WOJNA I OKUPACJA
Można mówić o lit. polskiej, która powstała między 1939 r.-1945 r. - lit. wojny i okupacji
lub lit. polska wobec wojny i okupacji - lit. po 1945 r. aż do dzisiaj.
23 sierpnia 1939 r. - podpisanie paktu Ribbentrop - Mołotow
Okupacja hitlerowska i sowiecka
Okupacja hitlerowska
Okupacja hitlerowska i sowiecka
Okupacja sowiecka
Niemcy dążyli do ograniczenia praw Polaków - DEPOLONIZACJA
Spektakularna akcja na UJ polegająca na łapance profesorów, urzędników szkoły.
Niemcy likwidują placówki oświatowe, wydawnictwa. Proponują w zamian GADZINÓWKI - prasę pod kontrolą hitlerowską, kino propagandowe, teatrzyki o charakterze demoralizującym. Odpowiedzią Polaków było długofalowe życie konspiracyjne. W ramach polskiego Państwa Podziemnego prowadzono system tajnego nauczania.
Podczas okupacji działały konspiracyjne uniwersytety:
Uniwersytet Warszawski
Uniwersytet Jagielloński
Uniwersytet Ziem Zachodnich
Mimo zakazów działała prasa podziemna. Wydawano ponad tysiąc pism. Nie zmalał ruch wydawniczy. Powstawały antologie poetyckie. „Pieśń niepodległa” - poezja polska czasów wojny. Twórcą tego przedsięwzięcia był Cz. Miłosz. Pomagał mu J. Andrzejewski,
Pieśń niepodległa. Poezja polska czasu wojny - antologia poezji wydana konspiracyjnie w Warszawie w roku 1942. Redaktorem był Czesław Miłosz (ps. "ks. J. Robak"). Nakład wyniósł 1,6 tys. egzemplarzy po 128 stron. Była drukowana przez podziemną Oficynę Polską, jej okładkę zaprojektowała Stefania Kunstetter. Publikacja składała się z 5 części:
Zwiastuny burzy,
Ludzka skarga,
Spokojne spojrzenie,
Pieśń wiary,
Droga do Polski.
Mieściła w sumie 34 wiersze autorów: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Leopolda Staffa, Antoniego Słonimskiego, Juliana Tuwima, Władysława Broniewskiego, Jerzego Zagórskiego, Stanisława Balińskiego, Witolda Hulewicza, Czesława Miłosza, Świętopełka Karpińskiego, Anny Świrszczyńskiej, Romana Kołonieckiego.
Publikacja ta była uważana za najlepsze pod względem zawartości literackiej wydawnictwo podczas okupacji.
Miłosz był autorem pierwszego tomiku wierszy konspiracyjnego. Pisał pod ps. Jan Syruć. Tomik Wiersze - 1940 r., centralną jego częścią był utwór W malignie.
Organizowane były wieczory literackie w prywatnych domach, np. w Krakowie, W ten sposób spotykali się rapsodycy „Teatru Słowa”. Wówczas jednym z aktorów był K. Wojtyła.
Podczas grania Pana Tadeusza, Karol Wojtyła odczytywał pojednanie ks. Robaka a w głośnikach głoszono o zdobyczach niemieckich.
Sowieci działali pod przykrywką. Spektakularnym wydarzeniem był areszt Aleksandra Wata.
Losy polskich pisarzy 1939 - 1945 r.
Zginęli:
Józef Czechowicz
Witkacy
Schulz
Tadeusz Boy-Żeleński
Zginęli w powstaniu:
Karol Irzykowski
K. K. Baczyński
Tadeusz Gajcy
Władysław Sebyła (w Katyniu)
[J. Krzyżanowski, Trójśpiew prosty, pogrzebany [w:] Katyń w literaturze]
Przeżyli okuapcje lub przeszli przez łagry, obozy
Zofia Kossak-Szczucka
Kornel Filipowicz
Przeżyli OFLAG:
Oflag, skrót od Offizierslager für kriegsgefangene Offiziere - niemiecki obóz jeniecki, w którym trzymani byli oficerowie wzięci do niewoli w czasie działań wojennych lub okupacyjnych.
K.I. Gałczyński
Leon Kruczkowski
Przeżyli łagry:
Józef Czapski Wspomnienia starobielskie, Na nieludzkiej ziemi - opisał tragedię polskich oficerów;
G. Herling-Grudziński Inny świat 1951 r. ze wstępem Bertranda Russela - pierwsze