Temat: Wody podziemne.

Woda spadająca na powierzchnię ziemi w postaci opadów atmosferycznych ulega częściowo ponownemu wyparowaniu, częściowo spływa po pochyłościach i łącząc się w strumienie oraz rzeki odpływa do morza, pewna część wody wsiąka w grunt.

Wodę tę częściowo pobierają rośliny, reszta dostaje się do głębszych warstw i przenika jak przez gąbkę, gdy pozwala na to przepuszczalność skał. Pod względem przepuszczalności wody wyróżnia się skały przepuszczalne, tj. złożone z ziaren, pomiędzy którymi są wolne przestrzenie, jak piaski, żwiry, albo też skały zwięzłe, lecz po­przecinane szczelinami lub popękane - oraz skały nieprzepusz­czalne, jak glina, ił, lupek ilasty i inne na lepiszczu ilastym.

Woda przedostająca się w głąb, napotkawszy warstwę nieprzepuszczalną, nie może się dostać głębiej i wskutek tego wypełnia pustki w skale przepuszczalnej. Poziom wody podnosi się i utrzymuje na pewnej wysokości. Woda ta nazywa się wodą gruntową, a poziom, na jakim się ^­ona utrzymuje, poziomem wód gruntowych. Jest to więc poziom, na którym napotyka się wodę przy wierceniu otworów lub kopa­niu rowów. Gdy poziom wody leży blisko powierzchni, wówczas woda taka nazywa się wodą zaskórną. Poziom wód gruntowych nie jest stały, lecz podlega wahaniom zależnie od ilości opadów atmosferycznych. .

Gdy teren jest zbudowany na przemian, z warstw przepuszczal­nych i nieprzepuszczalnych, wówczas woda dostaje się przez warstwy przepuszczalne w głąb ziemi i wypełnia całą przestrzeń między warstwami nieprzepusz­czalnymi. Wody takie nazywają się międzypokładowe. Woda może się również przedostać w głąb ziemi przez szczeliny, które mogą mieć połączenie z wodami powierzchniowymi.

Woda przedostająca się do kopalni utrudnia prowadzenie eksploatacji górniczej, a w razie nagłego wdarcia się do wyrobisk górniczych może spowodować katastrofalne następstwa. Źródłem dopływu wody do kopalni mogą być wody gruntowe, międzypokładowe i szczelinowe.

Skały otaczające pokłady węgla są na ogół zwięzłe (piaskowce i łupki), jednak niektóre z nich wskutek obecności dużej ilości drobnych szczelin są wodonośne i wtedy dopływ wody do wyro­bisk kopalnianych jest bardzo duży. Szczelinami, otwierającymi dostęp wody do wyrobisk górniczych są często szczeliny uskoko­we (rys. 21). Woda w nich może być pod znacznym ciśnieniem. Stwarza to niebezpieczeństwo nagłego zalewania kopalni.

Dopływ wody następuje również wskutek roz­kruszenia warstw stropowych przez zawały. Przez szczeliny uskokowe i spękania skał spowodo­wane zawałami mogą się przedostawać do kopalni również wody powierzchniowe z rzek i jezior. Wody te w razie nagłego, przedarcia się mogą spowodować zalew kopalni.

Dalszym źródłem dopływu wody do kopalni mogą być stare zroby, w których gromadzą się znaczne ilości wody. Wskutek nagłego zawału lub przebicia wyrobiskiem do starych zrobów mogą one zalać kopalnię (rys. 22). Z tego powodu prowadząc roboty górnicze w pobliżu zbiorników wodnych, należy stosować specjal­ne środki ostrożności.

---