BHV-2

Choroba: Herpeswirusowe zapalenie strzyków bydła

Definicja: choroba charakteryzuje się zapaleniem skóry strzyków i wymienia, przebiegającym początkowo z grudkami, nadżerkami i pęcherzykami, później z owrzodzeniami i strupami.

Etiologia: herpeswirus bydła 2

Epizootiologia:

• choroba pojawia się głównie jesienią i na terenach wilgotnych, bagnistych;

• zachorowalność wynosi 20-90%;

• chorują przede wszystkim krowy w pierwszej laktacji

• w stadzie schorzenie szerzy się głównie przez dojenie oraz muchy (znaczne ilości wirusa obecne są w wysięku ze zmian), natomiast bezpośrednie zakażenie krowy od krowy nie wchodzi prawdopodobnie w rachubę

• czynniki stresowe takie jak wycielenie, początek laktacji, zimno, ekspozycja na promienie UV i podawanie glikokortykosteroidów oraz znaczny obrzęk wymienia sprzyjają wystąpieniu choroby.

Znaczenie:

• bolesne zmiany na strzykach znacznie utrudniają lub nawet uniemożliwiają dojenie

• choroba trwa 6-12 tygodni i przez ten okres mleczność znacznie spada

• przy wtórnym zapaleniu gruczołu mlekowego może dojść do całkowitego zaprzestania produkcji mleka w chorej ćwiartce wymienia.

Objawy:

początkowo schorzenie ma charakter bezobjawowy i kilka dni (3-10) po wycieleniu lub innym czynniku stresowym rozwijają się na jednym lub kilku obrzękniętych strzykach owalne grudki wielkości paznokcia lub pęcherze wypełnione bursztynowym płynem

↓

pęcherze pękają, a grudki ciemnieją i rozpadają się

↓

powstają bolesne, ogniście czerwone wrzody z postrzępioną krawędzią

↓

przekształcają się w silnie sączące się nadżerki otoczone sinoczerwoną tkanką, które goją się powoli przy ciągle powracającym tworzeniu się strupów

• niekiedy skóra wierzchołka strzyka jest tak uszkodzona, że przy doju lub omacywaniu oddziela się całkowicie w postaci tworu przypominającego naparstek

• gdy zapalenie zajmie zewnętrzne ujście kanału strzykowego, istnieje niebezpieczeństwo wtórnego zapalenia danej ćwiartki wymienia

• po ciężkich miejscowych zmianach mogą pozostać zniekształcające blizny

• zmiany mogą przejść również na skórę wymienia, czasem lustro wymienia i krocze - skóra ciemnieje i oddziela się płatami

• u samców zmiany takie mogą pojawiać się w obrębie moszny

• u cieląt ssących chore strzyki mogą powstawać na śluzawicy, wargach, języku i/lub błonie śluzowej policzków rumieniowo-nadżerkowe lub wrzodziejące zmiany, którym może towarzyszyć gorączka.

W cieplejszych strefach klimatycznych choroba może przebiegać w postaci uogólnionej i zwana jest rzekomo-guzowatą chorobą skóry. Na skórze nie tylko strzyków i wymienia, ale również głowy, szyi, tułowia i kończyn występują mniej lub bardziej liczne guzy wielkości monety, których środek jest lekko zapadnięty. W ciągu kilku dni przechodzą one w małe, pokryte strupem wrzody. Strupy odpadają po ok.2 tyg i pozostają wyłysienia, które stopniowo znowu pokrywają się włosem.

Rozpoznanie:

Wstępne rozpoznanie:

• objawy kliniczne

• szerzenie się w stadzie

• przechodzenie zmian ze strzyków na wymię

Potwierdzenie:

• wykazanie wirusa w świeżym wysięku (najlepiej nadaje się do tego zawartość pęcherzy)

• badanie serologiczne dwóch prób surowic - serokonwersja

Diagnostyka różnicowa:

Ospa rzekoma krów (zmiany w kształcie podkowy, kokardy, brak blizn)

Ospa krów (przed powstaniem strupów stadium pęcherzyków i krost)

Ospa krów powodowana wirusem krowianki (po szczepieniu personelu przeciwko ospie)

Wyprysk na udach i wymieniu (głębokie owrzodzenia ograniczone do skóry tych miejsc)

Brodawczyca wymienia (płaskie lub pędzelkowate rozrosty, nie bolą)

Pryszczyca (nadżerki na strzykach, śluzawicy, bł.śluzowej jamy ustnej i w szparze międzyracicznej)

Głowica (krupowe zapalenie wszystkich błon śluzowych głowy, wysoka gorączka)

„Letnie rany”(stefanofilarioza: zmiany ograniczone do strzyków, wyzdrowienie po zakończeniu sezonu pastwiskowego)

• Uszkodzenia związane z odkażeniem

• Uczulenie na światło

W Afryce występuje niekiedy z chorobą guzowatą skóry (wirus z rodzaju Capripoxvirus - ogólne obrzmienie węzłów i ciałka wtrętowe w cytoplazmie)

Leczenie/zapobieganie:

• zapobieganie poprzez zwalczanie much

• możliwe szczepienie domięśniowe szczepionką z żywym wirusem, ale przyczynia się do rozprzestrzeniania wirusa

• odizolowanie zwierząt chorych od zdrowych

• dojenie najpierw zdrowych, odkażanie r-rem jodoforu kubków udojowych

• regularne zanurzania strzyków w roztworze jodoforu

• strzyki smarować maściami z gliceryną lub lanoliną