Techniki Pomiarowe Temat: Pomiar elementów gwintu metodami optycznymi
Marta Przygońska Agnieszka Strzelczyk Karol Strzelczyk	Data: 19.04.2012	Kierunek: ZiIP Wydział: WBMiZ	Ocena:

1. Schemat mikroskopu warsztatowego

Rys. 1. Mikroskop uniwersalny: 1 - łoże, 2 - nóżki, 3 - ucha, 4,6 - śruby nastawcze, 5,7 - śruby mocujące, 8 - sanie, 9 - obudowa wzorca, 10 - mikroskop odczytowy przesuwu wzdłużnego, 11 - sanie poprzeczne, 12 - mikroskop odczytowy przesuwu poprzecznego, 13 - kolumna, 14 - kółko do pochylania kolumny, 15 - tubus, 16 - okularowa głowica goniometryczna, 17,18 - koniki zaopatrzone w kły.

2. Wyniki pomiarów gwintu dokonanych mikroskopem warsztatowym

a) Pomiar średnicy zewnętrznej gwintu d

Pomiar	Odczyt 1 [mm]	Odczyt 2 [mm]	Wymiar [mm]
1	19,97	10,22	9,75
2	19,92	10,17	9,75
3	19,93	10,18	9,75
4	19,91	10,12	9,79

d_min=9,75 mm

d_max=9,79 mm

d_śred=(9,75+9,79) : 2 = 9,77 mm

Niepewność pomiaru:

µm

Obliczenie odchyłek dla średnicy nominalnej d=10 mm

-odchyłka dolna

ei = -250 ၭm

-odchyłka górna

es = -210 ၭm

-Pole tolerancji

T_d = -0,210-(-0,250) = 0,040 mm = 40 µm

-Przyjmuję wg PN-83/M-02113 ( dla es= -210 µm, P=1,5 mm )

Odchyłka podstawowa es = -(80+11P)= -95 µm

Położenie pola tolerancji d

-Przyjmuję wg PN-83/M-02113 (T_d= 40 µm, P=1,5 mm)

Pole tolerancji T_d(4) = 150 µm

Szereg tolerancji klasa 4

-Odchyłka dolna

T_d(4) = es - ei

ei = es - T_d(4) = -95 - 150 = - 245 ၭm

ei = -246,5 ၭm

Oznaczenie tolerancji i odchyłki podstawowej 4d

b) Pomiar skoku gwintu

Pomiar	Odczyt 1 [mm]	Odczyt 2 [mm]	Wymiar [mm]
1	12,32	13,80	1,48
2	8,48	6,99	1,48
Średnia wartość skoku:			1,48

Niepewność pomiaru

ၭm

P=1,48 mm ± 8,106 ၭm

Dobieram podziałkę gwintu P=1,5 mm

c) Podział średnicy podziałowej gwintu d₂

Pomiar	Odczyt 1 [mm]	Odczyt 2 [mm]	Wymiar [mm]
1	19,73	11,03	8,70
2	10,80	19,49	8,69
Wartość średnia:			8,695

Niepewność pomiaru:

ၭm

Wartość nominalna średnicy podziałowej:

d₂ = d-0,65თP= 10-0,65თ1,5 = 9,0257

Przyjmuję wg PN-83/M-02013 (dla M10 , skoku P=1,5mm) średnica podziałowa

d₂ = 9,026 mm

-odchyłka dolna

ei = 8,69 - 9,026 = -336 ၭm

-odchyłka górna

es = 8,70 - 9,026 = -326 ၭm

-Pole tolerancji obliczone

T_d2= -326-(-336) = 10 µm

-Przyjmuję wg PN-83/M-02113 ( dla es= -326 µm, P=1,5 mm )

Odchyłka podstawowa es = -95 µm

Położenie pola tolerancji d

-Przyjmuję wg PN-83/M-02113 tabl.5 (T_d2= 10 µm, P=1,5 ,śred.nom.5,6Ⴘ11.2)

Pole tolerancji T_d2(3) = 67 µm

Szereg tolerancji klasa 3

-Odchyłka dolna T_d2(3) = es - ei

ei = es - T_d(3) = -95 - 67 = - 162 ၭm

ei = -162 ၭm

Oznaczenie tolerancji i odchyłki podstawowej 3d

d) Pomiar kąta zarysu gwintu

Pomiar	α1'	α2'	α1 (180^o- α1')	α2 (180^o- α2')	α
Odczyt [^o]	148^o20'	149^o53'
Wartości kątów			31^o40'	30^o07'	61^o47'

Niepewność pomiaru kąta:

Kąt α =61^o47'±0^o02'16”

Dobieramy kąt α=60^o

3. Oznaczenie gwintu

M10x1,5-3d4d

4. Wnioski

Układ tolerancji i pasowa gwintów obejmuje :

-tolerancje średnic gwintów

-położenie pól tolerancji średnic gwintów

-pola tolerancji normalne gwintów w zależności od znormalizowanych długości skręceń

Tak więc w wewnętrznych, jak i zewnętrznych są tolerowane tylko dwie średnice:

-średnice D₂ i D₁ w gwintach wewnętrznych

- średnice d₂ i d w gwintach zewnętrznych

Kąty gwintów i skok gwintu nie są wymiarami tolerowanymi. Kąt naszego gwintu wynosi 61^o47'. Pola tolerancji i szeregi tolerancji dobieraliśmy z normy (PN-83/M-02113). Bardziej dokładne są pomiary przeprowadzane na mikroskopach pomiarowych, ale z użyciem nożyków pomiarowych. Przy naszych pomiarach nie stosowaliśmy nożyków.

---