Pisownia przymiotników od nazw miejscowych
Zasady tworzenia przymiotników od nazw miejscowych są takie same, jak zasady tworzenia przymiotników od odpowiednich wyrazów pospolitych. Różnice mogą jednakże wynikać z tego, iż w przymiotnikach od nazw miejscowych często utrwalone są historyczne procesy słowotwórcze lub lokalne, regionalne tendencje nazewnicze — odmienne od współczesnych i ogólnopolskich.
Obydwie formy — ogólnopolską i lokalną — uznajemy za poprawne: na przykład oprócz ogólnopolskiej postaci przymiotnika kościerzyński, pochodzącego od nazwy miastaKościerzyna, uznajemy za poprawną także lokalną: kościerski, utworzoną od rdzennej cząstki tejże nazwy (Kościerz- + -ski), tak jak na przykład leszczyński: Leszcz- + -yński(dawna nazwa Leszna to Leszczno) czy niżański: Niż- + -ański (dzisiejsze Niskokiedyś nazywało się Niżsko).
Postać wielu przymiotników, która ze stanowiska współczesnego mogłaby być uznana za nieregularną, z punktu widzenia historycznego jest uzasadniona, przechowuje ona bowiem stan archaiczny, np.
Babimost - babimojski
Białowieża - białowieski
Bydgoszcz - bydgoski
Końskie - konecki
Leszno - leszczyński
Lublin - lubelski
Nisko - niżański
Nowe Miasto - nowomiejski
Nowy Tomyśl - nowotomyski
Radogoszcz - radogoski
Sącz - sądecki
Środa - średzki
Ujazd - ujejski
Wałbrzych - wałbrzyski
Zamość - zamojski
Zawichost - zawichojski.
13.7.1. Od nazw miejscowych na -ice tworzymy dziś przymiotniki mające zakończenie -icki, np.
Niepołomice - niepołomicki
Pyskowice - pyskowicki
Racławice - racławicki
Wadowice - wadowicki
Zebrzydowice - zebrzydowicki.
Obok tych form funkcjonują też lokalne: niepołomski, zebrzydowski, co niekiedy bywa utrwalone w oficjalnym nazewnictwie, por. Kalwaria Zebrzydowska, ulica Niepołomska(w Krakowie).
13.7.2. W różny sposób tworzymy przymiotniki od nazw miejscowych na -no:
a) z przyrostkiem -ski, np.
Grodno - grodzieński
Lipno - lipieński
Mielno - mieleński
Sławno - sławieński
Szczytno - szczycieński
Wilno - wileński;
b) z przyrostkiem -ski z pominięciem rzeczownikowego -no, np.
Wąbrzeźno - wąbrzeski;
c) z przyrostkiem -owski, np.
Kutno - kutnowski
Grabno - grabnowski;
d) z przyrostkiem -eński, np.
Krosno - krośnieński
Gniezno - gnieźnieński;
e) z przyrostkiem -iński (-yński) z pominięciem rzeczownikowego -no, np.
Kępno - kępiński
Leszno (daw. Leszczno) - leszczyński
Opoczno - opoczyński
Chełmno - chełmiński;
f) z przyrostkiem -ański, np.
Jaworzno - jaworzniański (a. jaworzyński)
Pajęczno - pajęczański.
UWAGA: Niekiedy występują formy oboczne, np.
Lipno - lipieński a. lipnowski
Szczytno - szczycieński a. szczytnowski
Bródno - bródzieński a. bródnowski
Kępno - kępiński a. kępieński.
13.7.3. Od dwuczłonowych nazw miejscowych składających się z przymiotnika i rzeczownika tworzymy przymiotniki pisane bez łącznika, np.
Jelenia Góra - jeleniogórski
Nowa Huta - nowohucki
Nowy Dwór - nowodworski
Nowe Miasto - nowomiejski
Nowy Sącz - nowosądecki
Nowy Targ - nowotarski
Święty Krzyż - świętokrzyski
Zielona Góra - zielonogórski.
13.7.4. Od dwuczłonowych nazw miejscowych składających się z rzeczownika i występującego po nim przymiotnika tworzymy przymiotnik jedynie od członu rzeczownikowego, np.
Aleksandrów Kujawski - aleksandrowski
Bielsk Podlaski - bielski
Kamień Pomorski - kamieński
Kazimierz Dolny - kazimierski
Lidzbark Warmiński - lidzbarski
Maków Podhalański - makowski
Ostrów Mazowiecka - ostrowski
Sokołów Podlaski - sokołowski
Strzelce Opolskie - strzelecki
Tomaszów Lubelski - tomaszowski.
UWAGA: Czasami od różnych nazw miejscowych forma przymiotnika jest taka sama, jednak lokalność funkcjonowania i kontekst przesądzają o jednoznaczności tych homonimicznych form. Przykłady:
Bielsko-Biała - bielski
Bielsk Podlaski - bielski
Brzeg - brzeski
Brzesko - brzeski
Brześć - brzeski
Międzyrzec Podlaski - międzyrzecki
Międzyrzecz - międzyrzecki
Strzelin - strzeliński
Strzelno - strzeliński
Sucha Beskidzka - suski
Susz - suski.