DEFINICJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Podstawowym aktem prawnym dla przedsiębiorców jest ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. - o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 155 z 2007 r., poz. 1095r.z późn. zm.).
Według art. 2 tej ustawy działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Działalność gospodarcza cechuje się zatem:
zarobkowym charakterem - jest ona co do zasady nastawiona na zysk, choć nie zawsze udaje się go osiągnąć; pozwala to jednak odróżnić ją od działalności non profit czyli np. działalności charytatywnej;
określonym profilem wykonywanych czynności (działalność wytwórcza, budowlana, handlowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa) - tak szerokie określenie profilu działalności gospodarczej powoduje, iż mieści się w nim praktycznie wszystko;
strukturą organizacyjną np.:
terytorialną - siedziba (adres zamieszkania), miejsce prowadzenia działalności,
pracy - określenie warunków pracy i płacy, czasu pracy itd.,
kadrową - podział praw i obowiązków między pracowników;
ciągłością - jeżeli nawet jakieś działanie podjęte przez obywatela w ostateczności przyczyni się do uzyskania przez niego dochodów nie będzie ono traktowane jako działalność gospodarcza, jeżeli będzie miało charakter jednokrotny (np. sprzedaż używanych mebli, samochodu).
Przy pewnych przedsięwzięciach zawsze może pojawić się pytanie o moment, od którego dana czynność zaczyna być wykonywana w sposób ciągły. Dokładne objaśnienie zawsze należy odnieść do konkretnej czynności.
Jeżeli przykładowo osoba zacznie się zajmować produkcją pieczywa, to ciągłość działalności może być określana w dniach.
Przeciwstawnym przykładem może być sprzedaż choinek bożonarodzeniowych. Nawet jeżeli jest ona dokonywana raz do roku, ale jest podejmowana przed każdymi świętami i dodatkowo wymaga na przykład wcześniejszego zamówienia odpowiednich drzewek, rezerwacji placu pod sklepem - czyli organizacji - będzie traktowana jako działalność gospodarcza, chociaż jest wykonywana bardzo rzadko w porównaniu z codziennym wypiekiem pieczywa.
Według art. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.
Wolności tej nie należy jednak pojmować literalnie. Określona jest ono jako możliwość podjęcia każdego rodzaju działalności gospodarczej, która nie jest zakazana przepisami prawa. Wolność ta nie może także naruszać wolności i praw innych osób. Mając więc na uwadze taką definicję, ustanowienie koncesji, zezwoleń, licencji i zgody nie stanowi naruszenia konstytucyjnego i ustawowego prawa do swobodnego wyboru przedmiotu działalności przez obywateli.
Istnieją jednak pewne wyjątki, które pomimo spełnienia opisanych wcześniej założeń nie będą stanowiły działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Są to działania wymienione w art. 3. tejże ustawy, czyli:
działalność wytwórcza w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt,
ogrodnictwa,
warzywnictwa,
leśnictwa
rybactwa śródlądowego,
agroturystyka tzn. wynajmowanie przez rolników pokoi, sprzedaż posiłków domowych i świadczenie w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.
DEFINICJA PRZEDSIĘBIORCY
Działalność gospodarcza prowadzona jest przez przedsiębiorców. Zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorcą jest:
osoba fizyczna,
osoba prawna,
jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną,
prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2001 r. przepisami, gdy dwie osoby fizyczne prowadzą wspólną działalność gospodarczą, to nie występują jako wspólnicy odrębnego przedsiębiorstwa - spółki cywilnej, wpisanej do ewidencji działalności gospodarczej, lecz jako indywidualni przedsiębiorcy - wpisani (każda osoba odrębnie) do ewidencji działalności gospodarczej. W przypadku spółki cywilnej jest więc tylu przedsiębiorców, ilu jest wspólników.
Np. Jan K. i Marcin W. w celu prowadzenia działalności gospodarczej założyli spółkę cywilną. Mimo, iż działalność tę prowadzą wspólnie, są traktowani jako odrębni przedsiębiorcy, a jednocześnie występują na rynku jako jeden podmiot (spółka cywilna).
MIKROPRZEDSIĘBIORCY, MALI
I ŚREDI PRZEDSIĘBIORCY
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej w art. 104 wprowadziła następujący podział:
mikroprzedsiębiorcy
Za mikroprzedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników
oraz
osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w zł 2 milionów euro.
mali przedsiębiorcy
Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników
oraz
osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w zł 10 milionów euro.
średni przedsiębiorcy
Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników
oraz
osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w zł 43 milionów euro.
Wyrażone w euro wielkości przelicza się na złote polskie według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy.
Średnioroczne zatrudnienie określa się w przeliczeniu na pełne etaty. Nie uwzględnia się pracowników przebywających na urlopach macierzyńskich i wychowawczych, a także zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego.
W przypadku przedsiębiorcy działającego krócej niż rok bierze się pod uwagę jego przewidywany obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych, a także średnioroczne zatrudnienie oszacowane na podstawie danych za ostatni okres, udokumentowany przez przedsiębiorcę.
OSOBA ZAGRANICZNA
I PRZEDSIĘBIORCA ZAGRANICZNY
W ustawie o swobodzie działalności gospodarczej w art. 5 pkt 2 i 3 została zdefiniowana osoba zagraniczna i przedsiębiorca zagraniczny.
Osoba zagraniczna - oznacza:
osobę fizyczną nie posiadającą obywatelstwa polskiego,
osobę prawną z siedzibą za granicą,
jednostkę organizacyjną nie będącą osobą prawną posiadającą zdolność prawną, z siedzibą za granicą.
Przedsiębiorca zagraniczny - to osoba zagraniczna wykonująca działalność gospodarczą za granicą.
Zgodnie z art. 13 ustawy o sdg osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy polscy.
Obywatele innych państw, którzy otrzymali:
zezwolenie na osiedlenie się na terytorium RP,
zgodę na pobyt tolerowany,
status uchodźcy nadany w RP,
korzystają z ochrony czasowej na jej terytorium,
mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
Inne osoby zagraniczne mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki:
komandytowej,
komandytowo - akcyjnej,
z ograniczoną odpowiedzialnością,
akcyjnej
a także do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania lub nabywania ich udziałów względnie akcji, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.
OZNACZENIE PRZEDSIĘBIORCY
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej określa w art. 16, 20 i 21 sposób oznaczenia przedsiębiorcy.
Oznaczenie przedsiębiorcy powinno zawierać:
firmę przedsiębiorcy,
numer identyfikacji podatkowej (NIP),
siedzibę i adres przedsiębiorcy.
Oznaczenie przedsiębiorcy powinno być widoczne na zewnątrz zakładu głównego, każdego oddziału i innych placówek, gdzie wykonywana jest działalność gospodarcza.
Zewnętrzne oznaczenie przedsiębiorcy powinno również zawierać zwięzłe określenie przedmiotu wykonywanej działalności.
Forma prawna w oznaczeniu przedsiębiorcy sprowadza się do określenia, czy to jest spółka (z oznaczeniem rodzaju), spółdzielnia, zakład prywatny lub inny podmiot gospodarczy.
Kto wykonując działalność gospodarczą nie oznacza siedziby i miejsca wykonywania tej działalności lub wykonując działalność wytwórczą wprowadza do obrotu towary bez wymaganych oznaczeń, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
Zgodnie z ustawą z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (j. t. Dz. U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 z późn. zm.) podmioty wpisane do Rejestru są obowiązane umieszczać w oświadczeniach pisemnych, skierowanych, w zakresie swojej działalności, do oznaczonych osób i organów, następujące dane:
firmę lub nazwę,
oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności,
siedzibę i adres,
numer NIP,
oznaczenie sądu rejestrowego i numeru podmiotu w rejestrze.
Takie oznaczenie przedsiębiorcy wymagane jest również na wszystkich ofertach.
Za naruszenie tej zasady grozi grzywna w wysokości do 5 000 zł.
WPROWADZANIE TOWARU DO OBROTU
Art. 20 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej mówi, iż przedsiębiorca wprowadzający towar do obrotu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej jest obowiązany do zamieszczenia na towarze, jego opakowaniu, etykiecie lub instrukcji informacji w języku polskim zawierających:
firmę przedsiębiorcy i jego adres,
nazwę towaru,
inne oznaczenia i informacje wymagane na podstawie odrębnych przepisów.
Dodatkowo jeżeli przedsiębiorca - oferuje towary lub usługi w sprzedaży bezpośredniej lub sprzedaży na odległość za pośrednictwem środków masowego przekazu, sieci teleinformatycznych lub druków bezadresowych - jest on zobowiązany do podania w ofercie co najmniej następujących danych:
firmy przedsiębiorcy,
numeru identyfikacji podatkowej (NIP),
siedziby i adresu przedsiębiorcy.