzymie . Ogniska te mogą ulec zwapnieniu .
LECZENIE - Polfungiwet 2% z jednoczesny usunięciem źródła zakażenia , Pollena JK 3% aerozol , jodek potasu 0.01% roztwór wodny do picia przez 5 dni + Polfasol B comp. Zapobieganie - dezynfekcja inkubatorów i pomieszczeń .
DAKTYLARIOZA ( DACTYLARIOSIS )
WRAŻLIWE - kurczęta i indyczęta
PRZYCZYNA - Dactylaria gallopava
ZAKAŻENIE - przez układ oddechowy ( zakażona ściółka ) , chorują głównie ptaki w 1 - 5 tyg. życia .
OBJAWY - ze strony CUN - nieskoordynowane ruchy , skręt szyi ( torticollis ) , porażenie kończyn . U indyków dodatkowo - stany zapalne worka spojówkowego . Śmiertelność 1 - 20% .
ZMIANY AP - zmiany morfologiczne w mózgu ( rozsiane ogniska o barwie białej , żółtej , brązowo - czerwonej ) , zapalenie spojówek , czasem aerosacculitis , zmiany ziarninowe w wątrobie .
DIAGNOSTYKA - izolacja grzyba na podłożu Sabourauda i badanie histologiczne . Różnicowanie - aspergilloza i choroby dające objawy ze strony CSN ( AE , awitaminoza E )
LECZENIE - Polifungiwet .
KANDIDIAZA ( MONILIAZA )
WRAŻLIWE - kury , indyki , gołębie , gęsi , bażanty , przepiórki , ptaki ozdobne .
PRZYCZYNA - grzyby z rodziny Cryptococcaceae , rodzaju Candida ( najczęściej Candida albicans , krusei , tropicalis ) . Są one szeroko rozpowszechnione w środowisku zewnętrznym oraz są na skórze i błonach śluzowych . Niektóre są oporne na enzymy trawienne ( są w przewodzie pokarmowym - C.bovina ) . Chorobotwórczość zależy od ilości namnożonych komórek ( uszkadzają tkanki przez ucisk ) . Schorzenia przez nie wywoływane to kandidiazy ( zwykle są następstwem innych chorób ) . Czynniki usposabiające - wyniszcznie , choroby bakteryjne i inwazyjne , złe warunki środowiska , długie podawanie antybiotyków , niedobór witaminy A .
INKUBACJA - 5 - 10 dni
OBJAWY - wychudzenie , apatia , biegunka ( brązowa ) , powiększenie wola ,czasem objawy nerwowe ( skręt szyi , zarzucanie głowy na grzbiet , ziewanie , brudne , matowe upierzenie .
ZMIANY AP - wychudzenie , rozległe szarożółte naloty , pod którymi mogą się pojawić owrzodzenia ( w jamie dziobowej , gardło , przełyk , wole , żołądek gruczołowy , jelita cienkie ) . Nieżyt jelit , ogniska martwicze w nerkach , płucach , wątrobie , mięśniu sercowym . U indyków przeważają zmiany w jamie dziobowej i wolu , a u kur i drobiu wodnego - w jamie dziobowej , żołądku gruczołowym i jelitach .
LECZENIE - CuSO4 przez 10 dni , jodek potasu przez 8 - 12 dni .
STRUPIEŃ WOSZCZYNOWY
WRAŻLIWE - kury i indyki powyżej 6 mc
PRZYCZYNA - grzyb z rodzaju Trichophyton ( T.gallinae ) - wykazuje tropizm do naskórka i jego wytworów .
ZAKAŻENIE - przez kontakt . Sprzyjają - nieracjonalne żywienie , złe warunki klimatyczne ( podwyższona wilgotność ) .
OBJAWY - postać skórna ( na grzebieniu białe plamki , przechodzą one w szarobiałe strupy , obejmujące również dzwonki i zausznice , oraz opierzone części skóry ) , postać uogólniona ( poza zmianami skórnymi , biegunka i wychudzenie ) .
DIAGNOSTYKA - badanie mykologiczne z miejsc chorobowo zmienionych .
LECZENIE - ptaki chore izolujemy ze stada , a zmienione chorobowo miejsca pędzlujemy preparatami grzybobójczymi ( Mycoderm , Pollena JK , jodgliceryna ) .
MIKOTOKSYKOZY
Mikotoksyny - metabolity grzybów toksynotwórczych ( Aspergillus , Penicilium , Fusarium ) , do mikotoksyn zaliczamy - aflatoksyny , ochratoksyny , trichoteceny , T2 toksynę , zearalenon , fumonizyny .
AFLATOKSYNY - wytwarzane przez niektóre szczepy Aspergillus flavus ( najbardziej toksyczna aflatoksyna B 1 ) . Efekty uboczne działania aflatoksyn : aflatokyna B1 ( jej metabolity łączą się z kwasami nukleinowymi i białkami , co prowadzi do efektu karcynogennego ) , wywołują zmiany degeneracyjne w nerkach , wątrobie , większą wybroczynowość , obniżają poziom witaminy A w wątrobie , oraz ilość tłuszczu i karotenów we krwi , zakłócają metabolizm i wchłanianie witaminy D3 , zwiększają wydalanie wapnia , działają immunosupresyjnie , obniżają tempo wzrostu , zwiększają wskaźnik śmiertelności , u niosek prowadzą do obniżenia nieśności i masy jaja .
Na aflatoksyny szczególnie wrażliwe są kaczki . OBJAWY - utrata apetytu , zahamowanie wzrostu , obniżenie nieśności , wskaźnika wylęgowego , czasem objawy nerwowe ( ataksja , konwulsje , zarzucanie głowy na grzbiet) , zwłaszcza u kaczek . ZMIANY AP - powiększenie wątroby , nerek , oraz ich bladość , wybroczyny w narządach wewnętrznych i podskórne , wodobrzusze , zwiększona ilość płynów w worku osierdziowym .
OCHRATOKSYNY - wytwarzane przez szczepy Aspergillus ochraceus i Penicilium sp.
Uboczne działanie - ( ochratoksyny A ) - wzrost pobierania wody , biegunka ( efekt stanu zapalnego jelit ) , obrzęk i uszkodzenie nerek ( dna moczanowa ) , obniżenie przyrostów masy ciała , gorsze wykorzystanie paszy , gorsze pierzenie się , u niosek opóźnienie dojrzałości płciowej , spadek nieśności i wylęgowości , spadek jakości skorup jajowych , spadek karotenów we krwi , zwyrodnienie tłuszczowe wątroby .
GRZYBY RODZAJU FUSARIUM - wytwarzają TRICHOTECENY ( deoksynivalenol DON ) , TOKSYNĘ T2 , ZEARALENON , FUMONIZYNĘ , MONILIFORMINĘ . Ponadto F.moniliforme ( wytwarza tiaminazę = rozkład wit. B1 = jej niedobór ) . Trichoteceny zbliżone są działaniem do aflatoksyn ( nie działają karcynogennie) . U drobiu najczęściej zatrucia toksyną T2 . OBJAWY - utrata apetytu , zahamowanie wzrostu , gorsze opierzenie i pigmentacja skóry , biegunka , krzywica , spadek nieśności i wylęgowości , oraz objawy nerwowe . ZMIANY AP - zmiany martwicze w jamie dziobowej , w żołądku gruczołowym i mięśniowym , atrofię narządów limfoidalnych , wybroczynowość , wątroba zażółcona usiana wybroczynami . DIAGNOSTYKA - badanie kliniczne ptaków , zmiany morfologiczne w narządach wewnętrznych , ocena mikrobiologicznai oznaczenie zawartości mikotoksyn w paszy . Poprawę stanu higienicznego surowców paszowych i pasz uzyskujemy przez : właściwy sprzęt i dosuszanie ziarna , granulacja i ekspandowanie paszy , dodawanie konserwantów , preparaty wiążące mikotoksyny .