ZAWODOZNAWSTWO

DR IWONA KOZŁOWSKA - wykład I

Pozyskiwanie wiedzy i umiejętności z zakresu zawodu, wiedzy o zawodach, różne jego ujęcia. Najnowsze ujęcia odnoszą się do planowania kariery zawodowej (np.: prof. Lelińska)

Zawodoznawstwo jako planowanie kariery zawodowej

1. Kariera zawodowa - subiektywnym

2. Kariera zawodowa - obiektywnym

W rozumieniu kariery poziomo i pionowo

Kariera rozumiana w głąb ( plany dotyczące planowania kariery poziomej i pionowej i w głąb a także zadania doradcy zawodowego)

Doradztwo zawodowe i personalne NP: planowanie kariery dla swoich pracowników

ZAWODOZNAWSTWO:

• Charakter statyczny: znać zawody i charaktery styli zawodów

• Charakter dynamiczny: znać zmieniające się ujęcia zawodów, charaktery, predyspozycje, orientacja o aspektach życia ludzi, perspektywy

• Zawodoznawstwo rozumiane stricte (dosłownie co wynika z nazwy)

• Zawodoznawstwo rozumiane largo (z uwzględnieniem otoczki)

Pedagogika pracy wiąże się z zawodoznawstwem, dotyczy środowiska pracy, pedagogika czyli podmiotowość człowieka w środowisku pracy, humanizacja pracy, wychowanie do pracy, zakład pracy jest środowiskiem wychowawczym.

Podział środowisk wychowawczych

NATURALNEGO

1. Rodzina

2. Grupa rówieśnicza

3. Środowisko lokalne (mała społeczność lokalna)

INTENCJONALNEGO (zamierzonego, celowo wybrane)

1. Bezpośrednie (szkoła)

2. Pośrednie (zakład pracy, ośrodki kultury, kościół, masowa komunikacja, polityczne)

Zawodoznawstwo jest jednym z głównych działów pedagogiki pracy. Głównym celem przedmiotu jest zdobycie wiedzy o zawodach, pracy zawodowej człowieka, charakterystyki zawodowej, czynności zawodowych, warunki pracy, zadania pracownicze, cele szczegółowe. Ogólne cele to umiejętności intelektualne po przez te treści trzeba ćwiczyć umiejętności:

• Analizy

• Syntezy

• Interpretacji

• Argumentowania

• Wnioskowania

• Dowodzenia

• Myślenia na różne sposoby

• Myślenie w sposób indukcyjny, redukcyjny, dedukcyjny

• Myślenie krytyczne

• Umiejętności porównywania

• Abstrahowania umiejętności itp.

Oraz tzw. umiejętności uniwersalnych, ponad przedmiotowych zwanych przez wielu kompetencjami kluczowymi (miękkie).

Ministerstwo Edukacji Narodowej

(edukacja narodowa na poziomie szkół wyższych)

NOWA EDUKACJA

(edukacja nie może być edukacja dla treści lecz dla umiejętności intelektualnej i kluczowej, egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe nie tylko praktyczny ponieważ jest to tylko jeden z elementów egzaminu, przykład wyszkolony tylko 1 cieśla!!!)

Centrum zainteresowań edukacji nie jest program i treści ale osoba i jej potencjał i poziom rozwoju. Im lepszy nauczyciel im więcej stwarza sytuacji aktywizujących uczniów, treści nie mogą być celem oddziaływań, treści z rangi celów spadły na niższy poziom jako środek ( baza), treści nie jako cel lecz nauka poprzez treści! Dla innych celów!

REFORMA OŚWIATY 1999ROK 01-09-1999

Nowoczesny scenariusz zajęć, prowadzenie grupy.

SZOK - szkolny ośrodek kariery (wewnątrz szkolny system doradcy)

Rodzice i nauczyciele i lokalny teren

Zapoznanie się z kryteriami i ocenami osiągnięć normy

1. ZAWODOZNAWSTWO JAKO NAUKA

1. Główne problemy zawodoznawstwa

2. Model zawodoznawstwa

3. Podstawowe kategorie pojęciowe ( zawód w różnych ujeciach, peaca zawodowa, praca, kwalifikacje, umiejętności, kompetencje, informacje zawodoznawcze, standardy kwalifikacji)

1. Rozróżnienie:

1. kwalifikacje (wymagany papier udokumentowana wiedza potwierdzająca kwalifikacje zawodowe, potwierdzenie umiejętności)

2. kompetencje

3. umiejętności

wiedza +umiejętności=kwalifikacje

wiedza+umiejętności+postawa=kompetencje

kwalifikacje+postawy(wobec siebie, czegoś, czynności)=kompetencje

2. KATEGORIE POJĘCIOWE

3. CHARAKTERYSTYKI ZAWODOWE (KWALIFIKACYJNE) poziomy, rodzaje, modele, standaryzacje, poziomy umiejętności ogólne i zawodowe, sposoby oceny pracowników (10min prezentacja)

4. ODBIORCY POŚREDNI I BEZPOŚREDNI opisy, przewodniki, teczki po zawodach, standardy kwalifikacji i ich struktura

5. KLASYFIKACJA ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI, dwie klasyfikacje zawodów

1. Szkolna (zawodów szkolnych)

2. Zawodów gospodarczych

Rozpoznawanie po kodach, odszyfrowywanie ich, wzajemne relacje pomiędzy jednymi a drugimi kodami.

Ścieżka zawodowa - droga zawodowa do której ona prowadzi:

Bezpośrednio do zawodu możesz się dostać jedną prostą drogą zawodową (300 zawodów) a do innych trzeba dostać się poprzez ścieżkę edukacyjno - zawodową (1500 zawodów).

Wojewódzki Urząd Pracy - Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych!

Udokumentowane port folio (teczka dokumentacyjna):

• Nowelizacja przepisów

• Zawodoznawstwo

• Audycje radiowe, programy telewizyjne

• Swoje dane, udokumentowane informacje dla potrzeb przyszłego zawodu

• Analizowanie trendów w odniesieniu do Runku Pracy

• Czego oczekuje rynek pracy

• Inwencja i walka o siebie (własna samoocena)

CZASOPISMA: nowa edukacja zawodowa -co dwa miesiące wydawany przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej (KOWEZiU), Instytut wspierania DZ w Radomiu, „Doradca Zawodowy” - Stowarzyszenie Doradców Polskich.

Cele przygotowania zawodowego (własnego i osób którym się będzie pomagać) a potrzeby lokalnego i globalnego rynku pracy:

• Tendencje przemian struktury zatrudnienia

• Nowe formy zatrudnienia i organizacja pracy (tele praca, elastyczna praca)

• Zawody nadwyżkowe i deficytowe

• Stare i nowe i przyszłościowe uzależnienie od gospodarki

• Jakość kształcenia zawodowego (struktury, standardy, wymagania nowego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe - co powinna wykazać młodzież?)

• Adekwatność wymagań egzaminu do ogólnych celów edukacji oraz podstaw programowych i kształtowania ogólnego i zawodowego - po co szkoła?

• Kwalifikacje, kompetencje współczesnego pracownika - analiza oczekiwań pracodawców, zmienność rynku pracy, konkurencyjność, rodzaje wymagań i ich uzasadnienia

• Przedsiębiorczość na rynku pracy (Program Aktywizacji Zawodowej - przedsiębiorczość, rozwój i praca Program PAZ

• Rozmowa kwalifikacyjna.

ZDOBYTE WIADOMOŚCI PO SZKOLE:

1. MODELE I STANDARDY ZAWODOZNAWSTWA

2. ROZUMIENIE ISTOTY CHARAKTERYSTYK ZAWODOWYCH

3. PROBLEMY RYNKU PRACY

4. PRZEMIANY RYNKU PRACY

5. RELACJE POMIEDZY POTRZEBAMI RYNKU PRACY, PRACOWNIKÓW A CELAMI EDUKACYJNYMI

6. UMIEJETNOŚĆ ODCZYTYWANIA ZAWODÓW

7. ŚCIEŻKI ZAWODOWE

8. ZACHOWANIE PRZEDSIĘBIORCZE

LITERATURA:

1. BAŃKA AUGUSTYN Zawodoznawstwo, Doradztwo zawodowe, Pośrednictwo Porady, Psychologiczne strategie i metody pomocy bezrobotnym 2008

2. CZARNECKI KAZIMIERZ Podstawowe pojęcia zawodoznawstwa, Profesjologia w zarysie zamiast zawodoznawstwa

3. BOGAJ, KWIATKOWSKI STEFAN,(Prof .Uniwersytetu Warszawskiego, stworzył standardy egzaminu zawodowego) Szkoła a rynek pracy

4. FURMANEK Zarys Humanistycznej teorii pracy 2008/2010

5. JANIGA I PIETRULEWICZ BOGDAN (Prof. W Zielonej Górze) Podstawy zawodoznawstwa 2004

6. NOWACKI (Pierwszy ośrodek zawodoznawstwa w kraju w Radomiu, rys historyczny zawodoznawstwa) Zawodoznawstwo

7. WIATROWSKI ZYGMUNT (Bydgoszcz ośrodek zawodoznawstwa) Podstawy pedagogiki pracy

8. TRZEBA POSIADAĆ! KLASYFIKACJA ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI, PRZEWODNIKI PO ZAWODACH

9. GERLACH RYSZARD Edukacja wobec rynku pracy, realia…

10. JARUSZKA URSZULA Kwalifikacje zawodowe (gruba ksiażka perspektywa ogarnięcia całej wiedzy)

11. KOSSOWSKA Ocena i rozwój umiejętności pracowniczych

12. KWIATKOWSKI Kwalifikacje zawodowe na współczesnym rynku pracy, Kształcenie zawodowe, dylematy…, Krajowe standardy kwalifikacji zawodowych, Nowy leksykon pedagogiki pracy

13. PACZKOWSKA, ROGACZ Psychologiczne podstawy wyboru zawodu

14. SZULC Psychologia a wyzwanie dzisiejszej pracy

15. WILCZ Teoria pracy 2009/2011

16. WOŁK Kultura pracy (szkolne doradztwo zawodowe - najlepsze opracowanie)

ZBIERAĆ: przygotowanie do wejścia na rynek pracy, wymagania pracowników, „Kariera” „Personez” „Student” „Euro student”, trendy - max 2010 rok, recenzje krytyczne.

RECENZJA KRYTYCZNA: recenzja wybranego artykułu musi posiadać ksero tego artykułu oznaczona dokładnie rok wydania, tytuł, numer wydania itd., 2 strony, ustosunkowujemy się do struktury artykułu, języka, pojęcia, łatwość i dostępność pojęciowa, do kogo jest pisany, czy występuje niezrozumiały język, czy ma strukturę (wstęp, rozwinięcie i zakończenia), na jakiej bazie danych, badań treści są ujęte, jak są skonstruowane przypisy, odsyłanie do literatury, jak oceniamy treści, czy coś wnoszą i czy polecamy komuś, a jak ja bym był/a autorem- pomysł na udoskonalenie artykułu.

POWAŻNY PRACODAWCA NIE PODAJE NUMERU KOMÓRKOWEGO JAKO GŁÓWNY KONTAKT A TAKŻE NIE WYMAGA DUŻEGO DOŚWIADCZENIA A MŁODEGO WIEKU.

WYMAGANIA TWARDE:

• Poziom wykształcenia (dzisiaj nie koniecznie ważny)

• Znajomość jezyków obcych

• Ludzie nie tyle co posiadający wykształcenia, ale które posiadają wykształcenie i są wykształceni (perełki)

WSKAŹNIK SCHOLARYZACJI LUDZI W SPOŁECZEŃSTWIE WYNOSIŁ 7,1% LUDZI Z WYŻSZYM WYKSZTAŁECENIEM CZEGO SKUTKIEM BYŁA REFORMA OŚWIATY. SKANDYNAWIA 36% WSKAŹNIK SCHOLARYZACJI. POLSKA OBECNIE 40%.

40% W.S.

• Struktura dwu poziomowa kiedyś pedagogika zajmowała 6 lat studiów wraz ze specjalizacją historyczną lub biologiczną, obecnie jednopoziomowa 4 lata

• Otwarcie uczelni prywatnych - większa możliwość studiowania, większa liczba studentów, bliżej miejsca zamieszkania, jednak czy za ilością idzie jakość, przy populacji dyplomów tracą one na randze. Panuje „orientacja na unik” - aby mieć papier, ważne jest posiadanie umiejętności kluczowych, precyzyjnych i nie przekwalifikowywać zawodu co 3 miesiące.

KLUCZE DO PRZYSZŁOŚCI:

1. Nowoczesne umiejętności uczenia się (90 technik, szybkie czytanie ze zrozumieniem - mnemo techniki)

2. Rozbudowane umiejętności komunikowania się (werbalne i niewerbalne)

3. Umiejętności pracy w grupie

4. Umiejętność rozwiązywania problemów

5. Kreatywność

6. Orientacja w technologiach informatycznych

PEDAGOGIKA - ODKRYWANIE W LUDZIACH TO CO NIEODKRYTE I DOBRE

METODY AKTYWIZACYJNE: (dydaktyka, znane około 10, w literaturze 450 a sklasyfikowanych 1500)np.;

• Gry kierownicze

• Gry psychologiczne

• Burza mózgów

• Pogadanka

• Dyskusja

• Praca w grupach

• Praca indywidualna

CEL: SIANIE NIEPOKOJU POZNAWCZEGO, CZŁOWIEK ZANIEPOKOJONY ZACZYNA SZUKAĆ!

WYMAGANIA MIĘKKIE:

• Szybkie uczenie się

• Ochrona przed stresem

• Praca w grupie

• Komunikatywność

• Zarządzanie projektem

• Samodyscyplina.

---