Medycyna Ratunkowa W 1 8.10.2005

Mnogie obrażenia ciała

Obrażenia ciał epidemiologia

USA:

• 60-70 mln urazów rocznie

• 150 tyś zgonów rocznie z powodu urazów

• Śmiertelność pourazowa 50/100 tysięcy

• Koszty leczenia ofiar wypadków drogowych rocznie 20mln $

• Roczne koszty leczenia wszystkich urazów wynoszą 150 mln $

Polska:

• 3,5 mln obrażeń rocznie

• zapadalność 100 MOC/100 tys.

• śmiertelność pourazowa 75/100 tyś

• codziennie z powodu urazów ginie 75 osób

W Polsce w wypadkach komunikacyjnych ginie rocznie 6 000 osób, rannych zostaje ok. 40000.

W Polsce w wypadkach komunikacyjnych ginie 12osób/ 100 wypadków.

W UE w wypadkach komunikacyjnych ginie 3,5 osoby/ 100 wypadków.

„Pandemia urazów najcięższa i najdroższa wojna współczesnego świata”

Polska:

• Śmiertelność z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego 500/100 tys.

• Śmiertelność z powodu nowotworów 200/100 tys.

• Śmiertelność pourazowa 75/100 tys.

Urazy są najczęstszą przyczyną zgonów u ludzi młodych do 40 roku życia.

W Polsce z powodu urazów ludzie tracą rocznie pół miliona lat życia, 300 tyś lat pracy.

Uraz (trauma)

Nagłe, gwałtowne zadziałanie na organizm czynnika zewnętrznego, który narusza zdrowie i prowadzi do zmian fizycznych i psychicznych.

Obrażenie- następstwo siły urazu; następstwo siły sprawczej.

Uraz:

• bezpośredni

• pośredni

Uraz

mechaniczny termiczny chemiczny

skojarzony

Rana - przerwanie ciągłości powłoki skóry lub błon śluzowych.

Obrażenia:

• otwarte

• zamknięte

Obrażenia

izolowane wielomiejscowe wielonarządowe

jeden narząd jeden narząd w kilka narządów

kilku miejscach

obrażenia pojedyncze obrażenia mnogie

jedna okolica ciała kilka okolic ciała

Mnogie obrażenia uszkadzają narządy w co najmniej dwóch różnych okolicach ciała przy czym każda z osobna byłaby wskazaniem do leczenia szpitalnego.

Przyczyny obrażeń ciała:

• 25% wypadki drogowe

• 25% agresja i autoagresja ludzka

• 25% upadki z wysokości

• 25% inne

Mnogie obrażenia ciała:

Przyczyną mnogich obrażeń ciała w 70% są wypadki drogowe. 75% poszkodowanych w Polsce w wypadkach drogowych to piesi.

Miejsca uszkodzeń w mnogich obrażeniach ciała:

• 82% głowa

• 14% szyja

• 47% klatka piersiowa

• 21% brzuch

• 29% miednica

• 45% kończyny dolne

• 31% kończyny górne

Kierowca samochodu: klatka piersiowa + brzuch

Motocyklista: głowa + kończyny

Upadek z wysokości: klatka piersiowa + kręgosłup + kończyny

Mnogie obrażenia ciała

> Śmiertelność:

• Polska 25%

• Kraje rozwinięte 11%

> Kalectwo pourazowe:

• Polska 25%

• Kraje rozwinięte 15%

ATLS

Advanced Trauma Life Support -Program szkoleniowy Amerykańskiego Towarzystwa Chirurgów w zakresie postępowania w MOC 1988

Priorytety postępowania okołourazowego

SCOOP & RUN

Szybki kwalifikowany transport do najbliższych właściwych warunków szpitalnych

(+) szybkie dotarcie do warunków szpitalnych

(-) wydłużony czas stabilizacji parametrów funkcji życiowych

SRAY & PLAY

Natychmiastowa stabilizacja

(+) szybsza poprawa parametrów życiowych

(-) opóźnienie specjalistycznego leczenia szpitalnego

Urazy tułowia

urazy tępe urazy przenikające

STAY & PLAY SCOOP & RUN

Izolowany uraz głowy

Zespół obrażeń wielonarządowych

Etapy postępowania:

1. Szybka ocena sytuacji

2. Wstępna ocena kliniczna i resuscytacja

3. Wtórna ocena kliniczna i badanie wstępne

4. Postępowanie na miejscu zdarzenia

Szybka ocena sytuacji AMPLE

• Allergies-uczulenie

• Mediatiors- leki

• Post illeness- przebyte lub istniejące choroby, ciąża

• Lost meal- ostatni posiłek

• Events preceding- okoliczności towarzyszące zdarzeniu

Zespół pasa bezpieczeństwa- trzustka, dwunastnica, jelito kręte, śledziona

Zespół obrażeń wielonarządowych

Wstępna ocena kliniczna i resuscytacja

• Airway

• Breathing

• Circulation

• Dysfunction- krótka ocena neurologiczna

• Exposition - rozebranie

D-E- 90 sek.

Nie odchylaj do tyłu głowy poszkodowanych w celu udrożnienia dróg oddechowych

Wtórna ocena kliniczna i badanie wstępne

• Ponowne A-B-C-D

• Badanie BTLS

• Głowa: wyciek płynu/krwi z przewodu słuchowego (złamanie podstawy czaszki), z przewodów nosowych, objaw oczu szopa, objaw Beatla (wybroczyny krwawe w okolicy wyrostka sutkowatego), źrenica, szyja, stopień wypełnienie żył szyjnych (odma prężna, tamponada osierdzia, ostra niewydolność prawokomorowa), położenie tchawicy (poza linią środkową ciała świadczy o przesunięciu narządów)

• Klatka piersiowa: czy jest stabilny wymiar poprzeczny, strzałkowy (wiotka klatka piersiowa) opukujemy i osłuchujemy klatkę piersiową (odma, tamponada, krwotoki)

• Brzuch: palpacyjnie szukamy miejsc bolesnych, z obroną miejscową

• Miednica: sprawdzamy stabilność

• Kończyny: sprawdzamy osiowość (złamania lub zwichnięcia) czy są ruch czynne, dystalne czucie i tętno

Postępowanie na miejscu zdarzenia

ABCDE

F - zaopatrzenie złamań/ zwichnięć

M - monitoring

N- czynności pielęgnacyjne (opatrunki, pozycjonowanie)

O- tlen

PR- lek p/bólowy

S- stabilizacja

T - transport

Zakres czynności które należy wykonać ale nie jest to kolejność !!!

Główną przyczyną śmierci u chorych z mnogimi obrażeniami ciała jest wstrząs krwotoczny.

Krwotoki podział wg BTLS

• Krwotok zewnętrzny dający się opanować

• Krwotok zewnętrzny nie dający się opanować

• Krwotok wewnętrzny

Postępowanie w krwotoku zewnętrznym dającym się opanować:

• pozycja na wznak

• 100% tlenu

• „pakujemy i jedziemy”

• można wstępnie zastosować pneumatyczną odzież przeciwwstrząsową

• zapewnić dostęp do żyły po drodze

bolus 20 cm³/ kg (krystaloid; płyn Ringera, sól fizjologiczna); obwodowo, krótkie o dużej średnicy

• zabezpieczyć przed utratą ciepła

Postępowanie w krwotoku zewnętrznym nie dającym się opanować i w krwotoku wewnętrznym:

• pozycja na wznak

• 100% tlenu

• „pakujemy i jedziemy”

• zapewnienie dostępu do żyły po drodze

podawanie płynu w celu utrzymania ciśnienia skurczowego krwi 90-100

• użyj opaskę uciskowa w razie potrzeby

• użycie pneumatycznej odzieży przeciwwstrząsowej nie jest wskazane

• zabezpieczenie przed utratą ciepła

• powiadomienie oddziału docelowego

---