Wietrzenie i jego rodzaje - procesy zachodzące we wnętrzu ziemi dążą do wypiętrzenia terenu, procesy zewnętrzne dąża do wietrzenia czyli zniwelowania terenów wypiętrzonych

Akumulacja - gromadzenie się odruchów minerałów w jednym miejscu

Deflacja wywiewanie -porywanie odruchów skalnych, pylastych odkrywanie litej skały do tej pory nie poddanej czynnikom zewnętrznym

Korozja - niszczenie przez wiatr skały poprzez uderzenia drobin piasku, szlifowanie jej u szczytu.

Pustynie

serir żwirowa,

hamada kamienista,

erg piaskowa

Ruchy masowe - przemieszczenie się zwietrzeliny skał luźnych po stokach pod wpływem siły ciężkości. Podział: odpadanie - małe elementy pod wpływem ciężaru, odrywanie - duże masy skalne, osuwanie, spełzywanie - dotyczy zwietrzeliny wilgotnej (np. lawiny błotnej)

Ued - sucha dolina błotna.

Kras - procesy i zjawiska występujące na obszarach zbudowanych z wapieni i gipsow.

Formy krasowe:

polje - dolina o płaskim dnie, powstała w wyniku krasowienia, dolina krasowa, żłoby krasowe, jaskinie, stalaktyt, stalagnit, stalagnat ,czyli kolumna.

Cyrki krasowe - zagłębienia terenu powstałe w wyniku zapadania się pustych komór wewnątrz ziemi.

Uwały - powstaja w wyniku łączenia się cyrków krasowych.

Ponor - miejsce gdzie wody strumieni wpływają pod powierzchnię terenu.

Wywierzysko - wypływ na obszarze krasowym podziemnego potoku na powierzchnie ziemi.

Ostaniec- izolowane wzniesienie, bedace pozostałością pokrywy skalnej zniszczonej przez erozje.

Procesy krasowienia występujące w Polsce - wyżyna Lubelska, Krakowsko - czestochowska. Częściowo Sandomierska.

Spłukiwanie - woda deszczowa spłwajac czestymi nitkami powoduje ten proces. Prowadzi on do wymywania drobnych cząstek zwietrzeliny.

Skutkiem tego jest erozja gleb polegajaca na wymywaniu jej skladniów wartościowych dla roślin.

Wąwóz - wąskie, głębokie doliny o stromych urwistych zboczach, powstają poprzez działalność wod deszczowych w skalach lessowych.

Parów - przekształcony wąwóz sucha dolina o płaskim dnie i łagodniejszych zboczach porosnieta roślinnością.

Erozja rzeczna
wgłebna - polega na pogłębianiu koryta,
boczna - polega na podcinaniu jego brzegow.

Wsteczna - polega na cofaniu się progu wodospadu az do rozcięcia grzbietu.

Dolina - podłużne obniżenie od nie nachylonym w jednym kierunku utworzonya w wyniku działalności wod płynących.

Szypoty - drobne progi skalne przegradzające koryto rzeczne.

Bieg górny odznacza się dużym spadkiem, dużą prędkością wody i intensywną erozją denną, dzięki której koryto rzeki jest głęboko wcięte w podłoże.

W biegu środkowym spadek zwierciadła i prędkość wody ulegają zmniejszeniu, maleje erozja denna, zwiększa się natomiast erozja boczna, prowadząca do powstawania zakoli; dolina staje się szersza, rzeka może zmieniać koryto podczas wezbrań; transportuje materiał przeniesiony wodą z górnej części dorzecza.

W biegu dolnym spadek zwierciadła wody jest niewielki a ruch wody powolny, występuje akumulacja rumowiska powodująca podnoszenie się dna rzeki. Bieg rzeki kończy się zwykle ujściem do innej rzeki, jeziora lub morza.

Terasy rzeczne - spłaszczone stopnie terenowe w dnie doliny oddzielone od siebie krawędziami.

Meandry - zakrety rzeczne starorzecze - jezioro leżące na dnie doliny rzecznej będące fragmentem byłego jej koryta i odcięte wałem przykorytowym od obecnego nurtu.

Kępa - kupa piasku porosnieta trawa,

ostróg - kupia piasku porosnieta drzewami.

Abrazja - niszczenie brzegów morskich przez prady i fale morskie za pomoca niesianych okruchów skalnych.

Plaża - płaski, piaszczysty lub zwirowy pas wybrzeża, kształtowany przez fale.

Wybrzeże wysokie - klif.

Fiordy - Norwegia, dawne doliny polodowcowe zostaja wypelnione woda morska, wysokie strome brzegi.

Wybrzeże dalmatyńskie - Chorwacja, wysokie góry faldowe zalane woda morska, riasowe - zrębowe gory zalane morzem.

Wybrzeża niskie mierzeje - powstaja w wyniku akumulacji piasku co umożliwiają słabe prady morskie.

Laguna - plytki przybrzeżny naturalny zbiornik wodny polaczonyz morzem waskim kanalem odpływowym a oddzielonym od morza lida.

Lido- piaszczysta lawica przybrzezna utworzona z piasku przez prad przybrzeżny i wynurzona z Morza.

Mierzeja - piaszczysty wal zamykający całkowicie lub czesciwo zatoke i zamieniający ja w zalew.

LODOWIEC:

Dolina lodowcowa - Powstaje w wyniku żłobienia powierzchni skał przez materiał przymarznięty do boków i dna lodowca - dolina górska ulega przekształceniu w dolinę U kształtną,

Cyrki lodowcowe - Powstają w górnej części dolin lodowcowych U kształtnych, w zasięgu dawnego pola firnowego (są to półkoliste zagłębienia o wklęsłym dnie otoczone z trzech stron stromymi stokami - czasami wypełniają się wodą, np. Morskie Oko).

Morena powierzchniowa - Jeżeli materiał niesiony jest na jego powierzchni i na nim się okłada powstaje powstaje morena powierzchniowa,

Morena boczna - Powstaje, kiedy materiał niesiony przez lodowiec jest przymarznięty do jego boków,

Morena czołowa - Powstaje w wyniku gromadzenia się materiału w postaci wału u czoła lodowca

Morena denna - Powstaje w wyniku wytopienia się lądolodu i pozostawienia przez niego gliny zwałowej

Głazy narzutowe - Zaokrąglone duże odłamki skał naniesione przez lodowiec

WODY TOPNIEJĄCYCH LODOWCÓW

Kotły polodowcowe - Powstają w wyniku spadania wody płynącej szczelinami, tunelami w lodowcu na powierzchnie ziemi - wody te drążą w podłożu owalne, niezbyt głębokie kotły

Rynny polodowcowe - Powstają w wyniku żłobienia wąskich, długich tuneli przez rzeki polodowcowe

Oczka wytopiskowe- Powstają w wyniku powolnego wytapiania się tzw. Martwego lodu - efektem czego są miskowate zagłębienia terenu, często zabagnione lub wypełnione wodą

Ozy (długie piaszczysto-żwirowe wały) Wody roztopowe usypują w szczelinach i kanałach czystego lądolodu piasek i żwir

Sandry (piaszczysto-żwirowe doliny) Wody roztopowe wydostając się na przedpola lodowca pokonują moreny czołowe, następnie odkładają tam naniesiony przez siebie materiał

Pradoliny (szerokie doliny rzeczne) Powstają w wyniku łączenia się ze sobą wód sandrów i ich spływu na przedpola lądolodu. Po wytopieniu lodowca są zajmowane przez znacznie mniejsze rzeki

Wysoczyzny - Są to niewysokie wzniesienia utworzone z materiału morenowego (głównie z moreny dennej) otoczone najczęściej pradolinami.

---