Referat opracowała: mgr Alicja Bielak
Październik 2009 r.
,,MUZYKA I RUCH W TERAPII DZIECKA NADPOBUDLIWEGO RUCHOWO W PRZEDSZKOLU”
Pracuję w przedszkolu od 23 lat . W swojej pracy już wielokrotnie przekonałam się jak bardzo ważnym elementem w pracy z dziećmi jest muzyka . Dzień mojej pracy nigdy nie jest bez muzyki . Występuje ona w różnych formach:
-metody ćwiczeń gimnastycznych
-zabawy śpiewno-ruchowe
-muzyka relaksacyjna
-różne odgłosy
-aktywne słuchanie muzyki
-metoda ruchu rozwijającego
Muzyka pełni wiele funkcji . Uczy , ponieważ pozwala zrozumieć otaczający nas świat . Bawi , gdyż dostarcza wiele radości zarówno podczas tańca jak i w innym wykorzystaniu . Rozwija , bo dziecko w toku zabaw muzycznych zaczyna rozumieć , że coś jest rytmiczne , że muzyka może by głośna i cicha , że można muzykę przedstawić ruchem . Wychowuje , ponieważ pozwala dziecku zrozumieć świat wartości społeczno - moralnych. Wspomaga rozwój emocjonalny , gdyż dziecko dzięki muzyce może wyrazić swoje pragnienia , wyobrażenia i radości . Ponadto muzyka wpływa na ogólny stan naszych podopiecznych . W czasie zabaw muzyczno - ruchowych następuje rozwój mięśni , poprawa postawy dzieci , koordynacja ruchów , poprawa pracy serca , wzmocnienie układu nerwowego, dzieci uczą się płynnego i elastycznego ruchu . Najczęstszą forma muzyki jest piosenka . Ale warto sięgnąć po bardziej skomplikowane formy muzyczne . Ciekawymi zabawami , wywołującymi dużo radości , śmiechu i rozluźnienia są :
zagadki muzyczne: rozpoznawanie odgłosów , poznawanie instrumentów muzycznych niekonwencjonalnych , gra na instrumentach , odgadywanie po melodii znanych piosenek .
zabawa w echo - powtarzanie za nauczycielką słów : głośno , cicho , szeptem
zabawy wyliczankami np. ,,Pałka , zapałka - dwa kije , kto się nie schowa , ten kryje” .
zabawy inscenizowane
recytacja rytmizowanego tekstu z wyklaskiwaniem
naśladowanie np. jesiennej aury ( szumu wiatru , szelestu liści...)
zabawy taneczne
akompaniowanie do piosenek
wygrywanie rytmów związanych z tekstem
zabawy naśladowcze
malowanie muzyki lub utworów literackich
zapoznanie z muzyką poważną
słuchanie muzyki relaksacyjnej i.t.p.
Warto pokusić się o wykonanie instrumentów niekonwencjonalnych z dziećmi lub z pomocą rodziców :
-puszki z kaszą , ryżem , piaskiem , grochem lub kamykami
-pocięty w paski woreczek foliowy ( np.wiatr )
-muzyka to również przelewanie wody w pojemnikach
Ktoś kiedyś powiedział : ,,Dzień bez muzyki , to dzień stracony” .
Ja w pełni zgadzam się z tym .
W referacie tym mam przedstawić rolę aktywności muzyczno-ruchowej na dzieci nadpobudliwe. Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci jest zjawiskiem, na które w ostatnich latach najczęściej uskarżają się rodzice i nauczyciele.
Jedną z form pomocy pedagogicznej takiemu dziecku może być terapia ruchem,
tańcem i muzyką
Muzyka odgrywała zawsze ogromną rolę we wszystkich systemach wychowawczych. Nic tak bowiem nie porządkuje wewnętrznie człowieka jak muzyka, która jest absolutnie rygorystycznym uporządkowaniem przebiegu dźwięków w czasie. Uprawianie muzyki - granie czy śpiewanie - daje człowiekowi poczucie pewnego sprawstwa. Uczy współpracy z innymi, samodyscypliny, podporządkowywania się rygorom pewnej formy. Uczy też samokontroli. Poza tym żadna sztuka nie rozwija tak wyobraźni jak muzyka, która operuje w świecie całkowicie abstrakcyjnym. Muzyka uczy abstrakcyjnego myślenia, które jest niezbędne do twórczej postawy człowieka. Muzyka oddziałuje na człowieka w dwojaki sposób: bezpośrednio, podrażniając nerw słuchowy, a więc i system nerwowy, albo pośredni-wywołując w mózgu określone skojarzenia z uprzednimi miłymi lub przykrymi doznaniami i doświadczeniami.
Muzykoterapia staje się coraz bardziej uprawnionym i coraz bardziej powszechnym sposobem profilaktyki medycznej oraz terapii.
Nauczyciele - muzykoterapeuci twierdzą, iż dzieci nadpobudliwe pod wpływem umiejętnie dobranej muzyki nie tylko "wyciszają" swoje nadmierne emocje, ale zaczynają życzliwiej odnosić się do rówieśników, do świata, a także samych siebie.Ruch w połączeniu z muzyką uczy koordynacji całego ciała,pomaga fizycznie wyrazić wewnętrzne uczucia i emocje,dzięki czemu zaspokajane są podstawowe potrzeby psychiczne i społeczne dziecka.Ruch wpływa na odczucie radości i przynosi odprężenie.
Propozycje zabaw rytmicznych i umuzykalniających w pracy z dziećmi nadpobudliwymi psychoruchowo:
Zabawy ruchowe ze śpiewem
Piosenka, łącząc w sobie melodię i tekst słowny, najczęściej sama inspiruje ruch i sposób poruszania się. Szczególnie interesujące są piosenki, które przez swój charakter wywołują ruch, inspirują do układania inscenizacji ruchowej, pobudzają do tańca.
Zabawy ilustracyjne
Polegają na przedstawieniu treści piosenki dowolnymi ruchami naśladującymi. Zabawy tego typu zmuszają do myślenia, kontrolowania swych ruchów, nie ograniczając jednocześnie swobody. Zabawy te rozwijają kulturę ruchu oraz zachowania.
Zabawy taneczne
Oparte na prostych tańcach ludowych są przygotowaniem do nauki tańców regionalnych i narodowych. Konieczność zapamiętania poszczególnych zmian następujących w zabawie zmusza dziecko do uwagi, szybkiej orientacji i decyzji. Zabawy taneczne rozwijają harmonię i estetykę ruchów.
Zabawy inscenizowane
Podobnie jak zabawy ilustracyjne są ściśle związane z tekstem piosenki. Występują tu również ruchy naśladowcze, ilustrujące czynności lub postacie. Przez aktywne uczestnictwo w zabawie dzieci odczuwają satysfakcję, iż mogą stać się "aktorami". Zabawy tego typu wpływają bezpośrednio na osobowość dzieci, kształcą perfekcję słowa i ruchu.
Muzykoterapia ma cel leczniczy. Zmierza do korelacji zaburzonych funkcji, do usunięcia napięć psychofizycznych, do dostarczania korzystnych doświadczeń społecznych. Oddziaływanie terapeutyczne muzyki na dziecko nadpobudliwe psychoruchowo obejmuje jego cały organizm, a szczególnie emocje, dążenia, oczekiwania i marzenia. W wyniku tak przeprowadzonych zajęć następuje poprawa samopoczucia, usunięcie lęku, odreagowanie napięcia.
Dosyć ciekawym zagadnieniem w terapii muzyką jest twórczość graficzna dzieci stymulowana utworami muzyki poważnej. Jeżeli przyjmie się cel terapeutyczny owych zajęć, można oczekiwać pozytywnych zmian w zachowaniu, a także ujawnieniu wewnętrznych problemów dzieci (projekcja rysunku), ogólnej poprawy samopoczucia i samooceny tworzącego dziecka. Dziecko nadpobudliwe poprzez muzykę wyraża swoją osobowość, uczy się nieagresywnego komunikowania ze światem.
Ogromny walor edukacyjny w pracy z dziećmi nadpobudliwymi ma kontakt małych uczniów z instrumentami perkusyjnymi. Samodzielne wykonywanie instrumentów przez te dzieci wzbudza ich ciekawość badawczą. Maluchy z zainteresowaniem spostrzegają, że metalowe puszki po napojach wypełnione kaszą, grochem lub kapslami oraz kubeczki po jogurtach zawierające ten sam materiał dają inny efekt akustyczny. Ucząc się grać na takich instrumentach, dziecko zdobywa konkretne umiejętności. To z kolei wpływa na ich poczucie własnej wartości.
Terapia muzyką dzieci nadpobudliwych sprzyja ich równowadze emocjonalnej, odblokowuje zahamowania i rozładowuje napięcia. Nastrojowa muzyka uspokaja "wirujące" dzieci, łagodzi stresy, pomaga zharmonizować i integrować rozregulowane procesy emocjonalne, poznawcze i wykonawcze.
Bibliografia:
1.W.Wolfram „Nadpobudliwe i niespokojne dziecko w przedszkolu”
wyd.Jedność
2.J.Stadnicka „Terapia dziecka muzyką,ruchem i mową” WSiP 1998r
3.U.Bissinger-Ćwierz „Muzyczna pedagogika zabawy' - poradnik metodyczny
dla pedagogów i animatorów kultury Klauza, Lublin 2007 r.
4.R.Domań, I.Biśto, J.Kaszyca „Tańce,pląsy i zabawy przy muzyce dla dzieci
w wieku przedszkolnym” Lublin 2003