26.05.2011

Wykład 13

1. Pierwotny podział ryzyka następuje przy transferze ryzyka z ubezpieczającego na ubezpieczyciela.

2. Reasekuracja - wtórny podział ryzyka

3. Koasekuracja - różni się od reasekuracji, polega na tym, że ubezpieczający przekazuje ryzyko więcej niż jednemu zakładowi ubezpieczeń.

4. Umowa koasekuracji:

• Porozumienie koasekuracyjne

• A. Koasekurator I

• B. Koasekurator II jedna umowa | jeden ubezpieczający

• C. Koasekurator III Jeden przedmiot ubezpieczenia

• Istota:

• Jeden ubezpieczający ubezpiecza jeden przedmiot ubezpieczenia w dwu lub więcej zakładach ubezpieczeń na podstawie jednej umowy ubezpieczenia.

• Koasekuratorzy partycypują w ryzyku w określonej (zazwyczaj procentowo) części.

• Sposób wzajemnych roszczeń pomiędzy koasekuratorami określa porozumienie koasekuracyjne (umowa koasekuracyjna), w którym ubezpieczający nie bierze udziału.

Koasekuracja zewnętrzna:

• Każdy z koasekuratorów odpowiada wobec ubezpieczającego samodzielnie i bezpośrednio w granicach przyjętych do ubezpieczenia sum. Ubezpieczający płaci oddzielnie składki i w razie wypadku - od każdego koasekuratora dochodzi odpowiedniej części świadczenia, oprowadzi oddzielne postępowanie likwidacyjne i - ewentualnie - procesy odszkodowawcze.

• A

• Koasekurator I B-

• Koasekurator II B- ubezpieczający

• Koasekurator III B-

• A - jedna umowa

• B - bezpośredni kontakt ze wszystkimi

• Koasekuracja zewnętrzna w systemie leadera:

• Każdy z koasekuratorów odpowiada wobec ubezpieczenia samoistnie i bezpośrednio, lecz kontakt w czasie trwania umowy z ubezpieczającym utrzymuje tylko koasekurator prowadzący, reprezentuje siebie (w imieniu własnym) oraz pozostałych koasekuratorów (na zasadzie pełnomocnictw)

• Koasekurator I < - - B1-

• Koasekurator II leader A- Ubezpieczający

• Koasekurator III < - - B2-

• A - bezpośredni kontakt

• B1 i B2 - brak bezpośredniego kontaktu, lecz istnieje odpowiedzialność wobec ubezpieczającego w granicach przyjętych udziałów

• Koasekuracja wewnętrzna:

• Tylko jeden z koasekuratorów odpowiada wobec ubezpieczonego za całe ryzyko (inaczej niż w koasekuracji zewnętrznej). Pozostali koasekuratorzy odpowiadają tylko wobec koasekuratora głównego na podstawie i w zakresie umowy koasekuracyjnej (porozumienia wewnętrznego). Dogodna dla ubezpieczającego, płaci on za jedną składką koasekuratorowi głównemu

• Wewnętrzne porozumienie koasekuracyjne

• Koasekurator I

• Koasekurator główny II ubezpieczający

• Koasekurator III

• Ubezpieczający Zakład ubezpieczeń (cedent) --cesja reasekurator (cesjonariusz)(retrocedent) -retrocesjaretrocesjonariusz

• Pierwotny podział ryzyka

• Wtórny podział ryzyka

• Dalszy podział ryzyka (może ich być wiele)

• Sposoby podziału ryzyka:

• Funkcjonowanie poolu reasekuracyjnego - przedmiotem porozumień poolowych są ryzyka duże, szczególnie niebezpieczne a także nietypowe.

• Uczestnicy poolu reasekuracyjnego przejmują od cedentów ryzyka, część tych ryzyk zatrzymują na udziale własnym, a nadwyżkę przekazują poolowi.

• Nadwyżka ta jest dzielona pomiędzy uczestników porozumienia polowego w ustalonych proporcjach.

• W ramach poolu następuje wzajemne kompensowanie rezultatów działalności reasekuracyjnej.

• Jeśli któryś z reasekuratorów uczestniczących w porozumieniu pooloym poniesie stratę to ta strata zostanie mu skompensowana przez innych uczestników poolu.

• Stosowane jest w przypadku kumulacji ryzyka, a ponadto stanowi istotną pomoc wówczas, gdy przejęte udziały w ryzyku nie mogą pozostać na udziale własnym reasekuratora ze względu na jego ograniczoną zdolność akceptacyjną.

• Reasekuracja u podmiotów powiązanych - captive reasekuracyjny - występuje wówczas, gdy reasekuracja części albo całości produktów ubezpieczeniowych dokonywana jest u podmiotów prowadzących dystrybucję ubezpieczeń, podmioty te nazywane są sponsorami, Np. doświadczeni agenci ubezpieczeniowi, podmiotu udzielające kredytów, które pośredniczą w sprzedaży ubezpieczeń (banki, dealerzy samochodowi)

• Sponsorzy w celu pozyskania reasekuracji tworzą specjalną firmę, w jej prowadzeniu pomagają zakłady ubezpieczeń. Ponieważ captivy umożliwiają im zwiększanie dochodowości działalności ubezpieczeniowej poprzez stworzenie dodatkowej motywacji dla bezpośrednich dostawców ubezpieczeń, którzy przyjmując reasekuracje są zainteresowani tym, aby przebieg ubezpieczenia był dochodowy.

• Podmiot, który pozyskuje ubezpieczenie jest jednocześnie reasekuratorem.

• Sponsorzy mają zwykle udziały w zyskach ubezpieczyciela

• Sponsorzy biorą udział w konstruowaniu produktów ubezpieczeniowych

• Fronting, firmowanie - jest to rodzaj umowy reasekuracyjnej, w której stosunki między stronami w praktyce sprowadzają się do sytuacji, iż zakład ubezpieczeń odgrywa rolę pośrednika ubezpieczeniowego sprzedającego produkty ubezpieczeniowe reasekuratora.

• Zakłady ubezpieczeń zawierają umowy ubezpieczenia we własnym imieniu, a następnie całość, albo też prawie całość przejętego ryzyka ceduje na reasekuratora. Otrzymuje za to ustalone wynagrodzenie. Najczęściej również partycypuje w zyskach reasekuratora, osiągniętych z tytułu ubezpieczeń pozyskanych w ramach firmowania.

• Dodatkowo reasekurator może też prowadzić administrowanie reasekurowanymi polisami.

• Firmowanie nie jest dobrze postrzegane przez organ nadzoru nad rynkiem ubezpieczeniowym, może okazać się tez niebezpieczne dla zakładów ubezpieczeń, bo to on odpowiada za ryzyko, które przejął od ubezpieczającego.

• Umowa reasekuracyjna a umowa ubezpieczeniowa:

• Umowa reasekuracji ma szereg cech specyficznych, ale ponieważ stanowi przedłużenie, czy rozszerzenie ubezpieczenia opiera się na tych samych zasadach, co umowa ubezpieczeniowa.

• Podstawowe założenia powstania stosunku ubezpieczenia i reasekuracji:

• Interesu - w celu ochrony swego majątku zarówno reasekurator, jak i zakład ubezpieczeń są zainteresowane podziałem ryzyka

• Odszkodowawcze - reasekurator wywiązuje się ze swoich zobowiązań pod warunkiem wypłaty przez zakład ubezpieczeń należnych ubezpieczonym odszkodowań i świadczeń.

• Dobrej wiary - dotyczy relacji wzajemnych, ze względu na fakt, iż zawieranie umowy i jej wykonanie odbywa się na podstawie materiałów dostarczonych przez cedenta (Np. opis ryzyka, wysokość składki i odszkodowania), konieczne jest występowanie „wiary najwyższej” między stronami umowy.

• Umowa reasekuracji zawiera te same elementy, co umowa ubezpieczenia, ale inaczej definiuje się przedmiot.

• Przedmiotem umowy reasekurayjnej - jest ogólna sytuacja majątkowa i finansowa reasekurowanego zakładu ubezpieczeń. Umowy są zawierane, aby ta ogólna sytuacja była korzystna.

• Zasady kształtujące umowę reasekuracji:

• Umowy reasekuracji dotycząca poszczególnego ryzyka zawierana jest poprzez podpisania polisy reasekuracyjnej, natomiast objęcie umową większej liczby lub wszystkich ryzyk danego rodzaju wymaga spisania specjalnej umowy zawierającej postanowienia stron umowy.

• W umowie ubezpieczenia treść OWU ustalana jednostronnie przez zakład ubezpieczeń (umowa adhezyjna) i on ponosi odpowiedzialność za nieprecyzyjne ich określenie - stąd praktyka interpretacji na korzyść ubezpieczającego; w umowie reasekuracji (równorzędność i swoboda zawierania umów) nie preferuje się żadnej ze stron, wymaga się jedynie przestrzegania zasady dobrej wiary.

• Do obowiązku reasekuratora należy dokładne badanie zgłoszeń szkód i kontrola, czy powstaje jego odpowiedzialność.

• Reasekurator ma prawo przy wystąpieniu szkody podniesienia w stosunku do cedenta takich samych zarzutów, jakie przysługują cedentowi w stosunku do ubezpieczającego.

• Czas trwania umowy i rozwiązanie:

• Oznaczony (rozwiązanie automatycznie po jego upływie)

• Nieoznaczony - rozwiązanie następuje albo w drodze złożonego na piśmie wypowiedzenia (najczęściej na dzień 31 grudnia), bądź w formie natychmiastowego wypowiedzenia umowy na piśmie (kłopoty finansowe reasekuratora, upadłość) klauzula wypowiedzeniowa

• Umowa reasekuracji:

• Ma charakter zobowiązaniowy (jest dwustronnie zobowiązująca w trakcie jej zawierania i obowiązywania powstają uprawnienia i przysługujące im obowiązki dla każdej ze stron)

• Jest umową:

• Kwalifikowaną (strony umowy są zawsze te same - reasekurator i zakład ubezpieczeń)

• Odpłatną (cedent ma obowiązek zapłacenia składki reasekuracyjnej)

• Konsensualną (dochodzi do skutku na podstawie złożenia przez strony umowy zgodnych oświadczeń woli)

• Nienazwaną (jej treść nie jest przewidziana w aktach prawnych, ale w ustawie o działalności ubezpieczeniowej zdefiniowana została działalność, reasekuracyjna [ale nie sama umowa reasekuracji])

• Działalność reasekuracyjna:

• „Przez działalność reasekuracyjną rozumie się wykonywanie czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka, a w szczególności:

• (1) Zawieranie i wykonywanie umów reasekuracji czynnej i umów retrocesji

• (2) składanie oświadczeń woli w sprawach roszczeń o odszkodowania i świadczenia należne z tytułu umów reasekuracji czynnej i umów retrocesji

• (3) ustalanie składek i prowizji należnych z tytułu umów reasekuracji czynnej i umów retrocesji

• (4) wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń z tytułu umów reasekuracji czynnej i umów retrocesji

• (5) Prowadzenie kontroli przestrzegania przez cedentów warunków umów reasekuracji czynnej i umów retrocesji” - umowa ta obowiązuje w całej Unii Europejskiej

• Jest to krok na przód, ponieważ działalność reasekuracyjna została zdefiniowana, a wcześniej były tylko pewne limity w zakresie zawierania umów reasekuracji za granicą.

• Rozstrzyganie sporów:

• Ci, którzy rozstrzygają spory muszą mieć widzę o tym, co się dzieje w tej dziedzinie na świecie

• Spory są rozstrzygane przez komisję arbitrażową, w której skład wchodzą byli lub obecni prezesi zakładów reasekuracji

• Komisja stara się wypracować na bazie zwyczaju (a nie prawa normalnego) kompromis

Rok akademicki 2010/2011

Semestr IV, dr H. Ogrodnik

Przedmiot: Ubezpieczenia (wykłady)

1

---