pojęcia podstawowe
proces produkcyjny - wszystkie działańia niezbędne do wytworzenia wyrobu w danym zakładzie. Są to procesy : wytwarzania półfabrykatów, obróbki poszczególnych części,montażu,itp.
Proces technologiczny - podstawowa część procesu produkcyjnego związana bezpośrednio ze zmianą kształtu, wymiarów, własności fiz-chem przedmiotu
proces technologiczny obróbki - proces stopniowego nadawania kształtu, dokładności i własności urzytkowych.
2 Typy produkcji
w zależności od wielkości produkcji, dodatkowo od gabarytu i pracochłonności
- prod. Jedn.: mała liczba wyrob., wyr. Produkowane jednorazowo lub nieregularnie, maszyny ustawione grupowo, mała zamienność części, duży zakres prac ręcznych przy montażu, normy czasu obl. Statystycznie, operacje trasowania
- prod. Seryjna: maszyny i obrabiarki ustawione w gniazdach, systematyczna powtarzalność, pracownicy o różnych kwalifikacjach, praca wg. Ustawiaczy
- prod. Masowa: ciągłość produkcji, duża ilość części, obrab. Specjalne i specjalizowane, stały przydział pracy, wyższy stopień komplikacji, ustawienie liniowe obrabiarek, wysokie kwalifikacje, dokładność dokumentacji, praca wg. Ustalonego taktu
technologiczność konstrukcji
technologiczność konstrukcji - taki sposób konstuowania aby wytworzone części i ich montaż w warunkach konkretnego zakładu i przy określonej wielkości produkcji były możliwie najprostrzy i najekonomiczniejszy, przy czym sama konstrukcja nie straciła nic na swej celowości
wskażniki technologiczności konstrukcji: w. Oparte na pracochłonności wytwarzania, charakterystyki ekonomiczne, montażowe, wsk. Pomocnicze(l-ba. cz. Znorm., wsk. Zmniejszenia gabaryt.)
czynniki wpływające na technologiczność: normalizacja i unifikacja części i zespołów, racjonalny dobór półfabrykatów, właściwe zaprojektowanie części ze wzglEdu na obróbkę wiórową, montaż i racjonaln kształtu pófabrykatu
elementy proc technologicznego
operacja technologiczna - zespół czynności głównych i pomocniczych wykonywanych na 1 stanowisku przez 1 pracownika bez przerw na inną pracę
zamocowanie - przyłożenie sił i momentów do PO do zapenienia stałości jego położenia podczas wykonywanej operacji
pozycja - określone położenie jednorazowo zamocowanego PO względem obrabiarki
zabieg technologiczny - cz. Oper. Za pomocą tych samych środków technicznych i przy nie zmienionych parametrach obróbki, zamocowaniu i pozycji.
Przejście - część zabiegu w której usuwa się 1 warstwę materiału
czynność - część operacji lub zabiegu ujmująca działanie pracownika i/lub wyposażenia technologicznego konieczne do ich wykonania nie powodujące zmiany właściwości PO
ruch elementarny - najmniejsza część czynności, która daje się określić precyzyjnie
proj. Proc. Technologicznych
1 analiza danych wejściowych, 2 wybór rodzaju półfabrykatów, 3 określenie naddatku całk na obróbkę, 4 wybór sposobu obróbki poszczególnych pow oraz ustalenie miejsc obróbki cieplnej, 5 opracowanie struktury procesu, 6 wybór pow bazowych dla 1 operacji i następnych poer, 7 wyznaczenie naddatków, tolerancji i wym operacyjnych, 8 wybór środków produkcji, 9 wyznaczenie parametrów obróbki, 10 wyznaczenie technicz normy czasu dla każdej operacji i zamocowania, 11 wyznaczenie liczby obrabiarek i pracowników, 12 ocena efektywności tech-ekon , 13 wykonanie dokumentacji tecnologicznej, 14 przeprowadzenie prób produkcyjnych i wprowadzenie poprawek
typy danych wyjściowych
konstrukcyjne: rys ofertowy, opis techniczny wyrobu, schemat kinetyczny, rys zestawień wyrobu i jego podzespołow, wykaz części znormalizowanych, rys konstrukcyjny części specjalnych
technologiczne - program produkcyjny, dane dotyczące możliwości wykonania różnych typów półfabrykatów, dane o środkach produccji i stopniu ich wykorzystania, dane o pracownikach
analiza danych
analiza danych konst - an formalna dokumentacji, an cech konst elem urządzenia(sposobu wymiarowania, prawidłowość założonych tolerancji i pasowań, poprawność rozwiązania łańcuchów wymiarowych),an technologiczna konstrukcji
analiza danych technogicznych:
półfabrykaty
półwyroby spawane i zgrzewane, odkuwki, odlewy, mat ceramiczne, spieki, wykroje, półwyroby z tworzyw sztucznych, z przeróbki plastycznej, półwyroby elektroformowane
wyr hutnicze:płaskowniki, rury, druty, kształtowniki;wyr ciągnione, łuszczone, szlifowane
przygotowanie półfabrykatów:pręty(przecinanie,prostowanie,nakiełkowanie),kształ-blachy-rury( przecinanie,wycinanie,oczyszczanie,malowanie),odlewy(oczyszczanie,wyżarzanie odpr,skórowanie,odcięcie wlewków,stępienie),odkuwki(wyżarzanie zmiękczające, odcięcie wypływek, prostowanie,stępienie)
naddatki
naddatek - celowo pozostawiona warstwa materiału, która ma być usunięta w czasie obróbki we wszystkich operacjach i zabiegach
naddatek całkowity- warsta materiału kompensująca błędy wym-kszt, wady powierzchni i podpowierzcni wyst w poszczególnych etapach wytwarzania
naddatek operacyjny - określa grubość warstwyobejmującej wadliwość powierzchni i materiału usuwanej podczas operacji
zasady wyznaczenia:ze względu na rodzaj półfabrykatu,wielkość warstwy uszkodzonej, kształt i gabaryty. Dla prod jednostkowej i seryjnej w oparciu o istniejące normatywy, w prod masowej oblicz metodami analitycznymi
struktura procesu
zasady formowania strukt opracowuje się w postaci planów operacyjnych.strukturę procesu można traktować jako określoną kolejność poszczególnych operacji,
strukturę charakteryzują: nieciągłość procesu wynikająca z podziału produkcji na poszczególne operacje i stosowanie różnych sposobów obróbki, stopniowe nadawanie kształtu
ogólna struktura procesu: 1 operacje wstępne, 2 wykonanie bazy obróbkowej do 1 operacji, 3 wykonanie obróbki zgróbnej i kształtującej, 4 operacje obróbki cieplnej lub ciepl-chem, 5 obróbka wykańczająca, 6 operacja kontroli jakości
metoda koncentracji- polega na obróbce przedmiotu na niewielkiej liczbie obrabiarek(po kilka pow na każdej) koncentracja technologiczna polega na jednczesnej obróbce kilkoma narzędziami, koncentracja mechaniczna - zastąpienie kilku zamocowań 1 lecz z zastosowaniem kilku pozycji, koncentracja organizacyjna- polega na uproszczeniu prac związanych z organizacją produkcji
różnicowanie operacji polega na rozbiciu operacji złożonych na operację proste. Zwiększenie operacji ma sens w produkcji masowej gdzie można zastosować uproszczone konstrukcyjnie obrabiarki
struktury procesów typowych cz maszyn
wał-przecinanie materiału,prostowanie,nakiełkowanie, toczenie zgrubne, toczenie kształtujące, toczenie stożków i pow kształtowych, frezowanie rowków wpustowych, gwinty zewnętrzne, otwory poprzeczne, obróbka wykańczająca kontrola, wyk otworu poprzecznego
tuleja - obróbka zgrubna i kształtująca pow zewnętrznych, wyk otworów zgrubnie lub na gotowo, obróbka wykańczająca otworu, wyk wielowpustu, obr kształtująca powierzchni zewnętrznych z ustaleniem na otworze, frezowanie rowków wpustowych na powierzchniach zewnętrznych, wuk gwintów,otw poprzecznych, obr bdokł otworu, obr kształ pow zewnętrznych, kontrola jakości
tarcza - obr zgrubna, kształtująca powierzchni zewnętrznych, wyk otworów na gotowo, toczenie w drugim zamocowaniu zgrubnie powierzchni z drugiej strony, obr wykańczająca pow zewnętrznych i czołowycz z bazowaniem na otworze, wyważanie statyczne, kontrola
koło zębate - wstępne wykonanie otwotu oraz zgrubna obróbka pozostałych powierzchni, przeciąganie rowków, obróbka kształtująca z bazowaniem na otworze, nacinanie zębów, obr wyk zębów, kontrola
dźwignia- obr powierzchni czołowej, obr otworu na gotowo, operacje drugorzędne, toczenie rękojeści
operacje występujące w proc
trasowanie- wyst w prod jednostkowej celem jej jest wyznaczenie naddatków na obróbkę i sprawdzenie pófabrykatu. Polega na wykonaniu rysy traserskiej rysikiem na powierzchni by rysa była widoczna pokrywa się półfabrykat farbą. Na rysie w pewnych odstępach wykonywanuje się punktowanie. Obróbkę przeprowadza się zdejmując warstwę mat do rysy
obr cieplna i ciepl-chem - cel: zmniejszenie naprężeń wew w mat, poprawa skrawalności, poprawa własności mechanicznych; należą: wyżarz odprężające, ulepszanie cieplne, hartowanie, odpuszczanie, nawęglanie, węgloazotowanie,..
usuwanie zadziorów i tępienie- cel: zabezpiecz przed uszkodzeniem współpracującej części, poprawa war BHP, podniesienie estetyki; sposób realizcji: obr ręczna za pomocą pilnika i skrobaka, frezów, pogłębiaczy, ściernic, w pojemnikach za pom luźnych kształtek, frezowanie igłowe, obr elektrochem ,termiczna
prostowanie;,; mycie;,;kontrola jakości
bazy
baza powierzchnia, linia lub punkt względem której okreśka się położenie innych pow, li, punktów danego przedmiotu lub pow współpracującejącej danej części z pow innych części
baza- I-konstrukcyjna-przyjmowana przez konstruktora w sposób uwarunkowany, stanowi punkt odniesenia; II-produkcyjna- warunkuje właściwe wytwarzanie wyrobu
bazy ze względu na:znaczenie(właściwe-przyjęta zarówno przez konst itechnologa, zastępcze - konstruktor wybiera), przeznaczenie( kontrolne ,montażowa-baza przyjęta w proc mont przedm w zespół w celu określenia względem niej któregoś z innych elementów w zespole, obróbkowa- pow l lub punkt względem którego określa się położenie pow obrab w danej operacji lub zabiegu)(do 1 operacji , do dalszych operacji)(stykowa- styka się z elementami obrab, uchwytu lub narzędzia, nastawcza- ustala się ją względem odpowiednich elem obrab, uchw lub narzędziami, sprzężona)
zasady wyboru pow baz do: 1 operacji b powinna być tak dobrana by błędy wym obrób możliwych do wystąpienia były jak najmniejsze( pow możliwie równe, czyste, bez śladów po..., dla przedm niecałkowicie obrab- pow surowe, dla przedm całkow obrab- pow o najmniejszych naddatkach, pow nieobrobione przyjmować tylko raz);,;dalszych operacji- pow nie może być nieobrobiona(pow nie powinny podlegać odkształceniom pod wpływem sił skrawania, l pow pun stanowiące bazy konst lub montażowe, jako baza ostatnia - pow od której stawiane są wym tolerowane)
norma czasu pracy
norma czasu pracy-technicznie uzasadniona liczba czasu pracy potrzebna do wykonania określonego zakresu prac w danych warunkach tech-org zakładu przy określonej liczbie wykonawców o określonych kwalifikacjach
czas przyg-zak:;,; czas jednostkowy: czas wykonania-czas niezbędny do jednorazowo wyk czynności bezpośrednio związan z wyk operacji techn(cz główny cz ściśle zw ze zmianą wym lub własn PO; czpomocniczy-cz zużywany na czynności uzupełniających realizację działania)
czas uzupełniający- cz potrzebny na obsługę stan i człowieka(cz obsługi- cz obsł technicznej, cz obsł organizacyjnej;.; cz potrzeb fizjolog- cz potrzeb natur, cz odpoczynku)
środki pracy
obrabiarki- dobór: możliw wykonania zadania, ekonomiczna dokładność,wydajność, moc , cechy konst, koszt wytw wyrobu,cechy konst( zgodność mocy, sztywność,możliwości kinematyczne z optymalnymi war obróbki), uniwersalność, umożliw pracy pracownikom o niższych kwalifikacjach; obrab: konwencjonalne(uniwersalne, produkcyjne), sterow numerycznie, centra obróbkowe(obrab wielooperacyjne ster numerycznieumożliwiają obróbkę w 1 zamocowaniu kilkoma narzędziami), elastyczne sys obróbkowe- zestaw wielu zautomatyzowanych stanowisk obróbkowych uzupełniony stanowiskami nieobróbkow
narzędzia- zasady wyboru : uwzględn własn fiz i chem poszczególnych wyrobów, główna twardość, druga właściwości termiczne, dobór uwzględn wielkość prod, sposób obróbki, materiał PO, typ obrab, rodzaj i dokładność obróbki, kształt obrab powierzchni
wyposażenie technologiczne: oprawka narzędziowa(urządzenie do powiązania narzędzia z zespołem rob obrab), uchwyt obróbkowy( urządzenie które ma ustawić PO, względem obrabiarki, zamocować PO, nadać PO określoną pozycję, prowadzić narzędzie względem PO), przyrządy obróbkowe( urządzenia mające zwiększenie możliwości technologiczne obrabiarki poprzez realizację dodatkowych ruchów w układzie PO-narzędzie np.: liniaL, podzielnica)
wyposażenie : normalne( korby, imadła, stoły obrotowe) specjalne
dokumentacja technologiczna
dokumentacja -zbiór dokumentów zawierających informacje i zadania niezbędne do realizacji proc technologicznego. Ma na celu ułatwienie pracy wykonawcom. Dokładność i zakres dokumentacji zależy od typu prod, charakterystyki wyrobu, kfalifik załogi
dok podstawowe(karta technologiczna, instr technologiczna, norma zużycia mat, wykaz pomiarów warsztatowych, karta kalkulacyjna)rys półfabrykat, rys przyżąd spec, dok pomocnicze( zbiór normatyw, ewidencja zakresu stosowania pomocy), dok zw z organizacją( zestaw pracochłonności, rozplanowanie stanowisk)
kolejność : karty technol( ins obróbki, ins uzbrojenuia obr, ins obr cieplnej, ins montażu, ins kontr jakości) konstr pom warsztatowych, karta normow czasu(obr skraw, cieplna, plast, kontr jak, montaż)
projektow proc technologicznych
metoda konwencjonalna-STOSOW W MAŁYCH ZAKŁ POLEGA NA ręcznym wykonaniu wszystkich niezbędnych czynności
z zastosowaniem komputera
sys wspomagania projek
CAD - wspomaganie komp konst , wspom działanie myślowe konstruktora lub zastęp w rutynowych pracach
CAPP - wspomaganie komp proj proc wytwarzania , przyspiesza działanie technologa lub zastępuje go w pracach tech-org
CAD/CAM-sprężony sys komp , który wykożystuje wyniki prac konstrukcyjnych bezpośrednio jako dane do przygotowania prog dla obrabiarek
CIM-zintegrowane komp wytw, w którym komp może obejmować cały zakład produkcyjny- od ewidencji zamówień do rejestracji wysłanych towarów
kształtowanie dokładności
jakość wyrobu-zespół właściwości decydujący o przydatności wyrobu w określonych warunkach
użytkowania; jakość techologiczna-właściwości montażowe, dokładność wyrobu; właściwości warstwy wierzchniej (cechy techniczne: stan pow, wym geom, właściwości fiz-chem-biol, tech parametry działania); jakość użytkowa wyrobu- funkcjonalność wyrobu, trwałość,niezawodność i zużycie(wznawialność naprawialność,bezpieczeństwo), właściwości ekonomiczne(koszty nabycia, cena kupna, amortyzacja, strata na zamrożenie kapitału, koszty:eksploatacji,transp, zainstal,przechowywania, użytkowania, konserwacji,napraw), estetyka(wygląd zewnętrzny, stopień zgodności z modą, staranność wykonnania,estetyka opakowania)
optymalizacja procesów technologicznych - wyznaczenie spośród dopuszczalnych rozwiązań danego problemu rozwiązania najlepszego z punktu widzenia przyjętego kryterium
wskażniki efektywności proc technologicznego- wsk jakościowe(dokł, chrop, własn war wierzchniej), wsk wydajnościowe(takt, rytm, cz główny, cz kalkulowany) wsk funkcjonalne ( zużycie narzędzi, zuż obrab, zuż uchwyt, zuż energii, zuż mat) wsk ekonomiczne(koszty własne);
optym- polepszanie tych wskażników; wybóer ekonomicznego wariantu proc- spełnienie war tech wyr przy minimal kosztach;
typizacja-
formy organizacyjne produkcji
gniazda obróbkowe-stos w prod różnych asorym o podobnych parametrach, w prod seryjnej obrabiarki powinny być ustawione aby suma iloczynów ciężarów obrab części i odległości stanowisk były jak najmniejszy,
linie obróbkowe- mogą być zbudowane z elem znormalizowanych oraz specjalizowanych, PO ustalony i zamocowany w uchwycie przmieszcza się od stanowiska do stan , o dług taktu decyduje najdłuższa operacja
elastyczne sys obróbkowe- zestaw wielu zautomatyzowanych stanowisk obróbkowych uzupełniony stanowiskami nieobróbkow
uchwyt obróbkowy- urządzenie mające na celu: ustawienie PO względem obrabiarki, zamocować PO, nadać PO określoną pozycję, prowadzić narzędzie względem PO
przyrząd obróbkowy- urządzenie mające zwiększyć możliwości technologiczne obrabiarki poprzez realizowanie dodatkowych ruchów w układzie narzędzie-PO(np, podzielnica)
oprawka narzędziowa- urządzenie służące do powiązania narzędzia z zespołem roboczym obrabiarki lub płytki wieloostrzowej z korpusem narzędzia ( np. Uchwyt wiertarski,tulejka redukcyjna, korpusy głowic frezarskich, oprawki noży)
podział uchwytów
na przeznaczenie: uniwersalne( do obróbki o różnych kszt i gabar na różnych obrab), specjalizowane(uchwyty uniw przystosowane na drodze modernizacji do obr określ przedm, tak że zawsze można przywrócić poprzednie cechy), specjalne( do ściśle określ przedm, operacji i obrabiarki)
na budowę: trzpieniowe, płytowe, skrzynkowe
na wyk ruchy: o ruchu prostolin, obrotowym, krzywokiniowym
na ilość części równocześnie obrab: jedno ,wielo przedmiotowe
na sposób zamocowania: śrubowe, dźwigniowe, krzywkowe
na rodzaj napędu zespołu mocującego: ręczne, pneum, hydral, elektryczne
cel stosowania uchwytów:
skrócenie czasów pomocniczych(związ z ustawieniem, zamocowaniem, zdięciem PO), zwiększenie wydajn prod, poprawa dokładn kształt-wym(powtarzalność), wyeliminow stosowania obrabiarek uniwersalnych, ogranicz zatrudnienia prac wysokokfalifikowanych, możliw stosow mniej dokładnych obrab, zmniejsz wysiłku fiz i umysłowego pracownika, zwiększenie bezp pracy,
opłacalność- aby koszt zaproj, wytworzenia i eksploatacji nie przekraczały oszczędności jakie się uzyska
bazy obróbkowe- pow lin lub punkty względem których określa się poł pow obrabianej w danej oper lub zabiegi,( nastawcze, naturalne, rzeczywiste, wyobrażalne, specjalne)
wym obróbkowe - wym
ustawienie PO w uchwycie - nadanie PO w uchwycie ściśle określonego położenia w uchwycie(odebranie mu wszystkich stopni swobody przez odp elementy uchwytu); ustawienie składa się z ustlenia( odebr st sw w kier wym obr lub war położenia) ,oparcia( odb st swob niezw z wym i war ) i podparcia( nie odb st swob, usztywnia przedm w kier sił skraw)
zasady wyboru baz obróbkowych:
zasady wyboru pow baz do: 1 operacji b powinna być tak dobrana by błędy wym obrób możliwych do wystąpienia były jak najmniejsze( pow możliwie równe, czyste, bez śladów po..., dla przedm niecałkowicie obrab- pow surowe, dla przedm całkow obrab- pow o najmniejszych naddatkach, pow nieobrobione przyjmować tylko raz);,;dalszych operacji- pow nie może być nieobrobiona(pow nie powinny podlegać odkształceniom pod wpływem sił skrawania, l pow pun stanowiące bazy konst lub montażowe, jako baza ostatnia - pow od której stawiane są wym tolerowane)
zas wyb pow ustalających: starać się pow które są bazami obróbkow lub wymiarowe, pow o najwęższej tolerancji, najmn naddatki na obr, za główną- pow największą
analiza ustalenia
głowna pow ustalająca- pow odbieraj conajm 3 stop swob
elementy ustalające PO w uchwycie:
kołki( płaskie, wypukłe, ścięte), podst pryzmowe, trzpienie rozprężne, itp.
Elementy oporowe i podporowe
zamocowanie powinno być
silne i pewne- by podczas obróbki przedmiot nie mógł się poruszać i odlegał najmniejszym drganiom,;szybkie- gdyż zmniejszają się czasy pomocnicze
wielkość potrzebnej siły zal od rodzaju obr i war skraw oraz od kier działania sił skraw ,pewność zamocow polega na możliwie małych wahaniach siły zamocowania, szybkość zamoc uzyskuje się przez stosow zamocowań pneum, hydr, magnetycznych, w przyp zam ręcznych dążyż do sprzężenia ze sobą elementów zamocowujących
wybór miejsc- możliwie blisko miejsc obrabianych(mniejsze drgania) na wprost stałych elementów;
zamocowanie ręczne: zam gwintowe, mimośrodowe, klinowe, dźwigniowe
konstrukcja el mocuj PO w uchwycie
ustalenie narzędzia względem uchwytu-narzędzie może być ustalone bezpośrednio względem pow lub pośr- przez ustal względem odp el w uchwycie, elem ustal położenia narzędzi są ustawiaki, tuleje i mechanizmy prowadzące oraz zderzaki.
Ustawiaki-do ustal frez czasami moży strugarskich i tokar,narzędzie ustala się w kier wym obróbkowych. Znormalizowane są 4 odmiany,
tulejki wiertarskie stałe; tulejki wiertarskie stałe z kołnierzem; tulejki wiertarskie wymienne;tulejki wiertarskie specjalne
zderzaki- do ustal narzędzia w końcowym położeniu obróbki, w kier przesuwu narzędzia
mechanizmy podziałowe
błędy ustalenia: błąd ustal =bł ustal związany ze spos ustalenia + bł ustal związ z niepokryw się pow ustalaj z bazą obróbkową
tok proj ucwytu obróbkowego
montaż- ostatnia faza proc wytw maszyn, w której ujawniają się błędy anal wym i niewłaściw wykańcz pow stykowych cz współpracujących, jest to składanie części w jedn mont a następnie w gotowe wyroby przy stosow połączeń stałych lub ruchowych
zespół konstr masz- złożony z części mechanizm lub układ konst spełniający w maszynie wyodrębnion funkcję, np. Zawieszenie
jedn mont- zespoły technol powst w proc montażu , przy czym zal od stopnia zaawansowania tego proc wyodrębnia się jedn mont różnych rzędów
proc technol mont- całokształt wykonywanych w określ kolejn operacji łączenia, mocowaniu i ustalenia gotowych cz w określon wzajemnym położeniu
el
klasyfikacja operacji mont, struktura operacji
1 oczyszczanie i mycie części,2 usuwanie napr wew po obróbce, 3 różne zab obrób zw z dopasowaniem, 4 wyrównoważanie części lub zespołu, 5 montaż poł stałych lub ruchowych, 6 montaż jedn mont, 7 docieranie zespołów, 8 ochrona zespoł i maszyn
wymagania
dążyć do wyrównania pracochłonności montażu poszczególnych jedn mont tego samego rzędu, aby ułatwić manipulację jedn mont i nie utrudniać organizacji proc mont, jedn mont powinny mieć możliwie małe gabaryty, należy wyodrębnić jedn mont wymagające dodatkow zabiegw ręcznych(np docieranie)
metody montażu
1 z całkowitą zammiennóścią- składanie jedn mont z takich elementów, które mogą być dowolne lecz wykonane według założonych wymiarów lub innych założeń,2- z zastosowaniem selekcji - założoną tolerancję wym osiąga się poprzez odpowiednie kojarzenie podzielonych na grupy selekcyjne o węższych tolerancjach, 3 z indywidualnym dopasowaniem składanych elementów - wymag tol wym osiąga się poprzez zmianę wymiarów jednego z góry określonego ogniwa łańcucha wymiar za pomocą szlifowania, toczenia, itp., 4 z zastosowaniem kompensacji-
wymag tol uzyskuje się poprzez dodanie do konstrukcji elementu kompensacyjnego umożliwiającego wykonanie żądanego wymiaru w określonych granicach, [kompensatory nieciągłe- podkładki , tuleje dystans, kompensatory ciągłe- śruby, kliny]
zasady proj proc technol mont
1 analiza konstrukcyjna zespołu, ustalenie baz mont i opracow schem łańcuch wymiar, 2 ustalenie formy organizacyjnej montażu,3 opracow kart technol instruk dla operacji mont, 4 oprac oprzyrząd specjaln poszczególn operacji, 5 dobór i zaproj środk transport, oblicz pracochłonn iliczebności załogi