BADANIA PEDAGOGICZNE

STRATEGIE ILOŚCIOWE -paradygmat ilościowy-badacz zakłada istnienie obiektywnego świata oraz możliwość równie obiektywnego poznania go za pomocą precyzyjnie skonstruo- wanych narzędzi - badacz podporządkowuje się metodologii opartej na założe - niach filozofii pozytywistycznej - posługuje się metodami ilościowymi np. eksperyment pedagogiczny, monografia pedagogiczna, metoda indywidualnych przypadków, metoda sondażu diagnostycznego - bada tylko poddające się pomiarowi obiekty

STRATEGIE JAKOŚCIOWE -paradygmat jakościowy- badacz ma świadomość jedności ze światem (brak dualnego podziału na poznającego i świat poznawany), zakłada subiektywny charakter własnej wiedzy i poznania - posługuje się narzędziami „miękkimi”, elastycznymi, które łatwo można zmieniać lub przekształcać, po to by dostrzec nieprzewidziane wcześniej aspekty danego zjawiska -posługuje się metodami jakościowymi za pomocą których może docierać bardziej „w głąb” danego zjawiska, oraz poszerzyć jego perspektywę oglądalności, kontekst np. badania etnograficzne, studium przypadku, badania biograficzne, badania fenomenologiczne, badania w działaniu

SOCJOLOGIA INTERPRETATYWNA

Orientacja współczesnej myśli socjologicznej; wskazuje na osobę jako na podmiot działający- jednostka jako interpretator społeczeństwa; założenie, że rzeczywistość społeczna jest budowana, konstruowana w toku działań aktora społecznego wyposażonego w jaźń, interpretującego zarówno środowisko, jak i siebie samego; punktem wyjścia staje się wyposażony w sens, symboliczny, oparty na mowie charakter rzeczywistości społecznej

TYM ZBIORCZYM TERMINEM OBEJMUJE SIĘ NASTEPUJĄCE KIERUNKI:

-SOCJOLOGIA FENOMENOLOGICZNA

-SOCJOLOGIA POZNAWCZA

-ETNOMETODOLOGIA

-SOCJOLOGIA ERVINGA GOFFMANA

-ANALIZA KONWERSACYJNA

A TAKŻE

SOCJOLOGIA BIOGRAFISTYCZNA FRITZA SCHÜTZEGO

-ORIENTACJA TEORETYCZNO-METODOLOGICZNA

• BIOGRAFIA JEDNOSTKI JAKO PODSTAWOWY PRZEDMIOT ZAINTERESOWANIA BADAWCZEGO

• ROZWIJA SPECYFICZNĄ METODĘ ANALIZOWANIA DANYCH- METODA WYWIADU NARRACYJNEGO ORAZ TECHNIKĘ ICH ZBIERANIA- WYWIAD NARRACYJNY

WYWIAD NARRACYJNY- TECHNIKA ZBIERANIA DANYCH PROCEDURA WYWIADU NARRACYJNEGO

I.FAZA ROZPOCZECIA WYWIADU-zadaniem badacza jest zdobycie zaufania narratora poprzez stworzenie klimatu sympatii i relaksu w prowadzeniu tzw. „zwykłej” rozmowy oraz „oswojenie „narratora” z dyktafonem/magnetofonem

II FAZA STYMULACJI DO OPOWIADANIA-wyjaśnienie rozmówcy o jaki rodzaj wypowiedzi jest proszony; należy zaznaczyć, iż badacza interesuje opowieść o życiu narratora, o jego osobistych doświadczeniach, w przeciwnym razie może się zrodzić w narratorze przekonanie, iż wzorem innych technik badawczych, ma on reprezentować określoną grupę, przedstawić jej opinię itp.

III FAZA NARRACJI-podstawowa część wywiadu, na którą składa się spontaniczna, nie zakłócona interwencjami badacza, opowieść o życiu

IV FAZA PYTAŃ-ma miejsce gdy jednostka definitywnie zakończy narrację; wtedy badacz może zadawać pytania na które składają się związane z wysłuchaną wypowiedzią wątpliwości-PYTANIA WEWNĘTRZNE, a także tzw. pytania teoretyczne-PYTANIA ZEWNĘTRZNE- dzięki którym badacz uzyskuje opinie narratora, jego dodatkowe komentarze, ważnych z punktu widzenia badanego problemu, tematów

V FAZA KOŃCZĄCA WYWIAD- polega na „normalizacji” sytuacji tj. wyłączenie magnetofonu i prowadzeniu „luźnej „rozmowy

TRANSKRYPCJA- schemat uproszczony

(…)- pauzy

to byli straszni ludzie- podkreślenia, silniejsze od normalnych akcenty położone na wyrazy

ja już powie/- nagłe przerwanie wypowiedzi, ucięcie słowa lub gwałtowna zmiana intonacji

((narrator powstrzymuje płacz))-odczucia, interpretacje i komentarze słuchacza

( )-niezrozumiałe lub niesłyszalne fragmenty wypowiedzi

Zawieźli go do czerwonaka łomżyńskiego [nazwa więzienia Łomży] -wyjaśnienia i komentarze badacza dodawane podczas zapisu

*szczegółowy zapis pozwala na uchwycenie wielu formalnych cech wypowiedzi, istotnych dla ustalenia ich znaczenia

Procedura analityczna:

I KROK ANALITYCZNY-FORMALNA ANALIZA KOMUNIKACYJNEGO SCHEMATU TEKSTU

Cele:

-ocena jakości materiału (degree of indexicality) na którą składają się: dostateczna szczegółowość opisu, przytaczanie scen interakcyjnych, cytowanie wypowiedzi własnych oraz innych itp.

- ocena schematu komunikacyjnego wywiadu poprzez: eliminację z zapisu wywiadu narracyjnego fragmentów, które nie mają charakteru bezpośredniej narracji biograficznej, stwierdzenie jego autentycznej spontaniczności

3 typy fragmentów wyodrębnionych poprzez analizę formalną:

Fragmenty narracyjne- jednostka rekonstruuje procesualny przebieg zdarzeń

Fragmenty argumentacyjne-jednostka, z teraźniejszej perspektywy, podejmuje próby wyjaśnienia sobie i słuchaczowi motywów ówczesnych działań, prezentuje teorie na temat własnej tożsamości, dokonuje oceny swojego życia

Fragmenty opisowe

II KROK ANALITYCZNY-STRUKTURALNY OPIS NARRACJI

Cele:
- wydzielenie tzw. „jednostek”(units, segments) w obrębie „oczyszczonego” tekstu opowiadania, czyli fragmentów narracyjnych

MARKERY TEKSTOWE:

-zdania wprowadzające

-zdania podsumowujące: „ponieważ”

-zmiany czasowe: „od tego momentu”, „potem”, „nagle”, „wtedy”

-zmiany ramy: „teraz opowiem inne zdarzenie”, „przy okazji opowiem rzecz następującą”

-zmiany perspektywy: przejście od „ja” do „my”, z formy bezosobowej do osobowej

-zmiany tematu i stylistyki

- wyodrębnienie złożeń, czyli „całości” (suprasegmental parts) stanowiących sekwencje pojedynczych jednostek( „jednostka” obejmuje pojedyncze opowiadanie, „całość” sekwencje opowiadań, które odzwierciedlają fragmenty życia narratora- odnoszą się do danej fazy życia)

PONADSEGMENTALNE MARKERY TEKSTOWE:

- zwroty wprowadzające

- bilansujące

-referujące punkty kulminacyjne szerszych fragmentów opowiadania

- usytuowanie wyodrębnionych „całości” w obrębie odpowiednich struktur procesowych

STRUKTURY PROCESOWE:

-biograficzny plan działania (biographical action scheme)

działanie intencjonalne nastawione na perspektywiczny plan działania np. zaplanowany i konsekwentnie realizowany plan kariery zawodowej

-wzorce instytucjonalne (institutional schedule for organizing biography), działanie jednostki podporządkowane jest instytucjonalnie określonym wzorcom np. realizacja kariery zawodowej jako powielenie wielopokoleniowej tradycji rodzinnej- klan prawników, lekarzy

-trajektoria (trajectory), cechuje się utratą kontroli i nieusuwalną presją okoliczności zewnętrznych, jej podstawowym rodzajem doświadczenia jest cierpienie np. konsekwencje nieuleczalnej choroby, nagła choroba, śmierć bliskiej osoby

- biograficzna metamorfoza/przemiana (biographical metamorphose), faza zdominowana przez proces przemiany tożsamości, reprezentują nieoczekiwaną, pozytywną zmianę w życiu jednostki np. odkrycie w sobie nieznanej zdolności, wielka wygrana na loterii, zmiana osobowości pod wpływem terapii

III KROK ANALITYCZNY -ANALITYCZNE ABSTRAHOWANIE

Cele:

- całościowa rekonstrukcja ogólnej organizacji biografii- profilu biograficznego (przedstawienie życia narratora z perspektywy struktur procesowych organizujących jego doświadczenia w obrębie poszczególnych faz życia, opisanie zależności zachodzących pomiędzy strukturami)

-ustalenie dominującej linii doświadczeń życiowych narratora (określenie dominującej struktury procesowej)

IV KROK ANALITYCZNY- ETAP PORÓWNANIA KONTRASTOWEGO

Cele:

-porównanie przypadku z innymi, tematycznie porównywalnymi przypadkami za pomocą kategorii uzyskanych w trakcie analitycznego abstrahowania

-odkrywanie najbardziej elementarnych kategorii wspólnych dla badanych przypadków

-poddanie konfrontacji kategorii skrajnych w celu wypracowania alternatywnych struktur analizowanych procesów społeczno-biograficznych

V KROK ANALITYCZNY- BUDOWANIE MODELU TEORETYCZNEGO- model oświetla możliwe relacje i wzajemne związki procesów socjobiograficznych, zmierzając do wyjaśnienia, w jaki sposób przebieg i charakter danego zjawiska czy procesu społecznego uzależniony jest od czynnikow biograficznych lub/i, w jaki sposób procesy biograficzne i ich fazy wyznaczane są przez przebieg określonych procesów społecznych

VI KROK ANALITYCZNY-wygenerowany model teoretyczny poddawany jest stałej konfrontacji ze świeżym materiałem empirycznym i w przypadku odkrycia omyłek lub luk poddawany jest przetworzeniu (respecyfikacja)

WARTO WIEDZIEĆ !

PROPONOWANA METODA POZOSTAJE W INTENCJI AUTORA METODĄ OTWARTĄ - PODATNĄ NA TWÓRCZE MODYFIKACJE I UZUPEŁNIENIA. NIE WSZYSCY BADACZE WYKORZYSTUJĄCY TECHNIKĘ WYWIADU NARRACYJNEGO, JEDNOCZEŚNIE STOSUJĄ POWYŻSZĄ PROCEDURĘ ANALIZY TEKSTU. KONCEPCJA BADAŃ BIOGRAFICZNYCH F. SCHÜTZE WYKORZYSTYWANA JEST PRZEZ BADACZY W RÓŻNYM STOPNIU, POCZYNAJĄC OD JEJ CAŁKOWITEJ AKCEPTACJI (PRZYJĘCIE TAKIEJ SAMEJ PERSPEKTYWY UPRAWIANIA BADAŃ NAD BIOGRAFIĄ), A KOŃCZĄC NA PRZYJĘCIU ZUPEŁNIE INNEJ OPCJI TEORETYCZNEJ TOWARZYSZACEJ ANALIZIE WYWIADU NARRACYJNEGO (WYWIAD JAKO NARZĘDZIE DOSTARCZANIA INFORMACJI).

5