Przedstaw kryteria oceny wartości człowieka w „Nad Niemnem”
W powieści występuje normalny podział społeczeństwa na klasy. Dwór reprezentują: Benedykt Korczyński, Andrzejowa Korczyńska, Kirłowie. Natomiast do szlachty zaściankowej zaliczają się: Anzelm i Jan Bohatyrowiczowie. Arystokracja : Zygmunt Korczyński, Teofil Różyc, Bolesław Kirło.
Ziemianie są powiązani ze sobą różnymi więzami pokrewieństwa, zróżnicowani pokoleniowo, oceniają wartość człowieka głównie według posiadanego majątku ziemskiego. Jednak równie ważnym kryterium oceny wartości człowieka jest szacunek do pracy. Poprzez ukształtowanie ciągu wydarzeń fabularnych realizuje się w powieści pozytywistyczny etos pracy. To ona staje się elementarnym warunkiem nie tylko powrotu do „raju utraconego”, ale także jego utrzymania na zawsze. Uwydatnienie tej treści służy wprowadzony do powieści tendencyjny schemat podziału bohaterów na pozytywnych i negatywnych ze względu na ich stosunek do pracy. Próżniactwo, wielkopańskie maniery, to wszystko prowadzi w konsekwencji do bankructwa ( Kirło), sztucznych egzaltacji i śmiesznego manieryzmu ( Emilia, Teresa), apatii i wyobcowania ( Różyc, Zygmunt). Ludzie stroniący od pracy nie mogą stać się gwarantami ładu. Są nimi ci, którzy pracę ukochali, właśnie w niej widząc najwyższą wartość. To przede wszystkim mieszkańcy zaścianka, Bohatyrowicze. Życie wypełnione pracą przynosi im nie zmęczenie i udrękę, ale zdrowie, piękno fizyczne i moralne, satysfakcję i szczęście. Szacunek dla pracy okazują również niektórzy mieszkańcy dworów - Benedykt Korczyński, jego siostra Marta, syn Witold i Kirłowa. Tylko nieustanna troska i ciężka praca dziedzica pozwala przecież utrzymać majątek i dawny status dworu. Wartość pracy i jej uzdrawiającą siłę najlepiej obrazuje układ losów Justyny. Stawia ją autorka wobec trudnego wyboru, rysując aż trzy, diametralnie różne warianty przyszłego losu. Justyna może zostać kochanką Zygmunta, może wyjść za maż za arystokratę Różyca, lub może wybrać Janka Bohatyrowicza i razem z nim wieść życie wypełnione ciężką pracą. Wybiera Janka. Decyzja Justyny jest, rzecz jasna, decyzją programową, mającą na celu podkreślenie, że nie pławienie się w dostatkach jest przeznaczeniem człowieka, ale ciężka praca. Justyna z dumnej nieco pustej panny o niesprecyzowanym poglądzie na świat, dzięki poznaniu Janka i zakosztowaniu pracy zamienia się w inną osobę. Praca pozwala jej uzyskać tożsamość, znaleźć najwyższą prawdę o sobie.
Bohaterowie „Nad Niemnem” dzielą się również na tych, którzy kultywują pamięć o powstańczej walce, i tych, dla których mity przeszłości nie maja żadnego znaczenia. Ci pierwsi budzą sympatię, a kosmopolici i renegaci zostali poddani ostrej krytyce. Są to jednostki kompletnie bezwartościowe, puste duchowo. Ludzie odcięci od korzeni, pozbawienie świadomości historycznej, nie potrafią odnaleźć dla swojej egzystencji wyższej motywacji. Pielęgnowanie i uświęcanie tradycji. Daje natomiast oparcie, pozwala zachować niezachwianą postawę moralną. KONIEC!!