Rodentycydy c.d.…

ANTU α-naftylotiomocznik

DL₅₀ mg/kg duże różnice gatunkowe

Szczur wędrowny 6-8

Psy, świnie 20-50

Przeżuwacze <50

Konie 75-100 / 30-80

Drób 2000-5000

Człowiek 6000-8000

Bezwonny, nierozpuszczalny w wodzie, dobrze rozpuszczalny w tłuszczach. Bardzo szybko wchłaniany

Mechanizm działania nie do końca poznany. Podstawową w nim rolę pełnią toksyczne metabolity ANTU, stąd przy zahamowaniu metabolizmu toksyczność ↓, tak jest u zwierząt młodych, u których metabolizm nie do końca wykształcony, np.:

Pies 20-50 mg/kg

Szczenięta 85-100 mg/kg

Działanie:

1. Lokalne działanie drażniące

1. Wymioty (działa również na ośrodek wymiotny!)

2. Biegunki

3. Stany nieżytowe w przewodzie pokarmowym

2. Po wchłonięciu

1. Naczynia krwionośne ↑ przepuszczalności (bez zmiany łamliwości naczyń) wynaczynienie osocza

Płyny w jamach ciała obrzęki

Hipowolemia

Zagęszczenie krwi (↑Ht) utrudnione krążenie

wpływa to głównie na OUN oraz układ krążenia

2. Naczynia limfatyczne (mechanizm działania nieznany) silny skurcz naczyń limfatycznych niemożność odbierania płynu przez układ limfatyczny (pogłębienie obrzęków)

Objawy:

Po 30 minutach od narażenia (zależnie od dawki)

• Wymioty, czasem biegunki, często ślinotok

• ↑ częstości pracy serca

• Cyjanoza; zwierzęta często przyjmują pozycję siedzącą

• Trudności w oddychaniu, często kaszel

• Niepokój ruchowy, brak koordynacji ruchów, wyczerpanie

• Może dochodzić do skurczy klonicznych, śpiączka

• Może dochodzić do nagłej śmierci w wyniku obrzęku płuc i zaburzeń krążeniowych

• Hipotermia - bardzo częsta

Post mortem:

Sinica, obrzęk płuc, wysięk w jamie opłucnowej, tchawica i oskrzela wypełnione pienistym płynem, przekrwione wszystkie błony śluzowe i narządy, mogą występować wybroczyny.

Działanie chroniczne:

• Tyreostatyczne

• Blokowanie grup -SH

• Depigmentacja i wypadanie włosów

• Degeneracja tłuszczowa wątroby

Terapia:

• Brak specyficznej

• Osmoterapia (podać płynu hipertoniczne)

• Diureza osmotyczna (mannitol, glukoza)

• Acetylocysteina: pies p.o. 280 mg/kg m.c. w ciągu pierwszych 2 dni, potem ½ dawki

• Silikonowane aerozole - ↓ pienienia w drogach oddechowych

Zatrucia ANTU zdarzają się przede wszystkim u psów i kotów, ale też u świń, pojedyncze u koni. Są wynikiem albo zjedzenia trutki albo zjedzenia zatrutego szczura.

Metaldehyd (CH₃CHO)₄

Moluskocyd i rodentycyd.

DL₅₀ 40-50 mg/kg m.c. psy

Szczury 200-600 mg/kg m.c.

DL₁₀₀

Psy 100 mg/kg

Konie 60 mg/kg

Bydło 200 mg/kg

Przy zatruciach nie chodzi jedynie o trutki na szczury, ale także o to, że powszechnie stosowany jest w kostkach do maszynek spirytusowych.

Kinetyka:

Szybkie wchłanianie z przewodu pokarmowego, w żołądku może ulegać hydrolizie do aldehydu octowego (powolny proces), bardzo szybko przechodzi przez barierę krew-mózg.

Mechanizm działania nie został dokładnie poznany:

1. Miejscowe działanie drażniące

1. Wodniste biegunki

2. Ślinotok

2. Po wchłonięciu (?)

Przypuszczalnie hamuje transport elektronów.

GABA ↓ (w OUN)

Serotonina ↓

Noradrenalina ↓

Objawy:

Po kilku minutach do 3h.

• Wymioty, wodnista biegunka, ślinotok, pocenie

• Zaburzenia oddychania przyspieszenie oddechów, duszność

• Tachykardia

• ↑ pobudliwości, ale także depresja

• Brak koordynacji ruchów

• Drżenie mięśni (ciągłe) - tremor, ALE jednocześnie brak sztywności mięśni

• Gwałtowne skurcze kloniczne (u psów nie są one wywoływane przez bodźce zewnętrzne, natomiast u kotów tak)

• Oczopląs (charakterystyczny dla kotów)

• Bardzo gwałtowny ↑ temperatury ciała (42,5°)

• Wczesna (w ciągu kilku h) śmierć w wyniku zatrzymania oddychania i porażenia ośrodka naczynioruchowego, utrata przytomności

• Późna śmierć (po 2-3 dniach) w wyniku niewydolności wątroby

Post mortem: niecharakterystyczne, przekrwienie narządów, wybroczyny, zmiany degeneracyjne w OUN

Terapia:

• Objawowa

• Barbiturany, benzodwuazepiny, metokarbamol (i.v. 150 mg/kg)

• Kontrola temperatury ciała

• L-cysteina, witamina C, B₁ i B₁₂

• W krótkim czasie od narażenia można próbować usunąć z p. pokarmowego, wymioty prowokować tylko przez 1 godzinę po narażeniu.

• Rokowanie ostrożne

Fluorooctan

Fluorooctan sodu (SMFA), fluoroacetamid

LD₅₀ mg/kg

Szczur norweski 2-3 p.o.

Psy 0,05-1,0 p.o.

Kot 0,1 i.v.

UWAGA! Bardzo wysoka toksyczność - DL₅₀ w dziesiątych częściach miligrama!!!

Mechanizm działania:

Zastępuje octan w procesach metabolicznych (patrz toksykologia ogólna)

… fluoroacetyloCoA … zablokowanie cyklu Krebsa, bark transportu elektronów brak energii …

ORAZ niemożność metabolizowania cytrynianu kumulacja kryształki cytrynianu wapnia działanie nefrotoksyczne

Objawy:

Bardzo szybko - maksymalnie po 30 minutach

1. Ze strony OUN psy, świnki morskie

• Wymioty (działanie ośrodkowe!!!)

• Biegunki

• Nadwrażliwość (bardzo wyraźna)

• Bardzo silne napady skurczów kloniczno-tonicznych

• Często opistotonus

• Wyczerpanie, śpiączka

Po 2-12h od narażenia SMIERĆ

2. Ze strony układu krążenia konie, bydło, owce, króliki, małpy

• Arytmia, puls niewyraźny

• Trzepotanie, migotanie przedsionków serce STOP

Śmierć po 4-5 godzinach maksymalnie

Ewentualnie mogą się dołączać objawy ze strony OUN napady skurczów k-t

3. Mieszane koty, świnie, chomiki

Terapia:

• Brak specyficznej

• Szybka interwencja:

• Monooctan glicerolu - psy:

• 0,5 mg/kg m.c. i.m.; 4x w ciągu dnia lub, co 1h, ale max 2-4 mg/kg/dzień

• ½ dawki

• P.O. r-ór 505 etanolu + 5% kwas octowy - 10 ml/kg m.c.

Antagoniści witaminy B

B₆ KRYMIDYNA

NIACYNY PYRIMINIL

Witamina B₆ - fosforan pirydoksalu.

Koenzym wielu enzymów:

1. Aminotransferazy zahamowanie

1. STOP synteza aminokwasów endogennych

2. STOP synteza białka

3. STOP glukoneogeneza

2. Dekarboksylazy, dehydratazy zahamowanie

1. Zaburzenie syntezy porfiryn

2. Zaburzenie przemiany kwasu glutaminowego ↓ możliwości syntezy GABA

3. Zaburzenie metabolizmu tryptofanu niemożność syntezy serotoniny

Toksyczność:

Krymidyna (Castix)

LD₁₀₀ p.o.

Szczury, myszy 1,25 mg/kg m.c.

Króliki 5

Kurczęta 22,5

Człowiek 50 ostre zatrucie

Szybkie wchłanianie p.o.

Objawy pojawiają się po 30 minutach

Różnego rodzaju pobudzenie OUN:

• Drgawki, skurcze k-t, często emprostotonus w odpowiedzi również na bodźce zewnętrzne

• Skurcze żuchwy („bicie piany”)

Zwykle przebieg zatrucia ostry i bardzo szybki, rokowanie zależy od czasu podjęcia terapii.

Terapia:

Wit. B₆ 25 mg/kg - kilkakrotnie

Dodatkowo można podać barbiturany / BDA

Pyriminil (Vacor)

LD₅₀ mg/kg m.c. WYKAZUJE DUŻĄ SELEKTYWNOŚĆ W TOKSYCZNOŚCI

Szczur 12

Królik 300

Pies 500-1000

Świnia 300

Kot 62-100

Przypuszczalnie jest antagonistą niacyny - bo jej ↑ dawki znoszą objawy zatrucia.

Objawy po 4-48h od narażenia:

• Objawy niedoboru niacyny

• Silne działanie diabetogenne (destrukcja wysepek β)

Niacyna (PP)

Koenzym enzymów biorących udział w transporcie elektronów

Zaburzenia w przemianach tlenowych

niemożność syntezy ATP

STOP odwodorowanie w cyklu Krebsa

STOP glikoliza ( ↑ poziomu glukozy we krwi)

Objawy:

• Wymioty

• Depresja

• Anoreksja

• Obniżenie odruchów

• Drżenie mięśni

• Ogólne osłabienie - letarg, śpiączka

• Działanie diabetogenne

• Zaburzenia wzroku (przy długotrwałych objawach zatrucia) ślepota

Terapia:

Duże dawki Nikotynamidu i.m. 50-100 mg co 4h (8 iniekcji)

Potem 25-30 mg p.o. 3x dziennie p/7-10 dni

Insulina dla kontroli hiperglikemii i ketonurii

INNE:

Norbromide

Selektywny

DL₅₀ szczur 5,3 mg/kg m.c.

Koty, psy, świnie ponad 1000 mg/kg m.c.

Działanie nieznane

• Silny skurcz naczyń krwionośnych

• Działanie szybkie 15-30 minut, szybka śmierć z niedotlenienia.

Alfa chlorhydryna (chloropropandiol)

Doprowadza do sterylizacji dojrzałych ♂, blokuje transport spermy ↑ liczby plemników zmienionych, niezdolnych do zapłodnienia, szyba degeneracja jąder bez zmiany w produkcji testosteronu.

DL₅₀ szczur 160 mg/kg m.c.

Wrażliwość poszczególnych zwierząt na wybrane rodentycydy - zestawienie

Rodentycydy	DL50 mg/kg m.c.
	Szczur	Zwierzęta wrażliwe
Strychnina	3-5	Świnie, bydło
Kumachlor	1000 5x 20	Psy, świnie 5x 1
Kumatetraryl	16 5x 0,3
Warfaryna	14-20 5x 1	Świnie 5x 0,04
Krymidyna	~1
Pyryminil	~12
ANTU	6-8	Psy, świnie 20-50
Fluorooctan	2-3	0,1-0,5 mg/kg wszystkie zwierzęta!!!

Witamina D₃

„Kittox” - granulat

„Quintox rat and mouse bait” - saszetka

„Racumin” plus - płatki

Zatrucia:

Psy i koty

• Zjadanie trutek

• Zjadanie zatrutych gryzoni

Toksyczność D₃

DL₅₀ 40 mg/kg m.c.

Psy, koty 10 mg/kg m.c. DL₁₀₀

2-4 mg/kg m.c. wyraźne objawy zatrucia

Kinetyka:

• Wchłanianie - bardzo szybkie, całkowite

• Dystrybucja - w połączeniu z albuminami i α-globulinami

• Metabolizm

To głównie hydroksylacja (wątroba, nerki)

25 OH (kalcifediol)

24, 25 OH (kalcitriol)

• Kumulacja: wątroba, nerki, tkanka tłuszczowa

T½ org. 30-50 dni D₃ i jej metabolity

T½ osocza (metabolity):

D₃ 15-19 dni

25 OH 19 dni

24, 25 OH 3-5 dni

Szybsza eliminacja z osocza wynika z kumulacji w organizmie.

Związki te przechodzą przez barierę krew-mózg

Mechanizm działania nadmiaru wit. D₃:

Miejsca działania:

1. Przewód pokarmowy: enterocyty

1. Wzrost syntezy białka wiążącego Ca⁺⁺ wzrost wchłaniania

2. Kanaliki nerkowe:

1. Hamowanie wydalania Ca⁺⁺

2. Wzrost wchłaniania zwrotnego

3. Kości

1. Mobilizacja Ca⁺⁺ i fosforanów


Hiperkalcemia Gwałtowna mobilizacja Ca⁺⁺ z kości i jednoczesne uwalnianie fosforanów

Hiperfosfatemia

HIPERKALCEMIA








Serce Odkładanie Naczynia Renina ↓ Wazopresyna ↓




Ca⁺⁺ w krwionośne


Tkankach



Migotanie Skurcz Poliuria

Trzepotanie

Komór

↑ ciśnienia

Zwapnienie Oliguria



Naczyń

Wybroczyny Anuria

Stąd zaburzenia w EKG. Głównie dotyczą odcinków QT, PR, załamka T i P.

QT - skrócony

PT - skrócony

T - spiczasty

Objawy:

Po 20-60 minutach

1. Ze strony układu pokarmowego (działanie drażniące)

1. Wymioty (krwawe)

2. Biegunka (krwawa)

2. Ze strony układu nerwowo-mięśniowego

1. Drżenie mięśni

2. Konwulsje

3. Osłabienie mięśni

4. Ogólne wyczerpanie

5. Śpiączka

3. Ze strony układu krążenia i oddychania

1. Tachykardia

2. Przyspieszone oddechy

3. Zwapnienie tętnic

4. Duszność

5. Cyjanoza

4. Ze strony układu wydalniczego

1. Wielomocz

2. Skąpomocz (po 2-3 dniach)

3. Albinuria, hematuria, glikozuria

5. Ogólne

1. Anoreksja

2. Polidypsja

3. Dehydratacja (odwodnienie)

4. Bladość śluzówek

5. Przekrwienie śluzówek

Diagnostyka:

• Objawowa

• Wskaźniki biochemiczne

Krew:

• Hiperkalcemia >120 mg/L >3 mM

• Hiperfosfatemia >60 mg/L >2 mM

• Kreatynina w normie lub ↑

• Glukoza w normie

• BUN >250 mg/L

• Hipercholesterolemia >10 mM

• CPK >300 j.m./L

Mocz:

• Hipostenuria (d < 1.007)

• Proteinuria

• Glikozuria

Radiografia, echografia

• mineralizacja narządów miąższowych - głównie trzustka, śledziona, naczynia serca

Terapia:

Niespecyficzna:

• Usuwanie z przewodu pokarmowego (do 1h po narażeniu)

• Przeciwdziałanie odwodnieniu

• Redukcja hiperkalcemii

• GKS (działają głównie na enterocyty) Deksametazon i.v. 0,5 mg/kg co 2h

• Mitramycyna i.v. (infuzja) 20 mg/kg/dzień

• Kalcytonina s.c./i.m. 4-6 j.m./kg m.c. co 2-3h

Post mortem:

• Rozsiane wybroczyny w błonie śluzowej żołądka i jelit

• Ogniska zwapnienia płuc, trzewi, nerek

• Ogniska zwapnienia w narządach miąższowych

Rokowanie niepomyślne.

Często epileptopodobne

Postawa odwrotna do opistotonus pokazano na filmie, osoby nieobecne na wykładzie niech żałują

Benzodwuazepiny - przyp. tłum.

Bo dużo sodu jest wydalane, sód pociąga za sobą wodę - dodatkowo niemożność zagęszczania moczu

Bo dokładanie wapnia w kanalikach nerkowych

Uwaga u młodych zwierząt - duża wrażliwość

Tox 11

- 1 -

---